آنهم در دومین عبور نزدیک ثبتشده در تاریخ رصدهای فضایی. این برخورد نزدیک تنها پس از وقوع شناسایی شد، و همین مسئله بار دیگر نشان داد که یافتن اجرام کوچک در پهنهی تاریک و بیکران فضا تا چه اندازه دشوار است.
این سیارک که اکنون با نام ۲۰۲۵ TF شناخته میشود، هیچ تهدیدی برای زمین نداشت. قطر آن تنها بین ۱ تا ۳ متر تخمین زده شده و اگر وارد جو زمین میشد، تنها یک گوی آتشین تماشایی ایجاد میکرد. اما از آنجا که مسیرش از فراز قطب جنوب و در آغاز فصل بهار آن ناحیه میگذشت، بهاحتمال زیاد هیچ انسانی شاهد این رویداد نمیبود. اگر وارد جو میشد، احتمال داشت بخشی از آن تا سطح زمین دوام بیاورد و بعدها به صورت یک شهابسنگ کشف شود — اما چنین نشد.
این جرم کوچک در ساعت حدود ۱ بامداد به وقت هماهنگ جهانی (UTC) در ارتفاع تقریبی ۴۲۸ کیلومتری از فراز جنوبگان عبور کرد. برای مقایسه، ایستگاه فضایی بینالمللی (ISS) نیز معمولاً در ارتفاعی بین ۳۷۰ تا ۴۶۰ کیلومتر به دور زمین میچرخد. تصور کنید اگر این دو در مسیر یکدیگر قرار میگرفتند، چه فاجعهای رخ میداد! با این حال، فضای مداری در آن ارتفاع چنان گسترده است که حتی جرمی به بزرگی ایستگاه فضایی نیز در برابر عظمت آن تقریباً ناپدید میشود و احتمال برخورد تقریباً صفر است.
نخستین نشانه از وجود این سیارک را گروهی از اخترشناسان در رصدخانه ملی کیت پیک (Kitt Peak) در آریزونای آمریکا پیدا کردند. آنها با استفاده از تلسکوپ Bott تنها چند ساعت پس از نزدیکترین عبور، موفق به ثبت آن شدند. سپس، تیمهای دیگری از جمله طرح پایش آسمان کاتالینا (Catalina Sky Survey) و دفتر دفاع سیارهای آژانس فضایی اروپا (ESA) با بهرهگیری از رصدخانه لاس کامبرس (Las Cumbres) در سیدینگاسپرینگ استرالیا، مشاهدات تکمیلی انجام دادند.
عبور ۲۰۲۵ TF در واقع دومین مورد نزدیکترین گذر شناختهشدهی یک سیارک از کنار زمین است. رکورد نخست در اختیار سیارک ۲۰۲۰ VT4 است؛ جرمی کمی بزرگتر با قطر حدود ۵ تا ۱۰ متر که در نوامبر ۲۰۲۰ تنها ۳۸۶ کیلومتر بالای اقیانوس آرام عبور کرد. جالب آنکه آن سیارک نیز همانند ۲۰۲۵ TF پس از عبور شناسایی شد — با این تفاوت که در مورد ۲۰۲۰ VT4، رصدگران حدود ۱۵ ساعت پس از نزدیکترین فاصله آن را یافتند، در حالی که کشف ۲۰۲۵ TF تنها ۶ ساعت پس از عبور صورت گرفت.
هرچند این سیارکهای کوچک تهدیدی مستقیم برای زمین محسوب نمیشوند، اما برای زیرساختهای مداری ما خطری جدی دارند. امروزه هزاران ماهواره و سازه در مدار پایین زمین (LEO) فعالیت میکنند — از ماهوارههای مخابراتی و تصویربرداری گرفته تا ایستگاه فضایی. اگر سنگی به اندازهی چند متر با یکی از آنها برخورد کند، میتواند واکنش زنجیرهای خطرناکی بهوجود آورد که در بدترین سناریو ممکن است به پدیدهی کسسلر (Kessler Syndrome) بینجامد؛ حالتی که زبالههای فضایی بهقدری افزایش مییابد که مدار زمین عملاً برای استفادهی آینده غیرقابل دسترس میشود.
اگر ۲۰۲۵ TF وارد جو زمین میشد، احتمالاً صحنهای شبیه به همان گوی آتشینی که اخترشناس فریزر در ویدئوی خود توصیف میکند، پدید میآمد؛ رویدادی خیرهکننده ولی بیخطر. با این وجود، نکتهی نگرانکننده این است که ما هنوز ابزارهای کافی برای شناسایی و جلوگیری از چنین گذرهایی نداریم. یافتن اجرام کوچک و تاریک که با سرعت بالا در فضای اطراف زمین حرکت میکنند، نیازمند شبکهای گسترده از تلسکوپهای زمینی و فضایی هماهنگ است که بتوانند آسمان را بهطور پیوسته و دقیق پایش کنند.
چنین طرحی نهتنها به فناوریهای پیشرفته نیاز دارد، بلکه مستلزم همکاری بینالمللی گسترده و تأمین بودجهی عظیمی است — امری که با توجه به وضعیت فعلی همکاریهای فضایی میان کشورها، چندان محتمل به نظر نمیرسد. در حال حاضر، بیشتر تلاشهای جهانی بر رصد اجرام بزرگتر از ۱۴۰ متر متمرکز است، زیرا این دسته از سیارکها میتوانند در صورت برخورد با زمین، خسارات منطقهای یا حتی جهانی ایجاد کنند. اما همانطور که این رویداد نشان میدهد، اجرام کوچکتر نیز نباید دستکم گرفته شوند، چرا که میتوانند با برخورد به ماهوارهها یا تجهیزات مداری، زیانهای غیرمستقیم اما چشمگیری وارد کنند.
تا زمانی که سامانهای مؤثر برای ردیابی این اجرام ایجاد نشود، ما تنها میتوانیم امیدوار باشیم که هر بار نوری آتشین در آسمان میبینیم، نتیجهی برخورد یکی از این سیارکها با جو زمین باشد، نه با ماهوارهها و ایستگاههای فضاییمان. شاید اگر روزی چنین حادثهای رخ دهد و خسارتی جدی به زیرساختهای فضایی وارد کند، بالاخره انگیزهای واقعی برای سرمایهگذاری جهانی در دفاع سیارهای پدید آید — تلاشی که نه تنها از زمین، بلکه از آیندهی حضور انسان در فضا نیز محافظت خواهد کرد.
عبور سیارک ۲۰۲۵ TF یادآور این واقعیت است که ما در میان اقیانوسی از اجرام کوچک و بزرگ شناوریم، و در حالیکه نگاهمان را به دوردستها دوختهایم، هنوز در شناسایی نزدیکترین همسایگان فضاییمان با دشواری روبهرو هستیم. این واقعه بار دیگر نشان میدهد که فضا نه خالی است و نه امن — و تنها با درک بهتر از این محیط پویا میتوانیم گامی مؤثر در جهت حفاظت از زمین و حیات آن برداریم.