اسپیس نوتااسپیس نوتااسپیس نوتا
  • صفحه اصلی
  • فناوری فضایی
    فناوری فضایینمایش بیشتر
    استفاده از دوربین‌ها به‌عنوان ابزار علمی در ماموریت‌های آرتیمیس ۳ انجام می‌شود
    استفاده از دوربین‌ها به‌عنوان ابزار علمی در ماموریت‌های آرتیمیس ۳ انجام می‌شود
    ۵ تیر ۱۴۰۴ ساعت ۱۱:۰۰
    چگونه می‌توان بادبان‌های خورشیدی را بهتر چرخاند؟
    چگونه می‌توان بادبان‌های خورشیدی را بهتر چرخاند؟
    ۲۵ خرداد ۱۴۰۴ ساعت ۱۴:۰۰
    چگونه "عضلات حبابی" به فضانوردان کمک می‌کنند روی پا بایستند؟
    چگونه “عضلات حبابی” به فضانوردان کمک می‌کنند روی پا بایستند؟
    ۲۴ خرداد ۱۴۰۴ ساعت ۲۱:۰۰
    جهان پر از عدسی‌های طبیعی تلسکوپی است؛ تلسکوپ رومن از آن‌ها برای مطالعه ماده تاریک بهره خواهد گرفت
    جهان پر از عدسی‌های طبیعی تلسکوپی است؛ تلسکوپ رومن از آن‌ها برای مطالعه ماده تاریک بهره خواهد گرفت
    ۲۴ خرداد ۱۴۰۴ ساعت ۲۰:۰۰
    نمای نزدیک و بی‌سابقه از خورشید؛ تصاویری که نفس را بند می‌آورند
    نمای نزدیک و بی‌سابقه از خورشید؛ تصاویری که نفس را بند می‌آورند
    ۱۱ خرداد ۱۴۰۴ ساعت ۱۱:۰۰
  • ماموریت‌های فضایی
    • ماموریت‌های دولتی
    • ماموریت‌های خصوصی
  • نجوم و کیهان‌شناسی
    • ستاره‌ها و سیارات
    • تصاویر فضایی
    • پژوهش‌های علمی
    • دانستنی های علمی
  • محیط زیست و زمین‌شناسی
    • تغییرات اقلیمی
    • زمین‌لرزه‌ها
    • آتشفشان‌ها
خواندن: دفع سیارک‌ها آن‌قدرها هم ساده نیست؛ داده‌های تازه مأموریت دارت فاش می‌کند
به اشتراک بگذارید
اسپیس نوتااسپیس نوتا
  • فناوری فضایی
  • ماموریت‌های فضایی
    • ماموریت‌های دولتی
    • ماموریت‌های خصوصی
  • نجوم و کیهان‌شناسی
    • ستاره‌ها و سیارات
    • تصاویر فضایی
    • پژوهش‌های علمی
    • دانستنی های علمی
  • محیط زیست و زمین‌شناسی
    • تغییرات اقلیمی
    • زمین‌لرزه‌ها
    • آتشفشان‌ها
ما را دنبال کنید
پژوهش‌های علمی

دفع سیارک‌ها آن‌قدرها هم ساده نیست؛ داده‌های تازه مأموریت دارت فاش می‌کند

ما می‌دانیم که در منظومه شمسی سیارک‌های زیادی وجود دارند که می‌توانند تهدیدی بالقوه برای زمین باشند.

