ویژگیهای این جسم علمیها را بر آن داشت تا بپرسند: آیا این قطعهای از بلوک کهن ماه است که بهطور موقت در حال گذر از کنار زمین است؟
این جسم به نام سیارک نزدیک به زمین (NEA) 2024 PT5 (یا PT5 به اختصار) شناخته میشود و مدار آن شباهت زیادی به مدار زمین دارد. جالب اینجاست که این منطقه معمولاً با بدنههای راکتها پر میشود. جالبتر این که، این منطقه جایی است که بقایای پرتاب شده از ماه به هنگام برخوردها تمایل دارند جمع شوند. پس آیا PT5 ممکن است از ماه آمده باشد؟ احتمال زیادی وجود دارد که چنین باشد، اما چگونه میتوانیم از این موضوع مطمئن شویم؟
دانشمندان سیارات سالهاست که به مطالعه اجرام نزدیک به زمین (NEOs) و NEAها پرداختهاند تا منشأ آنها را درک کنند. یکی از روشهای این کار تعیین ارتباط بین مدار کنونی، ویژگیها و منابع آنها است. یکی از این منابع کمربند اصلی سیارکها است، اما این تنها جایی نیست که سیارکها از آنجا ظاهر میشوند. هر جسم یک مورد خاص است و دانشمندان آنها را با شهابسنگهای شناخته شده مقایسه میکنند. البته برای این کار نیاز به دادههایی از ویژگیهای فیزیکی جسم دارید، از جمله بازتابش و آلبیدو آن. این دو ویژگی میتوانند اغلب به شما بگویند که جسم از کدام بخش از جمعیت سیارکها آمده است. این خصوصیات بهویژه زمانی مهم هستند که نمونههای فیزیکی برای تحلیل در دسترس نباشند.
نگاهی به طیفهای بازتابی قطعه مشکوک از ماه
یک تیم از ناظران با استفاده از تلسکوپ کشف لوول در فلگاستاف، آریزونا، طیفهای بازتابی PT5 را مورد بررسی قرار دادند. این قطعه ۱۰ متر عرض از سنگ فضایی برای اولین بار در مرداد ۱۴۰۳ توسط یک پروژه نظارتی در آفریقای جنوبی کشف شد. مدار آن باعث شد تا هدفی مناسب برای یک پروژه نظارتی دیگر به نام MANOS (پایش اجرام نزدیک به زمین قابل دسترس) شود. مشاهدات لوول یک هفته بعد انجام شد تا ویژگیهای بازتابش آن تعیین شود. این اطلاعات برای شناسایی منشأ آن—چه طبیعی و چه مصنوعی—مفید هستند. مشاهدات بعدی از جسم، چرخش آن را مشخص کرد و نشان داد که ترکیب آن از سنگهای غنی از سیلیکات است. این مسأله منشأ مصنوعی آن را رد میکند.
طیف بازتابی گرفته شده از تلسکوپ لوول تطابقی با نمونههای شناخته شده ماه دارد. اما PT5 با هیچ نوع شناخته شده از سیارکها تطابق ندارد. به عنوان مثال، به نظر میرسد که این جسم غنی از پیروکسن است، که نشاندهنده این است که سنگ از یک محیط آتشفشانی یا احتمالاً دگرگونی آمده است. سایر سیارکها اینگونه نیستند و معمولاً غنی از اولیوین هستند. بر اساس این دادهها و حرکت چرخشی آن، دانشمندان نتیجهگیری کردهاند که این جسم بقایای پرتاب شده از یک برخورد روی ماه است. اگر اینطور باشد، این دومین بار است که یک NEA پیدا میشود که از ماه آمده است.
اگر فقط یکی از این اجرام وجود داشت، میتوانستیم بگوییم که یک پدیده فضایی نادر است. اما وجود دو چنین اجرامی داستان را تغییر میدهد و نشان میدهد که جمعیت بزرگی از آنها در انتظار کشف شدن است.
