این پدیده نادر میتواند به دانشمندان در درک بهتر این رخداد اسرارآمیز کمک کند.
این پدیده نادر که بیش از ۳۰ سال است مورد مطالعه قرار گرفته، هنوز بهطور کامل شناخته نشده است. نیکول آیرز، خلبان مأموریت کرو-۱۰ اسپیسایکس و عضو گروههای ۷۲ و ۷۳ ایستگاه فضایی بینالمللی، این تصویر تماشایی را روز پنجشنبه (۳ ژوئیه) هنگام عبور ایستگاه فضایی از بالای یک طوفان گسترده در بخشهایی از مکزیک و جنوب آمریکا از جمله کالیفرنیا و تگزاس ثبت کرد.
او در شبکه اجتماعی ایکس نوشت:
«فقط… واو! هنگام عبور از آسمان مکزیک و آمریکا این صبح، این شبح را شکار کردم.»
او افزود:
«شبحها از دسته پدیدههای درخشان گذرا (TLE) هستند که در بالای ابرها و در نتیجه فعالیت شدید الکتریکی در طوفانهای زیرین رخ میدهند.»
پدیدههای TLE (پدیدههای نوری گذرا) مجموعهای از رخدادهای بصری در لایههای بالایی جو هستند که در زمان رعدوبرق شکل میگیرند؛ مانند جتهای آبی که به سمت بالا پرتاب میشوند و حلقههای نوری شبیه به بشقابپرندهها که به آنها ELVES گفته میشود. با این حال، رایجترین نوع این پدیدهها، شبحها (sprites) هستند، مانند همان که آیرز ثبت کرد.
شبحها گاهی به «عروس دریایی» شباهت دارند، زیرا شاخههایی از نور را در جهات مختلف پخش میکنند که مانند شاخکهای این موجودات است. برخی نیز آنها را به «هویج» تشبیه میکنند، چون میتوانند دارای رشتههای کمنوری باشند که در جهت مخالف مانند ریشههای گیاه دنبال میشوند. این پدیدهها معمولاً با طوفانهای بزرگ، از جمله طوفانهای گرمسیری، همراهاند.
شبحها از نظر اندازه و شکل متنوعاند و برخی از آنها تا ارتفاع ۸۰ کیلومتری از سطح زمین امتداد مییابند. رنگ قرمز آنها به دلیل برهمکنش با گاز نیتروژن در جو بالایی است، به گفتهی رصدخانه زمین ناسا.
اولین مشاهده درست این پدیده به دهه ۱۳۲۸ بازمیگردد که توسط مسافران هوایی گزارش شد، اما نخستین بار در سال ۱۳۶۷ بهطور رسمی از آن عکس گرفته شد. همچنین نمونههایی از این «عروسهای دریایی سرخ» در جو سیاره مشتری نیز مشاهده شدهاند و گمان میرود در زحل و زهره نیز رخ دهند.
با وجود سالها تحقیق، پژوهشگران هنوز نمیدانند چرا برخی رعدوبرقها باعث ایجاد شبح میشوند و برخی دیگر نه.
پدیدههای نوری گذرا از فضا
شبحها و سایر پدیدههای TLE در صورت مناسب بودن شرایط، از سطح زمین هم قابل مشاهده و ثبت هستند. اما فضانوردان ایستگاه فضایی بینالمللی موقعیتی منحصربهفرد دارند که میتوانند این پدیدهها را از بالا ببینند و همزمان با درخشش صاعقه، آنها را مشاهده و مستند کنند. این اطلاعات دیدگاهی ارزشمند برای محققان فراهم میکند.
آیرز مینویسد:
«ما دید فوقالعادهای از بالای ابرها داریم؛ بنابراین دانشمندان میتوانند از این تصاویر برای درک بهتر چگونگی شکلگیری، ویژگیها و ارتباط این پدیدهها با طوفانها استفاده کنند.»
از نمونههای اخیر این مشاهدات، میتوان به تصویری در ماه مارس اشاره کرد که یکی از فضانوردان (نامبرده نشده) ایستگاه فضایی، شبحهای سرخ کمرنگی را در انتهای یک جت عظیم صاعقه ثبت کرد که به سمت بالای آسمان نیواورلئان شلیک میشد.
نمونهی قابلتوجه دیگر در تیر ۱۴۰۳ بود، جایی که یک «عروس دریایی سرخ» وهمآلود به نظر میرسید که در جو زمین، بالای یک صاعقه معلق است؛ بهطوریکه گویی خود بهتنهایی در آسمان شناور است.