دفع سیارک‌ها آن‌قدرها هم ساده نیست؛ داده‌های تازه مأموریت دارت فاش می‌کند
این تصاویر از برخورد فضاپیمای DART با سیارک دیمورفوس، پس از برخورد توسط همراه آن یعنی LICIACube ثبت شده‌اند. LICIACube مدت کوتاهی پس از برخورد، از کنار دیمورفوس عبور کرد. تصویر سمت چپ را هنگام نزدیک شدن به محل برخورد و تصویر سمت راست را پس از عبور گرفته است. در هر دو تصویر، مخروطی نامتقارن از آوار دیده می‌شود که به‌صورت رشته‌ها و جریاناتی از دیمورفوس خارج می‌شود. هر دو تصویر همچنین سیارک بزرگ‌تر، دیدیموس، را نیز نشان می‌دهند. در میان آوارها بیش از ۱۰۰ صخره در اندازه‌ی متری نیز دیده می‌شود. اعتبار تصویر: تیم DART ناسا و LICIACube – با مجوز CC BY-NC-SA.
توسط مونا علی اکبرخان افجه ۱۹ تیر ۱۴۰۴ ساعت ۱۰:۰۰
11 دقیقه مطالعه

خوشبختانه، توانایی ما در شناسایی این سیارک‌ها رو به بهبود است و هر چند ماه یک‌بار سیارک دیگری را کشف می‌کنیم که ممکن است در مسیر برخورد با زمین باشد. به همین دلیل، تشخیص این اجرام و یافتن راه‌هایی برای محافظت از زمین در برابر آن‌ها از منظر حفظ بقاء بشر، اهمیت حیاتی دارد. این دغدغه بود که به تولد مأموریت DART ناسا انجامید؛ آزمایش تغییر مسیر دوگانه سیارک‌ها.

DART به‌سوی سیستم دوتایی سیارک دیدیموس (Didymos) و قمر کوچک آن دیمورفوس (Dimorphos) فرستاده شد تا مانند یک گلوله‌ی ضربه‌زننده‌ی جنبشی عمل کند. این فضاپیما در تاریخ ۴ مهر ۱۴۰۱ با دیمورفوس برخورد کرد و سپس رصدخانه‌های زمینی تأثیر آن را دنبال کردند. نتیجه شگفت‌انگیز بود: مدار دیمورفوس ۳۲ دقیقه کوتاه‌تر شد، درحالی‌که موفقیت مأموریت پیش‌تر تنها در تغییر ۷۳ ثانیه‌ای تعریف شده بود.

اما از جهاتی، این برخورد بیش‌ازحد موفقیت‌آمیز بود. این موضوع در مقاله‌ای جدید در مجله The Planetary Science Journal با عنوان «صخره‌های پرسرعت و میدان آوار در پرتابه‌های DART» بررسی شده است. نویسنده‌ی اصلی مقاله، دکتر تونی فارنهام از دانشگاه مریلند است.

فارنهام می‌گوید: «ما توانستیم مسیر سیارک را تغییر دهیم و آن را از مدارش منحرف کنیم. تحقیقات ما نشان می‌دهد که علاوه بر برخورد مستقیم فضاپیما، صخره‌هایی که از سطح جدا شدند، ضربه‌ی قابل توجهی وارد کردند. این عامل اضافه باعث شد تا فیزیک مسئله پیچیده‌تر شود؛ نکته‌ای حیاتی برای طراحی مأموریت‌های مشابه در آینده.»

ماهواره‌ی کوچک LICIACube (ماهواره ایتالیایی سبک‌وزن برای تصویربرداری از سیارک‌ها) با وزن تنها ۱۴ کیلوگرم و محصول آژانس فضایی ایتالیا، بخشی از مأموریت DART بود. این فضاپیما با دو دوربین از DART جدا شد تا تصاویر دقیقی از لحظه‌ی برخورد و بعد از آن ثبت کند. LICIACube هر شش ثانیه یک عکس گرفت و موفق شد هم برخورد و پرتابه‌ها را ثبت کند، و هم تصاویر دقیقی از ساختار سطحی دیدیموس به دست آورد.

این ماهواره بین ۲۹ تا ۲۴۳ ثانیه پس از برخورد، مجموعه‌ای ارزشمند از تصاویر را ثبت کرد. این داده‌ها به اخترشناسان امکان داد تا ۱۰۴ قطعه‌ی سنگی با اندازه‌هایی بین ۰.۲ تا ۳.۶ متر را دنبال کنند. همچنین تخمین زده شد که حدود ۳۰ تا ۴۰ شیء کوچکتر از ۰.۵ متر نیز در میدان آوار وجود داشته‌اند که به‌دلیل کم‌نوری قابل ردیابی نبوده‌اند. این صخره‌ها با سرعت ۵۲ متر بر ثانیه (۱۱۶ مایل بر ساعت) به اطراف پرتاب شدند. نکته‌ی جالب آن بود که مسیر حرکت این قطعات تصادفی نبود.

