آزمایشگاه تیکو براهه: کشف معمای شیمیایی چند صد ساله در دوران رنسانس

یک معمای شیمیایی در آزمایشگاه تیکو براهه، یکی از مشهورترین ستاره شناسان تمام دوران نهفته است.

تیکو براهه (۱۵۴۶-۱۶۰۳) در دهه‌های قبل از استفاده از تلسکوپ برای مشاهده آسمان، از پیشگامان مشهور در زمینه ابزارهای نجوم دانمارکی بود. علاوه بر کشف بزرگ ابرنواختر، براهه همچنین در زمینه کیمیاگری آزمایش‌هایی انجام داد، که این عمل در دوران رنسانس رایج بود. براهه سعی کرد داروهای کیمیاگری بسازد در حالی که دیگر دانشمندان تلاش کردند، اما به طور ناموفق، عناصر پایه را به طلا تبدیل کنند.

تجزیه و تحلیل‌های جدید سفال‌ها و خرده‌های شیشه حفاری شده از آزمایشگاه براهه، بین سال‌های ۱۹۸۸ و ۱۹۹۰، مواد شیمیایی محبوب طلا و جیوه را کشف کرد. این مطالعه همچنین عناصر مشترک نیکل، مس و روی را پیدا کرد. با این حال، شگفتی بزرگ، کشف تنگستن بود. طبق گفته دانشگاه جنوب دانمارک، این فلز کمیاب برای اولین بار توسط شیمیدان سوئدی کارل ویلهلم شیله در سال ۱۷۸۱، تقریباً دو قرن پس از مرگ براهه، جدا شد.

رویکرد براهه به آزمایش، چه در آزمایشگاه و چه در هنگام خیره شدن به آسمان، در روزگار خود پیشگام بود و بعدها توسط چهره‌های برجسته نجومی مانند اسحاق نیوتن (۱۶۴۲-۱۷۲۷) مورد استفاده قرار گرفت. به گفته گروه موزه علوم بریتانیا، کیمیاگری و نجوم برای چندین دهه ارتباط ذاتی داشتند.

کتی کروسون دستیار متصدی موزه در پست گروه موزه نوشت: مطمئناً هنرهای جادویی نیز بخشی از منطق این دانشمندان بود، اما میل به ‘کشف کارهای پنهان طبیعت’ نیز وجود داشت.

کروسون افزود: «این رویکرد تجربی توسط چهره‌های مرتبط با انقلاب علمی اتخاذ شد، دوره‌ای از تغییرات شدید در اندیشه علمی در قرن‌های شانزدهم و هفدهم که نگرش‌ها را نسبت به جهان طبیعی دگرگون کرد».

مشخص نیست که آیا تنگستن یک عمل عمدی شیمی براهه بود یا خیر. اشاراتی از وجود تنگستن در زمان براهه شناخته شده بود. احتمال کمی وجود دارد که براهه دانشی داشته باشد: در اوایل دهه ۱۵۰۰، جورجیوس آگریکولا در سنگ معدن قلع ایالت زاکسن آلمان، چیز عجیبی را یافت که اکنون می دانیم تنگستن است. (در آن زمان، زاکسن قلمرویی از امپراتوری مقدس روم بود که دارایی‌های وسیع آن شامل دانمارک براهه و موقعیت آگریکولا در آلمان امروزی بود.)

ماده ای که آگریکولا و دیگران آن را ‘ولفرام’ (در آلمانی ‘کف گرگ’) نامیدند، زمانی که معدن شناس تلاش کرد قلع را از سنگ ذوب کند یا استخراج کند، مشکلاتی را ایجاد کرد.

کار لاند راسموسن، سرپرست این مطالعه، که به عنوان استاد بازنشسته در دانشگاه دانمارک متخصص در شاخه ای از باستان شناسی به نام باستان سنجی است، گفت: شاید تیکو براهه درباره این موضوع شنیده بود و بنابراین از وجود تنگستن اطلاع داشت.

راسموسن تاکید کرد که نمی‌توانیم با اطمینان بگوییم که آیا براهه قصد استفاده از تنگستن را داشته است یا خیر. ‘این چیزی نیست که ما می دانیم یا بتوانیم بر اساس تجزیه و تحلیل هایی که انجام داده ام بگوییم. این فقط یک توضیح نظری احتمالی برای اینکه چرا تنگستن را در نمونه ها پیدا می کنیم است.’

کیمیاگری دارویی براهه به بیماری هایی مانند طاعون پرداخت. در آن زمان دستور العمل ها به عنوان اطلاعات محافظت شده تلقی می شدند و تنها تعداد کمی از مردم – مانند حامی و سرمایه گذار او، امپراتور روم مقدس رودلف دوم – ممکن است نسخه هایی را که براهه ایجاد کرده بود دریافت کرده باشند.

محققان پیشنهاد کردند که ‘داروی طاعون’ براهه یا تریاک (مخلوط دارویی) ممکن است تا ۶۰ ماده از جمله موادی مانند تریاک، گوشت مار و مس و گیاهان و روغن های مختلف داشته باشد.

براهه حداقل سه دستور العمل برای مقابله با طاعون ایجاد کرد. محققان در مطالعه ای که در ۲۵ ژوئیه در مجله Heritage Science منتشر شد هشدار دادند در حالی که تنگستن در آزمایشگاه یافت شد، وجود آن (و همچنین سایر عناصری که در دستور العمل های بازسازی شده اثبات نشده است) ‘دلیلی بر این نیست که آنها واقعاً برای ساخت داروی براهه استفاده شده اند.’

علاوه بر ارزش محض آزمایش، پیوند دیگری نیز بین نجوم و کیمیاگری وجود دارد: براهه به ‘ارتباطات بین اجسام آسمانی، مواد زمینی و اندام های بدن’ ابراز اطمینان کرد. موزه دانمارک، در همین بیانیه آمده است.

به عنوان مثال، براهه معتقد بود که ‘خورشید، طلا و قلب به هم متصل هستند و همین امر در مورد ماه، نقره و مغز نیز صدق می کند.’ این جهان بینی، از زمانی که رد شد، براهه را تشویق کرد تا روی خود آزمایش کند. مطالعه قبلی که شامل راسموسن بود، طلا و سایر عناصر را در مو و استخوان براهه یافت.