روزی خواهد رسید که بفهمیم در این جهان تنها نیستیم. اما روز بعدش چه اتفاقی می‌افتد؟
یک مقاله پژوهشی جدید از مرکز “بررسی پس از کشف موجودات فرازمینی” (SETI Post Detection Hub) در دانشگاه سنت اندروز، به این پرسش می‌پردازد و شرح می‌دهد که ناسا و جامعه علمی جهان چگونه باید برای روزی که انسان نشانه‌هایی از هوش فرازمینی کشف می‌کند، آماده شوند.
این مقاله توسط ۱۴ پژوهشگر از مؤسساتی مانند دانشگاه یورک و دانشگاه کمبریج نوشته شده است و تأکید می‌کند که:
«کشف نشانه‌ای از فناوری بیگانگان (technosignature) روندی پیچیده و جهانی را آغاز خواهد کرد که تحت تأثیر عدم قطعیت، اطلاعات نادرست، و حضور ذینفعان ایدئولوژیک گوناگون خواهد بود.»
بر خلاف جست‌وجو برای یافتن نشانه‌هایی از حیات میکروبی، کشف فناوری‌های بیگانگان می‌تواند درک ما را از جایگاه‌مان در جهان به‌طور اساسی تغییر دهد و چالش‌هایی بی‌سابقه ایجاد کند.
(اعتبار عکس: H. Schweiker/WIYN و NOAO/AURA/NSF)
پژوهشگران به رهبری «کیت جِنِویو» از مؤسسه «اکولوژی‌های اخترشناسی» می‌گویند که تلاش‌های قبلی برای آمادگی، از جمله دستورالعمل‌هایی که در سال ۱۳۶۷ تهیه شده‌اند، در دوران اینترنت دیگر کارآمد نیستند. آن دستورالعمل‌ها متعلق به زمانی بودند که هنوز اینترنت و انتشار سریع اخبار جهانی وجود نداشت.
در عصر ارتباطات فوری و گسترش اطلاعات نادرست، کشف فناوری بیگانگان می‌تواند موجی از اخبار و شایعات ایجاد کند که مشابه آن را بشریت تجربه نکرده است.
تیم پژوهشگران شش حوزه کلیدی را پیشنهاد می‌کنند که ناسا باید پیش از وقوع هر کشفی روی آن‌ها سرمایه‌گذاری کند. این موارد از توسعه فناوری‌های پیشرفته برای شناسایی نشانه‌ها آغاز می‌شوند و تا مطالعه واکنش فرهنگی جوامع مختلف به کشف موجودات فضایی را دربرمی‌گیرند.
یکی از جنبه‌های جالب تحقیق، توسعه چارچوب‌هایی به نام «ذهن‌های دیگر» (Other Minds) است؛ یعنی آمادگی برای تشخیص هوشی که مانند انسان‌ها نمی‌اندیشد. مقاله پیشنهاد می‌کند که روش‌هایی از زیست‌آواشناسی (bioacoustics)، یادگیری ماشین، و رایانش کوانتومی می‌توانند دیدگاه‌های جدیدی ارائه دهند؛ از جمله با مطالعه آواز نهنگ‌ها یا مسیریابی پرندگان برای درک الگوهای ارتباطی غیرانسانی.
این رویکرد از دانشمندان می‌خواهد فراتر از فرضیات انسان‌محور بروند. اگر بیگانگان از روش‌هایی برای ارتباط استفاده کنند که ما حتی تصورش را هم نمی‌کنیم — مثلاً درهم‌تنیدگی کوانتومی یا الگوهایی که هنوز کشف نکرده‌ایم — ممکن است روش‌های فعلی ما نتوانند آن‌ها را شناسایی کنند.
جالب اینجاست که بخش زیادی از آمادگی پیشنهادی، به جای فناوری بیگانگان، بر روان‌شناسی و تعامل انسانی تمرکز دارد. پژوهشگران تأکید می‌کنند که باید علوم انسانی و اجتماعی در این برنامه‌ها گنجانده شوند، چرا که واکنش مردم ممکن است بزرگ‌ترین چالش باشد، نه خود بیگانگان.
مقاله توصیه می‌کند که بودجه‌ای برای پژوهش درباره پیامدهای روانی، اجتماعی و جهانی سناریوهای پس از کشف اختصاص یابد؛ حتی تحلیل داستان‌های علمی-تخیلی را هم پیشنهاد می‌دهد تا بفهمیم جوامع مختلف چگونه نخستین برخورد با بیگانگان را تصور می‌کنند. به گفته‌ی نویسندگان، این داستان‌ها می‌توانند نکات ارزشمندی درباره انتظارات و ترس‌های انسانی ارائه دهند.
در نهایت، گروه پژوهشی خواهان ایجاد یک نظام هماهنگ بین‌المللی قوی پیش از وقوع کشف است. آن‌ها هشدار می‌دهند که نبود یک مرکز جهانی پس از کشف SETI، مانند پرتاب فضانوردان به ماه بدون برنامه‌ای برای بازگرداندن آن‌ها به زمین است! همان‌طور که ناسا برای مأموریت‌های آپولو دستورالعمل‌های دقیقی از جمله قرنطینه تهیه کرد، اکنون نیز باید برای برخورد با کشف احتمالی بیگانگان برنامه‌ریزی دقیق داشته باشد.
(اعتبار: ناسا)
البته پژوهشگران ادعا نمی‌کنند که کشف حیات هوشمند فرازمینی در آستانه وقوع است، اما تأکید دارند که آمادگی از همین حالا ضروری است. با وجود تلسکوپ‌های پیشرفته‌ای مانند تلسکوپ فضایی جیمز وب و رصدخانه ورا روبین که به زودی فعال خواهد شد، ممکن است نشانه‌هایی از فناوری بیگانگان در هر زمینه‌ای از تحقیقات نجومی ظاهر شود.
پیام آن‌ها روشن است:
مسئله این نیست که آیا ما نشانه‌ای از فناوری بیگانگان پیدا خواهیم کرد یا نه؛ مسئله این است که آیا در آن لحظه آمادگی لازم را خواهیم داشت یا نه.
با سرمایه‌گذاری در پژوهش، همکاری بین‌المللی و راهبردهای ارتباطی، ناسا می‌تواند کمک کند تا این کشف بزرگ بشری به لحظه‌ای از شگفتی و اتحاد تبدیل شود، نه سردرگمی و آشوب.