Impact Eject boulder size 202507
این تصویر اندازه‌های ۱۰۴ قطعه سنگی را که از دیمورفوس پرتاب شده‌اند نشان می‌دهد؛ خطاهای اندازه‌گیری با رنگ خاکستری نمایش داده شده‌اند.
اعتبار تصویر: فارنهام و همکاران، ۲۰۲۵، مجله TPSJ.

فارنهام توضیح می‌دهد: «دیدیم که سنگ‌ها به‌طور تصادفی پخش نشده‌اند، بلکه در دو خوشه‌ی مشخص گرد آمده بودند و در سایر بخش‌ها چیزی نبود. این موضوع نشان می‌دهد که عاملی ناشناخته در این پدیده دخیل است.»

بزرگ‌ترین خوشه‌ی آوار حدود ۷۰ درصد از کل قطعات را دربر داشت، که به سمت جنوب پرتاب شده و دارای زاویه‌های کم و سرعت‌های بالا بودند. پژوهشگران معتقدند که این خوشه ممکن است از سنگ‌های بزرگی در سطح دیدیموس منشأ گرفته باشد که توسط پنل‌های خورشیدی DART خرد شده‌اند.

DART Didymos Ejecta 1 20250709 2
این تصویر شامل چهار عکس از LICIACube است. در بخش‌های A و C، تصاویر کالیبره‌شده‌ای از سامانه داده‌های سیاره‌ای ناسا (PDS) که آرشیوی بلندمدت از تصاویر مأموریت‌های ناساست، نمایش داده شده‌اند. در مقابل، تصاویر B و D نسخه‌های پردازش‌شده‌ی جدیدی هستند که در این پژوهش تهیه شده‌اند. تصاویر جدید برخی ساختارهای مصنوعی پس‌زمینه را حذف کرده‌اند و مشاهده‌ی جزئیات پرتابه‌ها را آسان‌تر می‌سازند.
اعتبار تصویر: ناسا / فارنهام و همکاران، ۲۰۲۵، مجله TPSJ.

جسیکا سانشاین، نویسنده‌ی دوم مقاله و استاد اخترشناسی و زمین‌شناسی در دانشگاه مریلند، توضیح می‌دهد: «احتمالاً پنل‌های خورشیدی DART با دو صخره‌ی بزرگ به نام‌های آتاباکه (Atabaque) و بودران (Bodhran) برخورد کردند. شواهد نشان می‌دهد که خوشه‌ی جنوبی عمدتاً از قطعات جداشده از آتاباکه به وجود آمده که قطعه‌ای به قطر ۳.۳ متر بوده است.»

Asteroid impact DART solar panel
ChatGPT said:
این تصویر از یکی از دوربین‌های LICIACube گرفته شده و فضاپیمای DART همراه با پنل‌های خورشیدی‌اش با خطوط سفید روی آن مشخص شده‌اند. جفت صخره‌هایی که پنل‌ها با آن‌ها برخورد کرده‌اند برچسب‌گذاری شده‌اند، و خطوط رنگی نمایانگر آوارهای سنگی هستند که در اثر برخورد به بیرون پرتاب شده‌اند.
اعتبار تصویر: فارنهام و همکاران، ۲۰۲۵، مجله TPSJ.

در مقاله آمده است: «تحلیل ما از پراکندگی مکانی این ۱۰۴ صخره نشان می‌دهد که احتمالاً آن‌ها باقی‌مانده‌ی سنگ‌های بزرگ‌تری هستند که در مراحل اولیه برخورد توسط فضاپیما شکسته شده‌اند. مقدار تکانه‌ی نهفته در این صخره‌ها بیش از ۳ برابر تکانه‌ی فضاپیمای DART بوده و عمدتاً به‌سمت جنوب هدایت شده؛ تقریباً عمود بر مسیر پرواز DART.»

