این «رعد و برقهای لرزهای» همچنین سایر جزایر نزدیک به دریای اژه را تحت تأثیر قرار داده است. این پدیده بهطور تدریجی از اواخر ژانویه آغاز شد و با زمینلرزههای بسیار کوچک (کمتر از مقیاس ۳) و عمدتاً غیرقابلاحساس شروع شد. با این حال، در ابتدای فوریه، فعالیت لرزهای شدت گرفت و زمینلرزهها بزرگتر و مکررتر شدند.
تا کنون، هزاران زمینلرزه در دو هفته گذشته ثبت شده است. در روزهای اخیر، تعداد زیادی از این زمینلرزهها بالاتر از مقیاس ۴.۰ بودهاند و بیشتر آنها در عمق کمتر از ۱۰ کیلومتر رخ دادهاند که برای ساکنان جزایر محلی قابلاحساس است.
این زمینلرزههای بزرگتر منجر به ریزش سنگها در سواحل جزایر و آسیبهای جزئی به ساختمانهای آسیبپذیر شده است. بزرگترین زمینلرزه تاکنون با مقیاس ۵.۱ در تاریخ ۶ فوریه رخ داد که در پایتخت آتن، جزیره کرت و بخشهایی از ترکیه بیش از ۲۴۰ کیلومتر دورتر احساس شد.
معمولاً یک مقصد گردشگری محبوب، سانتورینی اکنون تقریباً خالی است. در هفته گذشته، حدود ۱۱,۰۰۰ گردشگر و ساکن جزیره آن را ترک کردهاند، چرا که بسیاری از آنها نگرانند که این فعالیت لرزهای ممکن است نشانهای از فوران آتشفشان باشد.
پس دقیقاً چگونه یک «رعد و برق لرزهای» اتفاق میافتد؟ و چه اتفاقی ممکن است در روزها و هفتههای آینده بیفتد؟
منطقهای آشنا با زمینلرزهها
این منطقه از جهان بهطور طبیعی با زمینلرزهها آشناست. یونان یکی از فعالترین مناطق لرزهای در اروپا است.
فعالیت لرزهای فعلی در نزدیکی «انیدروس»، یک جزیره غیرمسکونی در حدود ۳۰ کیلومتری شمالشرقی سانتورینی واقع است. این منطقه در درون کمان آتشفشانی «منطقه فرورانش هِلِنی» قرار دارد، جایی که صفحه تکتونیکی آفریقا بهآرامی زیر صفحه اوراسیا (و بهویژه زیر صفحه میکرو آژه) فرو میرود. این منطقه آتشفشانها و همچنین تعداد زیادی نواحی ضعیف در پوسته زمین دارد – که زمینشناسان اغلب آنها را «گسلها» مینامند.
سانتورینی خود یک کالدرا است که عمدتاً زیر آب قرار دارد – یک دهانه که در نتیجه فعالیت آتشفشانی در ۱۸۰,۰۰۰ سال گذشته تشکیل شده است و آخرین فوران آن در دهه ۱۳۲۸ رخ داده است. زمینلرزهها ممکن است با فعالیت آتشفشانی مرتبط باشند – بهویژه حرکت ماگما زیر سطح.
با این حال، این توالی زمینلرزهها زیر سانتورینی رخ نمیدهد. دانشمندان محلی که سانتورینی را زیر نظر دارند، گزارش دادهاند که هیچ تغییری نشاندهنده این نیست که فعالیت لرزهای کنونی پیشدرآمد فوران دیگری در سانتورینی باشد. در عوض، زمینلرزهها به نظر میرسد که با گسلهای موجود بین سانتورینی و جزیره همسایه، آموگوس، همراستا هستند.
گسلهای نزدیک به این منطقه پیشتر زمینلرزههایی تولید کردهاند. برای مثال، در سال ۱۳۳۴، یک زمینلرزه به بزرگی ۷.۸ در اینجا رخ داد که یک سونامی و پسلرزهای به بزرگی ۷.۲ بهدنبال داشت. این زمینلرزه و پسلرزهاش باعث مرگ بیش از ۵۳ نفر و زخمی شدن بسیاری دیگر شد.

هیچ رویداد برجستهای به تنهایی وجود ندارد
زمینلرزههای تکتونیکی زمانی اتفاق میافتند که فشار انباشتهشده در پوسته زمین بهطور ناگهانی آزاد شده و باعث گسیختگی در یک گسل میشود و انرژی بهصورت امواج لرزهای آزاد میشود.
معمولاً زمینلرزههای متوسط تا بزرگ (که به آنها «زمینلرزههای اصلی» گفته میشود) با زمینلرزههای کوچکتر (که به آنها «پسلرزهها» گفته میشود) همراه هستند که بهتدریج از نظر اندازه و فراوانی کاهش مییابند. این چیزی است که لرزهشناسان آن را «توالی زمینلرزه اصلی-پسلرزه» مینامند.
برخی توالیها رفتار متفاوتی دارند و هیچ رویداد برجستهای ندارند. بهجای آن، شامل چندین زمینلرزه با اندازه مشابه هستند که در طول روزها، هفتهها یا حتی ماهها رخ میدهند. این نوع توالیها را لرزهشناسان «رعد و برقهای لرزهای» مینامند.
زمینلرزه ۱۳۳۴ یک توالی اصلی-پسلرزه بود که پسلرزهها حداقل هشت ماه بعد از زمینلرزه اصلی ادامه داشت. با این حال، فعالیت لرزهای جاری در نزدیکی سانتورینی، حداقل تا ۷ فوریه، شامل هزاران زمینلرزه است که بسیاری از آنها دارای مقیاس بین ۴.۰ و ۵.۰ هستند.
این نشان میدهد که احتمالاً این یک «رعد و برق لرزهای» است.
رعد و برقهای لرزهای معمولاً با حرکت سیالات در پوسته زمین مرتبط هستند و فعالیت لرزهای ناشی از آن معمولاً کمتر دراماتیک از حرکت ناگهانی یک زمینلرزه بزرگ است.
لرزهشناسان علاقهمند به تمایز بین توالیهای اصلی-پسلرزه و رعد و برقهای لرزهای هستند، زیرا این میتواند به آنها کمک کند تا بهتر فرآیندهایی که این پدیدهها را بهوجود میآورند درک کنند.
امکان وقوع یک زمینلرزه بزرگتر هنوز وجود دارد
ما نمیتوانیم دقیقاً پیشبینی کنیم که از فعالیت لرزهای در نزدیکی سانتورینی چه چیزی خواهد آمد. مشاهدات جهانی زمینلرزهها به ما میگوید که تنها بخش کوچکی (حدود ۵٪) از زمینلرزهها، پیشدرآمد زمینلرزههای بزرگتر هستند.
با این حال، هنوز این احتمال وجود دارد که یک زمینلرزه بزرگتر و احتمالا آسیبزننده در آنجا رخ دهد.
اگرچه رعد و برقهای لرزهای معمولاً شامل زمینلرزههایی با مقیاس پایینتر هستند، اما میتوانند روزها تا هفتهها ادامه یابند یا حتی ماهها بهطول انجامند. آنها حتی میتوانند کند شوند و سپس دوباره شدت یابند، باعث نگرانی ساکنان محلی با لرزشهای متناوب زمین شوند.