جورج فیتزجرالد اسموت، فیزیکدان آمریکایی و یکی از چهره‌های درخشان علم کیهان‌شناسی، روز چهارشنبه ۱۸ سپتامبر در سن ۸۰ سالگی در منزلش در پاریس درگذشت. خواهر او، شارون بویی، علت مرگ را ایست قلبی اعلام کرده است.
اسموت با هدایت تیمی از پژوهشگران در آزمایشگاه ملی لارنس برکلی، موفق شد نخستین شواهد تجربی از آنچه «بذرهای اولیه‌ی کیهان» نامیده می‌شود، به‌دست آورد؛ ناهمگونی‌های بسیار ظریفی در چگالی ماده که بذر شکل‌گیری ساختارهای عظیم کیهانی مانند کهکشان‌ها و خوشه‌های کهکشانی شدند.
این کشف تاریخی با استفاده از ابزاری ممکن شد که خود اسموت طراحی کرده بود؛ ابزاری که در سال ۱۹۸۹ بر روی ماهواره‌ی COBE ناسا نصب و به فضا پرتاب شد. این کاوشگر توانست تغییرات دمایی بسیار جزئی در تابش پس‌زمینه‌ی کیهانی را ثبت کند—تابشی که از انفجار بزرگ (بیگ‌بنگ) به‌جا مانده است. داده‌های COBE نخستین تصویر از جهان نوزاد را ترسیم کردند؛ تصویری از توزیع نامتقارن ماده در کیهان، میلیاردها سال پیش.
در سال ۱۹۹۲، اسموت در جریان ارائه‌ی نتایج این پروژه در کنفرانس انجمن فیزیک آمریکا، جمله‌ای گفت که به‌سرعت در رسانه‌های جهان بازتاب یافت: «اگر مذهبی باشید، انگار دارید خدا را می‌بینید.» این جمله به‌همراه یافته‌هایش، توجه جهانیان را به خود جلب کرد. استیون هاوکینگ، فیزیکدان نظری سرشناس، این کشف را «بزرگ‌ترین دستاورد قرن، اگر نه تمام دوران‌ها» توصیف کرد.
دستاوردهای اسموت بر پایه‌ی کشف پیشین آرنو پنزیاس و رابرت ویلسون در سال ۱۹۶۴ بنا شده بود؛ آن‌ها برای نخستین‌بار تابش زمینه‌ی ریزموج کیهانی را شناسایی کردند. اما COBE بود که این پدیده را از سطح نظری به قلمرو داده‌های دقیق علمی وارد کرد و امکان آزمون نظریه‌های مربوط به منشأ و تحول کیهان را فراهم آورد.
نتایج این مأموریت نه‌تنها مهر تأییدی بر نظریه‌ی بیگ‌بنگ زد، بلکه شواهدی قوی برای وجود ماده‌ی تاریک و نظریه‌ی تورم کیهانی نیز ارائه داد. این موفقیت‌ها در نهایت جایزه‌ی نوبل فیزیک سال ۲۰۰۶ را برای اسموت و همکارش جان سی. ماثر به ارمغان آورد.
جورج اسموت سوم در ۲۰ فوریه ۱۹۴۵ در ایالت فلوریدا به دنیا آمد. او در سال ۱۹۶۶ مدرک کارشناسی خود را در رشته‌های فیزیک و ریاضی از MIT دریافت کرد و چهار سال بعد، دکترای فیزیک ذرات را از همین مؤسسه گرفت. پس از آن به دانشگاه کالیفرنیا، برکلی پیوست و از سال ۱۹۹۴ به‌عنوان استاد در آنجا فعالیت داشت.
او بخش عمده‌ای از جایزه‌ی نوبل خود که به‌همراه ماثر بالغ بر ۱٫۳۷ میلیون دلار بود را صرف تأسیس «مرکز فیزیک کیهان‌شناسی برکلی» کرد و خود نیز نخستین مدیر آن شد. اسموت همچنین در راه‌اندازی مراکز پژوهشی مشابه در فرانسه و کره جنوبی نقش داشت و به عضویت آکادمی ملی علوم و آکادمی ملی مخترعان آمریکا درآمد. در سال ۲۰۰۹ به دانشگاه پاریس سیته پیوست و با آزمایشگاه ذرات و کیهان‌شناسی این دانشگاه همکاری علمی داشت.
در سال‌های پایانی عمر، تمرکز اسموت بیشتر بر آموزش عمومی و ترویج علم بود. او برنامه‌هایی برای آموزش کیهان‌شناسی به معلمان و دانش‌آموزان دبیرستانی راه‌اندازی کرد و دوره‌ی آنلاین او درباره‌ی گرانش با استقبال بیش از ۸۷ هزار نفر روبه‌رو شد.
اسموت همچنین در فرهنگ عامه نیز حضوری پررنگ داشت. او در سریال محبوب «نظریه‌ی بیگ بنگ» ظاهر شد و در سال ۲۰۰۹ در مسابقه‌ی تلویزیونی «آیا از یک دانش‌آموز کلاس پنجمی باهوش‌ترید؟» شرکت کرد و جایزه‌ی یک میلیون دلاری آن را برد. او این مبلغ را صرف ایجاد بورسیه‌هایی برای حمایت از دانشمندان جوان کرد و ابراز امیدواری نمود که یکی از برندگان آینده‌ی این بورسیه‌ها، از میان همان دانش‌آموزانی باشد که در آن برنامه حضور داشتند.