Didymos Ejecta Diagram 1 2025070
ChatGPT said:
این تصویر از مقاله‌ی پژوهشی، مسیرهای زاویه‌ای سمت و ارتفاع ۱۰۴ صخره‌ای را که توسط پژوهشگران اندازه‌گیری شده‌اند، نشان می‌دهد. این نمودار محل آن‌ها را در آسمان از دید نقطه‌ی برخورد نمایش می‌دهد. در آن سرعت و شعاع صخره‌ها نیز مشخص است و به‌وضوح دیده می‌شود که بیشتر آن‌ها در قالب دو گروه مشخص و مجزا قرار دارند. تنها تعداد اندکی به‌صورت پراکنده میان این دو گروه دیده می‌شوند. ناحیه‌ی صورتی‌رنگ منطقه‌ی ممنوعه‌ای را نشان می‌دهد که LICIACube نمی‌توانست پرتابه‌ها را در آن مشاهده کند. خط آبی‌چین نیز نمایش‌دهنده‌ی امتداد دیواره‌های مخروط پرتاب گرد و غبار است.
اعتبار تصویر: فارنهام و همکاران، ۲۰۲۵، مجله TPSJ.

مأموریت DART اغلب با مأموریت «برخورد عمیق» (Deep Impact) ناسا در سال ۱۳۸۴ مقایسه می‌شود؛ مأموریتی که هدف آن بررسی ساختار دنباله‌دارها بود. فضاپیمای Deep Impact با دنباله‌دار Tempel 1 ملاقات کرد و برخوردگری جنبشی به آن کوبید تا دهانه‌ای ایجاد کند.

این مقایسه زمانی جالب‌تر می‌شود که بدانیم جسیکا سانشاین در مأموریت Deep Impact معاون محقق اصلی بوده است. او می‌گوید: «در مأموریت Deep Impact، سطح دنباله‌دار از ذرات یکنواخت بسیار ریزی تشکیل شده بود و بنابراین پرتابه‌ها نسبتاً یکنواخت و منظم بودند. اما در DART، سطح دیمورفوس سنگی و پر از صخره بود و این باعث شد الگوهای پرتابه‌ها آشفته و رشته‌رشته باشند. مقایسه‌ی این دو مأموریت به ما کمک می‌کند تا درک بهتری از واکنش اجرام آسمانی مختلف به برخورد داشته باشیم؛ موضوعی حیاتی برای موفقیت در مأموریت‌های دفاع سیاره‌ای.»

پژوهشگران تخمین زده‌اند که ۱۰۴ صخره پرتاب‌شده، انرژی جنبشی معادل ۱.۴ درصد انرژی کل فضاپیمای DART داشته‌اند که بیشتر آن به‌سمت جنوب هدایت شده است. آن‌ها می‌نویسند: «با هدایت ۹۶ درصد از تکانه‌ی سنگ‌ها به سمت جنوب، احتمالاً صفحه‌ی مداری دیمورفوس نیز کمی تغییر کرده و نسبت به استوای دیدیموس کج شده است.» این داده‌ها همچنین نشان می‌دهند که باید در محاسبات آینده‌ی مأموریت‌ها، نقش سنگ‌های سطحی و تغییر تکانه در همه جهات لحاظ شود.

نتایج این پژوهش همچنین درک ما از برخورد به سیارک‌های “توده‌ای” (rubble-pile) را افزایش می‌دهد؛ اجرامی که از قطعات سست و پراکنده تشکیل شده‌اند. پژوهشگران می‌نویسند: «این نتایج، همراه با ساختارهای رشته‌ای در مخروط پرتابه، بینش منحصربه‌فردی از فیزیک برخورد با سیارک‌های توده‌ای ارائه می‌دهد؛ جایی که ماده‌ی سطحی و زیرسطحی می‌تواند تأثیر چشمگیری بر چگونگی و زمان‌بندی پراکندگی مواد داشته باشد.»

