این جسم که به عنوان یک سنتور شناخته می‌شود، از اجسام نادر و منحصربه‌فرد منظومه شمسی خارجی است. اما حتی در میان دیگر سنتورها، کایرون بسیار خاص است، و مشاهدات جدید تلسکوپ فضایی جیمز وب (JWST) نشان می‌دهد که این جرم به‌راستی مانند هیچ چیز دیگری نیست.
“این جرم در مقایسه با سایر سنتورها، عجیب و غیرمعمول است.” این توصیف چارلز شامبو، فیزیک‌دان دانشگاه مرکزی فلوریدا، درباره کایرون است. او می‌افزاید: “کایرون در برخی مواقع مانند یک دنباله‌دار رفتار می‌کند، دارای حلقه‌هایی از مواد اطراف خود است و ممکن است یک میدان باقی‌مانده از ذرات گردوغبار یا مواد سنگی کوچک را نیز در اطراف خود داشته باشد. این ویژگی‌ها سوالات بسیاری را در مورد خصوصیات این جرم ایجاد می‌کند.”
سنتورها: سفر به دنیای بقایای یخی و سنگی
منظومه شمسی پر از بقایای یخی و سنگی از دوران شکل‌گیری‌اش، یعنی حدود ۴.۵ میلیارد سال پیش است. سنتورها گروهی جالب از این اجرام هستند که بیشتر در فضای میان مشتری و نپتون قرار دارند و مدارشان از مسیر دست‌کم یکی از سیارات غول‌پیکر عبور می‌کند.
کایرون، به‌طور خاص، خصوصیاتی شبیه به سیارک‌ها دارد، اما گاهی فعالیت‌هایی شبیه به دنباله‌دارها نشان می‌دهد. همچنین، این جرم حلقه‌ای اطراف خود دارد، شبیه به یک نسخه مینیاتوری از حلقه‌های سیاره‌ای.
کایرون: کپسولی از گذشته منظومه شمسی
دانشمندان معتقدند که کایرون به‌نوعی مانند یک کپسول زمان از دوران شکل‌گیری منظومه شمسی عمل می‌کند. اما فاصله زیاد آن از زمین، مطالعه دقیق‌تر آن را دشوار کرده است. به همین دلیل، یک تیم تحقیقاتی به سرپرستی نوئمی پینیلا-آلونزو، دانشمند سیاره‌شناس دانشگاه اویدو در اسپانیا، از تلسکوپ جیمز وب برای بررسی جزئیات این جرم استفاده کردند.
پینیلا-آلونزو می‌گوید: “تمام اجرام کوچک در منظومه شمسی اطلاعاتی درباره گذشته به ما می‌دهند؛ دورانی که دیگر نمی‌توانیم آن را مستقیماً مشاهده کنیم. اما سنتورهای فعال چیزهای بیشتری می‌گویند. آن‌ها تحت تأثیر گرمایش خورشیدی دچار تغییراتی می‌شوند و فرصتی منحصربه‌فرد برای مطالعه لایه‌های سطحی و زیرسطحی‌شان به ما می‌دهند.”
اکتشافات جدید از کایرون: دنیای شگفت‌انگیز کشفیات فضایی
کایرون گاهی گاز و گردوغبار از خود بیرون می‌دهد، شبیه به دنباله‌دارها. تیم تحقیقاتی با استفاده از JWST تلاش کردند تا بفهمند این گازها و گردوغبار از چه موادی تشکیل شده‌اند.
پینیلا-آلونزو توضیح می‌دهد: “آنچه کایرون را منحصربه‌فرد می‌کند، این است که می‌توانیم هم سطح آن را مشاهده کنیم، جایی که بیشتر یخ‌ها قرار دارند، و هم گازهایی را که از سطح یا لایه‌های زیرین آن آزاد می‌شوند.”
این تیم تحقیقاتی در طیف‌سنجی‌های خود، مولکول‌های مختلفی را شناسایی کردند، از جمله دی‌اکسید کربن، مونوکسید کربن، اتان، پروپان، استیلن، متان و یخ آب. کشف متان به‌خصوص بسیار قابل‌توجه است، زیرا نشان می‌دهد که کمای کایرون (جو اطراف آن) مملو از متان است.
ریشه‌های کایرون: سرنخ‌هایی از گذشته
دانشمندان معتقدند که سنتورها زمانی بخشی از جمعیتی دورتر از منظومه شمسی، یعنی اجسام فرا-نپتونی (TNOs) بوده‌اند که در مداری دورتر از نپتون به دور خورشید می‌چرخیدند. این اجسام به دلیل فاصله زیاد از خورشید، بقایای نسبتاً خالصی از مواد اولیه منظومه شمسی به شمار می‌روند.
با نزدیک‌تر شدن به خورشید، یخ‌های موجود در سنتورها می‌توانند تصعید شوند و مواد درونی خود را آزاد کنند. تیم تحقیقاتی بر این باور است که متان، دی‌اکسید کربن، و یخ آبی که در کایرون مشاهده شده‌اند، احتمالاً از مواد خالصی هستند که از زمان تولد منظومه شمسی به ارث رسیده‌اند.
آینده تحقیقات درباره کایرون: افق‌ها و چالش‌ها
پینیلا-آلونزو می‌گوید: “بر اساس داده‌های جدید JWST، دیگر مطمئن نیستم که بتوانیم کایرون را یک سنتور معمولی بدانیم. هر سنتور فعالی که با JWST مشاهده کرده‌ایم، ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارد. اما همه آن‌ها نمی‌توانند استثنا باشند. باید چیزی وجود داشته باشد که رفتار آن‌ها را توضیح دهد، یا ویژگی مشترکی که هنوز نمی‌توانیم ببینیم.”
این تیم تحقیقاتی قصد دارند به مطالعه کایرون ادامه دهند و آن را در طول زمان و فصول مختلف دنبال کنند. هدف آن‌ها این است که بفهمند آیا تغییرات این جرم در طول زمان می‌تواند سرنخ‌های بیشتری درباره ماهیت این سنگ‌های یخی و عجیب ارائه دهد یا خیر.