آنچه PT5 معنی میدهد
پس فرض کنیم که این مجموعهای از قطعات ماه در فضا شناور هستند. اینها میتوانند به درک تاثیرات برخوردها بر ماه یا دیگر اجرام مانند زمین و مریخ کمک کنند. همچنین آنها به شناسایی منابع دیگر سیارکها و شهابسنگها از این جمعیت کمتر مطالعهشده اجرام نزدیک به زمین کمک خواهند کرد. در مقالهای که به بررسی PT5 پرداخته، نویسندگان آن، تئودور کارتا از رصدخانه لوول، اسکار فوئنتس-مونیوز از ناسا JPL و دیگران، مطالعه خود را در مورد این سنگ، مدار و ویژگیهای فیزیکی آن توصیف میکنند. آنها مینویسند: “اگر واقعاً جمعیتی از سنگهای ماه در این نزدیکی وجود داشته باشد که در انتظار کشف شدن در مدارهای نزدیک به زمین هستند، آنها احتمالاً اعضای نادر جمعیت NEO خواهند بود.”
ممکن است در حال حاضر فقط حدود ۱۶ NEO شناخته شده وجود داشته باشد که از ماه آمده باشند، اما ممکن است تعداد بیشتری هم وجود داشته باشد. حالا چالش این است که آنها را از جمعیت عمومی اجرام نزدیک به زمین جدا کرده و مورد مطالعه بیشتر قرار دهیم. از آنجا که مدار قطعات پرتاب شده از ماه معمولاً به مدارهای آتن یا آپولو تبدیل میشوند، نویسندگان اشاره میکنند که ممکن است بین ۵ تا ۱۰ برابر بیشتر از این قطعات ماه در این نزدیکی وجود داشته باشد. (سیارکهای آتن به سیارکهایی گفته میشود که مدارشان با مدار زمین تقاطع دارد و سیارکهای آپولو نیز مدارهایی دارند که با مدار زمین تقاطع میکنند.)
مشاهدات آتی قطعات مشکوک ماه
اگر جمعیت بیشتری از سیارکهای منبع ماه در مدارهای نزدیک به زمین وجود داشته باشد، مرحله بعدی پیدا کردن راههایی برای شناسایی آنها است. قطعاً پروژههای نظارتی سیارکها کمک خواهند کرد، همراه با مشاهدات بیشتر از بازتابش آنها و نقشهبرداری از مدارهایشان. از آنجا که این سیارکها معمولاً به عنوان اجرام نسبتا کوچک در نظر گرفته میشوند، برای پیدا کردن آنها به نسل جدیدی از تلسکوپهای بزرگتر و تکنیکهای مشاهداتی نیاز است.
احتمالاً یکی از مهمترین نتایج جستجو برای این اجرام، اطلاعاتی است که میتواند درباره تاریخچه برخوردها در سامانه خورشیدی داخلی به ما بدهد. نویسندگان مقاله به این نکته اشاره میکنند: “اول در مریخ و اکنون در زمین، تاریخچه برخوردهای سیارهای به نظر میرسد که تا حدی در سیارکهایی که در نزدیکی آنها مدار میزنند کدگذاری شده باشد. تحقیقات آینده برای کشف بیشتر و اندازهگیری ویژگیهای این جمعیت اجرام نزدیک به زمین که از ماه سرچشمه گرفتهاند، برای پیوند دادن علم سیارک و علم ماه در دوران آرتمیس و رصدخانه ورای روبین LSST حیاتی خواهد بود.”
فرصت بعدی برای مشاهده PT5 در ماه جاری خواهد بود، زمانی که این سیارک دوباره به نزدیکی زمین میرسد. ناسا قصد دارد آن را با رادار ردیابی کند و قطعاً دیگران نیز آن را برای درک بیشتر از این “ماه کوچک” مطالعه خواهند کرد.