اگر اخترشناسان فقط به مشاهدات زمینی برخورد DART تکیه می‌کردند، هرگز نمی‌توانستند وجود این صخره‌های پرتاب‌شده را کشف کنند. LICIACube اطلاعات ارزشمندی درباره‌ی این متغیرهای مهم در برنامه‌ریزی مأموریت‌های آینده در اختیار ما گذاشت. (تلسکوپ فضایی هابل نیز موفق به رصد ۳۷ صخره‌ی پرتاب‌شده شد، اما وضوح تصاویر آن به پای LICIACube نمی‌رسید.)

البته تنها مأموریتی که تأثیر برخورد DART را بررسی می‌کند، LICIACube نیست. مأموریت هرا (Hera) از آژانس فضایی اروپا نیز در راه است تا این برخورد را با جزئیات بیشتر مطالعه کند.

فارنهام می‌گوید: «داده‌هایی که LICIACube جمع‌آوری کرده، دیدگاه تازه‌ای نسبت به رویدادهای برخورد به ما می‌دهد، به‌ویژه با توجه به اینکه طراحی اولیه DART فقط بر مشاهدات زمینی استوار بود. مأموریت Hera نیز به ما نمایی مستقیم از عواقب این برخورد خواهد داد و می‌توانیم پیش‌بینی‌های خود را با داده‌های واقعی بسنجیم.»

دفع سیارک‌ها در کتاب‌ها و فیلم‌ها همیشه جواب می‌دهد، اما در واقعیت، متغیرهای بسیار بیشتری باید در نظر گرفته شود.

سانشاین می‌افزاید: «اگر سیارکی در حال چرخش به‌سمت ما بیاید و ما بخواهیم مقدار خاصی آن را منحرف کنیم تا با زمین برخورد نکند، در این صورت تمام این جزئیات به‌شدت مهم می‌شوند. می‌توان آن را مانند یک بازی بیلیارد کیهانی در نظر گرفت؛ اگر تمام متغیرها را در نظر نگیریم، ممکن است توپ را به سوراخ اشتباهی بفرستیم.»

در پایان مقاله، پژوهشگران تأکید می‌کنند که محاسبه‌ی کامل تکانه‌ها در همه‌ی جهات و بررسی نقش سنگ‌های سطحی می‌تواند درک ما از تأثیر برخوردهای جنبشی بر سیارک‌ها را افزایش دهد. آن‌ها می‌نویسند: «در نهایت، سهم تکانه‌ی ناشی از صخره‌ها نشان می‌دهد که ممکن است مأموریت Hera با سامانه‌ای روبه‌رو شود که در آن دیمورفوس در حال چرخش است و مدارش نسبت به استوای دیدیموس اندکی متمایل شده است.»

برچسب ها:آژانس فضایی اروپا
منابع:universetoday
این مقاله را به اشتراک بگذارید
Facebook Twitter Telegram
مونا علی اکبرخان افجه
توسط مونا علی اکبرخان افجه
دانشجوی دکتری ژئوفیزیک گرایش لرزه شناسی هستم. ژئوفیزیک به بررسی ابعاد زمین و اتفاقاتی مانند زلزله و لرزه هایی که توسط فعالیت انسان به‌وجود می‌آید، می پردازد. فعالیت در حوزه زمین و فضا از علاقه مندی ام است.
نظر بدهید

