این فروپاشی در اطراف جزیره‌ی «جورجیای جنوبی» در جنوبگان، که به‌عنوان پناهگاه گونه‌های مختلف حیات‌وحش از جمله میلیون‌ها پنگوئن شناخته می‌شود، در حال وقوع است. با این حال، انتظار می‌رود نابودی کامل این توده عظیم یخ ماه‌ها یا حتی سال‌ها به طول انجامد.
کوه یخی A23a در حال حاضر مساحتی در حدود ۱۲۰۰ مایل مربع (۳۱۰۰ کیلومتر مربع) دارد — چیزی تقریباً هم‌اندازه با جزیره لانگ‌آیلند در آمریکا. این کوه یخی نخستین‌بار در سال ۱۳۶۴ از طاق یخی فیلشنر-رونه جدا شد، اما بخش زیرین آن به بستر دریا گیر کرد و تا دی ۱۴۰۲ در همان نقطه باقی ماند. در این بازه زمانی، این کوه یخی بارها عنوان بزرگ‌ترین کوه یخی جهان را کسب کرده، چراکه یخ‌توده‌های بزرگ‌تر دیگری آمده و رفته‌اند؛ آخرین‌بار در خرداد ۱۴۰۲ این عنوان دوباره به A23a رسید.
در اوایل سال ۱۴۰۳، این یخ‌توده بار دیگر گرفتار گردابه‌ای بزرگ در اقیانوس شد و برای چند ماه در همان نقطه به دور خود چرخید تا اینکه در آذر ۱۴۰۳ دوباره آزاد شد و حرکتش را به سمت شمال و عبور از تنگه «دریک» — معروف به «گورستان کوه‌های یخی» — از سر گرفت. در این منطقه، کوه‌های یخی بزرگ جنوبگان به تدریج تجزیه و نابود می‌شوند.
اما در دی ۱۴۰۴ مشخص شد که A23a در مسیر برخورد با جزیره جورجیای جنوبی در دریای اسکوشیا قرار دارد. تا ماه مارس، این ابرکوه یخی حدود ۱۰۰ کیلومتر در جنوب‌غرب جزیره به بستر دریا گیر کرد و برای سومین — و احتمالاً آخرین — بار در طول عمر طولانی‌اش گرفتار شد.
اکنون تصاویر جدید ماهواره‌ای ناسا (ماهواره Aqua) نشان می‌دهند که لبه‌های A23a، به‌ویژه در سمت شمالی، در حال فروپاشی هستند و تکه‌تکه شدن آن منطقه اطراف را با خرده‌های یخ پوشانده است. به گفته رصدخانه زمین ناسا، «هزاران قطعه یخ اطراف کوه یخی اصلی را پوشانده‌اند و منظره‌ای شبیه به آسمانی پرستاره در شب ایجاد کرده‌اند».
(اعتبار تصویر: ناسا / ماهواره Aqua)
هرچند این تکه‌های یخ در مقایسه با A23a بسیار کوچک به نظر می‌رسند، اما بسیاری از آن‌ها دست‌کم یک کیلومتر پهنا دارند و می‌توانند برای کشتی‌ها خطرناک باشند. بزرگ‌ترین تکه جداشده که اکنون «A23c» نام گرفته، مساحتی حدود ۱۳۰ کیلومتر مربع دارد و در حال حرکت به سمت جنوب است (خارج از قاب تصویر ماهواره).
این نوع فروپاشی کوه یخی که به آن «فرسایش لبه‌ای» گفته می‌شود، از زمان گیر افتادن A23a در ماه مارس تاکنون باعث کاهش حدود ۵۲۰ کیلومتر مربعی از سطح آن شده است. اگر این روند ادامه یابد و ترک‌های بزرگ‌تری ایجاد نشوند، چندین ماه یا حتی سال طول می‌کشد تا این کوه یخی به‌طور کامل فروبپاشد.
با این حال، ممکن است A23a عنوان «بزرگ‌ترین کوه یخی جهان» را برای مدت زیادی حفظ نکند؛ چرا که بنا بر گزارش مرکز ملی یخ آمریکا در تاریخ ۲۶ اردیبهشت، تنها ۳۱ کیلومتر مربع از کوه یخی بعدی یعنی D15A بزرگ‌تر است.
پناهگاه حیات‌وحش
جزیره جورجیای جنوبی جمعیت انسانی دائمی ندارد و تنها تعداد محدودی پژوهشگر در طول سال به آنجا رفت‌وآمد می‌کنند. اما این جزیره زیستگاه گونه‌های متنوعی از جمله فک‌ها، پرندگان دریایی، و بیش از ۲ میلیون پنگوئن است (بر اساس گزارش BirdLife International).
وجود یک کوه یخی عظیم در نزدیکی ساحل می‌تواند برای این گونه‌ها مشکل‌ساز باشد؛ به‌ویژه برای پنگوئن‌هایی که ممکن است مجبور شوند صدها کیلومتر دورتر شنا کنند تا به منابع غذایی خود برسند. همچنین، آب ناشی از ذوب کوه یخی می‌تواند دمای آب و میزان شوری آن را تغییر دهد و تعادل زیست‌بوم را بر هم بزند.
(منبع تصویر: گتی ایمیجز)
در حال حاضر مشخص نیست که A23a چه تأثیری بر حیات‌وحش محلی گذاشته است. با این حال، فاصله نسبتاً زیاد آن از ساحل می‌تواند از شدت تأثیرات بکاهد. برخی پژوهشگران حتی معتقدند که ذوب این توده یخی می‌تواند با آزادسازی مواد مغذی، برای اکوسیستم دریایی مفید باشد.
این نخستین‌بار نیست که جورجیای جنوبی در محاصره یک کوه یخی عظیم قرار می‌گیرد. در سال ۱۳۹۹، یکی دیگر از بزرگ‌ترین کوه‌های یخی جهان به نام A68 در نزدیکی این جزیره گرفتار شد و نگرانی‌هایی درباره آسیب به کلونی‌های پنگوئن به‌وجود آورد. با این حال، A68 برخلاف A23a به‌سرعت به چندین قطعه بزرگ‌تر تجزیه شد و با کمک جریان‌های اقیانوسی سریع‌تر ذوب شد و از بین رفت و بدین ترتیب، از یک فاجعه احتمالی جلوگیری شد.
با ادامه روند گرمایش جهانی ناشی از تغییرات اقلیمی، انتظار می‌رود که در دهه‌های آینده، کوه‌های یخی بزرگ‌تری از جنوبگان جدا شده و از کنار جورجیای جنوبی عبور کنند.
