گروهی از دانشمندان بر این باورند که کاوشگر جونو ناسا، که اکنون در مدار مشتری قرار دارد، شاید بتواند از فاصلهای نزدیک با سومین جرم میانستارهای که تاکنون وارد منظومه شمسی شده، روبهرو شود.
در اوایل ژوئیه، اخترشناسان موفق به شناسایی جرمی رازآلود شدند که از فضای میانستارهای به سمت بخش درونی منظومه شمسی حرکت میکرد. چنین برخوردهایی بسیار کمیاباند، و این جرم تازه فقط سومین موردی است که از سال ۲۰۱۷ تاکنون به این منطقه وارد شده است.
مشاهدات ابتدایی نشان میدهند که دنبالهدار میانستارهای موسوم به 3I/ATLAS جذابیت زیادی برای محققان دارد، چرا که ممکن است از بخش کاملاً متفاوتی از کهکشان آمده باشد و قدمتی بهمراتب بیشتر از اجرام شناختهشده منظومه شمسی داشته باشد. با این حال، بررسی مستقیم آن دشوار است چون در نزدیکترین فاصلهاش به خورشید، دقیقاً در سمت مقابل زمین قرار میگیرد.
آوی لوب، اخترفیزیکدان شناختهشده دانشگاه هاروارد که به موضوع تمدنهای بیگانه علاقهمند است، بلافاصله پس از کشف این دنبالهدار، احتمال داد که شاید با یک فضاپیمای بیگانه روبهرو شدهایم که از سوی تمدنی هوشمند به سوی زمین روانه شده باشد—گرچه این فرضیه بسیار دور از ذهن تلقی میشود.
در مقالهای که لوب همراه با دو ستارهشناس دیگر منتشر کرده، با الهام از فیلم «۲۰۰۱: ادیسه فضایی» پیشنهاد شده که از جونو برای رهگیری این جرم میانستارهای استفاده شود. آنها معتقدند که این کاوشگر در زمان عبور 3I/ATLAS از نزدیکی مشتری، میتواند با تغییر مسیرش، به جرم نزدیک شود.
ابزارهای پیشرفته جونو مانند طیفسنج فروسرخ، مغناطیسسنج، رادیومتر مایکروویو، دستگاه سنجش گرانش، آشکارساز ذرات پرانرژی، حسگرهای پلاسما و امواج رادیویی، طیفسنج فرابنفش و دوربین نور مرئی این امکان را فراهم میکنند تا بتوان جرم را از فاصلهای نزدیک بررسی کرد.
برای هدایت جونو در مسیر دنبالهدار، نیاز به انجام مانور «اوبرت» است؛ مانوری که طی آن فضاپیما به درون چاه گرانشی سیارهای کشیده میشود تا سرعت بگیرد و در لحظهای مناسب با روشنکردن موتور، انرژی بیشتری جذب کند—آن هم با مصرف کمتر سوخت.
محاسبات پژوهشگران نشان میدهد که در صورت اجرای این مانور در تاریخ ۹ سپتامبر ۲۰۲۵ و افزایش سرعت جونو به ۲٫۶۷۵۵ کیلومتر بر ثانیه، میتوان مسیر آن را بهگونهای تغییر داد که در ۱۴ مارس ۲۰۲۶ با 3I/ATLAS مواجه شود. آنها باور دارند که اطلاعات حاصل از این پرواز، بهمراتب دقیقتر از رصدهای زمینی خواهد بود.
در حالی که هنوز ماهیت دقیق این جرم ناشناخته باقی مانده، رصدخانه ورا سی روبین شیلی هفتهی گذشته موفق شد اندازهگیری دقیقی از آن انجام دهد و قطر تقریبیاش را ۱۱ کیلومتر تخمین بزند—که بزرگترین جرم میانستارهای مشاهدهشده تاکنون بهشمار میآید.
با وجود گمانهزنیهای لوب، دیدگاه غالب علمی این است که 3I/ATLAS صرفاً یک دنبالهدار طبیعی است. اندازهگیریهای قبلی نشان دادهاند که کُمای اطراف آن تا شعاع ۲۴ کیلومتر گسترش یافته، و رصدهای اخیر نیز مقادیر قابلتوجهی از یخ و غبار را در اطراف هستهاش شناسایی کردهاند.
با این حال، منشأ این جرم همچنان محل پرسش است. برخی پژوهشگران احتمال میدهند که 3I/ATLAS از ناحیهی «دیسک ضخیم» کهکشان آمده باشد، ناحیهای با ستارگان خاص و ترکیبهای شیمیایی متفاوت. گروهی دیگر نیز معتقدند که عمر این جرم بین سه تا یازده میلیارد سال است و ممکن است به نخستین روزهای شکلگیری راه شیری بازگردد.