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

جدیدترین مطالب

دانشمند دانشگاه هنگ‌کنگ در طراحی مأموریت مریخی تیان‌ون-۳ چین مشارکت می‌کند
دانشمند دانشگاه هنگ‌کنگ در طراحی مأموریت مریخی تیان‌ون-۳ چین مشارکت می‌کند
۱۹ تیر ۱۴۰۴ ساعت ۱۱:۰۰
آیا ماده تاریک در حال ساختن ستارگان مرموز در قلب کهکشان است؟
آیا ماده تاریک در حال ساختن ستارگان مرموز در قلب کهکشان است؟
۱۸ تیر ۱۴۰۴ ساعت ۱۱:۰۰
دو تلسکوپ فضایی قدرتمند بهتر از یکی هستند
دو تلسکوپ فضایی قدرتمند بهتر از یکی هستند
۱۸ تیر ۱۴۰۴ ساعت ۱۰:۰۰
سیاره کوتوله‌ای که فیزیک را به چالش کشید: نه جو دارد، نه حلقه‌هایش طبیعی‌اند!
سیاره کوتوله‌ای که فیزیک را به چالش کشید: نه جو دارد، نه حلقه‌هایش طبیعی‌اند!
۱۷ تیر ۱۴۰۴ ساعت ۲۰:۰۰
اگر از ایستگاه فضایی یک هواپیمای کاغذی پرتاب می‌کردید، چه می‌شد؟
اگر از ایستگاه فضایی یک هواپیمای کاغذی پرتاب می‌کردید، چه می‌شد؟
۱۷ تیر ۱۴۰۴ ساعت ۱۸:۰۰

جدیدترین های تکنوتا

دوربین، تراشه و مشخصات بیشتر آنر X70 پیش از رونمایی در ۱۵ جولای فاش شد
۱۹ تیر ۱۴۰۴ ساعت ۱۸:۱۵
دوربین، تراشه و مشخصات بیشتر آنر X70 پیش از رونمایی در ۱۵ جولای فاش شد
تصویری از ماکت آیفون ۱۷ ایر اپل منتشر شد
۱۹ تیر ۱۴۰۴ ساعت ۱۸:۰۰
تصویری از ماکت آیفون ۱۷ ایر اپل منتشر شد
جزئیات حافظه داخلی شیائومی 15T پرو پیش از عرضه فاش شد
۱۹ تیر ۱۴۰۴ ساعت ۱۷:۵۱
جزئیات حافظه داخلی شیائومی 15T پرو پیش از عرضه فاش شد

پربازدیدترین ها

سیاه‌چاله‌های آغازین شاید موتور شکل‌گیری ستارگان اولیه بوده‌اند
پژوهش‌های علمی
سیاه‌چاله‌های آغازین شاید موتور شکل‌گیری ستارگان اولیه بوده‌اند
۱۷ تیر ۱۴۰۴ ساعت ۱۱:۰۰
با نیروی همجوشی چگونه می‌توان به سیاره‌ی احتمالا زیست‌پذیر پروکسیما قنطورس رسید؟
پژوهش‌های علمی
با نیروی همجوشی چگونه می‌توان به سیاره‌ی احتمالا زیست‌پذیر پروکسیما قنطورس رسید؟
۱۵ تیر ۱۴۰۴ ساعت ۱۷:۰۰
«کیپو» با پهنایی حیرت‌انگیز، عنوان بزرگ‌ترین ساختار کیهانی را به خود اختصاص داد
پژوهش‌های علمی
«کیپو» با پهنایی حیرت‌انگیز، عنوان بزرگ‌ترین ساختار کیهانی را به خود اختصاص داد
۱۵ تیر ۱۴۰۴ ساعت ۱۲:۰۰
تلسکوپ جیمز وب رازهای جرم خوشه گلوله‌ای را آشکار کرد
پژوهش‌های علمی
تلسکوپ جیمز وب رازهای جرم خوشه گلوله‌ای را آشکار کرد
۱۵ تیر ۱۴۰۴ ساعت ۱۰:۰۰
اسپیس نوتا
دسترسی سریع
  • درباره ما
  • تماس با ما
  • تبلیغات
  • لیست بعدا می خوانم
معرفی کوتاه

اسپیس نوتا منبع جامع اخبار و رویدادهای فضایی است که توسط نویسندگان متخصص در این زمینه تهیه می‌شود.

خانواده ما
اسپیس نوتا
تکنوتا
© 1403 کپی مطالب اسپیس نوتا تنها با لینک دادن به سایت امکان‌پذیر است.
  • نقشه سایت
  • تبلیغات