در زیر کوههای سیرا نوادا در کالیفرنیا، پوسته در حال جدا شدن است. این فرآیند که به آن «ریزش لیتوسفری» گفته میشود، نیازی به نگرانی ندارد. در واقع، این ممکن است همان روشی باشد که قارهها برای اولین بار شکل گرفتند. پوسته قارهای به دلیل چگالی کمتر، از پوسته اقیانوسی بالاتر نشسته و طولانیتر باقی میماند. ریزش ممکن است روشی باشد که مواد سبکتر در پوسته از مواد سنگینتر جدا میشوند و قارههایی را میسازند که تمام زندگی زمینی به آنها وابسته است.
مطالعه جدیدی نشان میدهد که این فرآیند در حال حاضر در زیر سیرا نوادا در حال وقوع است. بر اساس تحقیقات جدید، در بخش جنوبی این رشته کوهها، لیتوسفر — که بخش بالایی گوشته زمین و قسمتی از پوسته است — قبلاً جدا شده و به عمق گوشته فرو رفته است. لیتوسفر زیر سیرا مرکزی در حال حاضر در حال جدا شدن است، در حالی که این فرآیند هنوز به انتهای شمالی رشته کوهها نرسیده است.
ورا شولته-پیلکم، زمینشناس دانشگاه کلرادو بولدر، گفت: «شما ممکن است در حال ماهیگیری در سیراها باشید، و در زیر پای شما یک لایه عظیم در حال جدا شدن باشد و شما حتی متوجه نشوید.»
هیچ نشانهای در سطح زمین وجود ندارد که این جدا شدن در حال وقوع باشد. اما محققان قبلاً زلزلههای عمیق و عجیبی زیر سیراها مشاهده کرده بودند که با شدتهایی بین ۱.۹ تا ۳.۲ در عمق بیش از ۲۵ مایل (۴۰ کیلومتر) رخ میداد. این موضوع عجیب است، زیرا سنگها در آن عمق معمولاً گرم و تحت فشار هستند، به این معنی که معمولاً تغییر شکل میدهند بدون اینکه بشکنند و امواج لرزهای آزاد کنند.
شولته-پیلکم و همکارش، دبرا کیلب، زلزلهشناس دانشگاه کالیفرنیا سن دیگو، سوابق زلزلهها در این منطقه از سال ۱۳۶۳ تا ۱۴۰۲ را بررسی کردند. آنها از امواج این زلزلهها برای استخراج اطلاعاتی درباره پوسته عمیق و گوشته بالایی زیر کوهها استفاده کردند. آنها به اندازهگیریای به نام «آنیزوتروپی» تمرکز کردند که تفاوت در نحوه حرکت امواج بسته به جهتی که از آن میآیند را نشان میدهد. این میتواند اطلاعاتی درباره جهتگیری سنگها بدهد.
نتایج نشان داد که در عمقی بین ۲۵ تا ۴۳ مایل (۴۰ تا ۷۰ کیلومتر)، لایهای وجود دارد که سنگها از پوسته بالایی جدا میشوند. در سیرا جنوبی، نزدیک پارک ملی سکویا، این لایه ناپدید شده بود، و در سیرا شمالی، اطراف دریاچه تاهو، هنوز جدا نشده بود. اما در سیرا مرکزی، زیر پارک ملی یوسمیتی، این لایه به طور فعال در حال فرو رفتن به داخل گوشته است.
تحقیقات قبلی اشاره کرده بودند که این جدا شدن ممکن است ۳ یا ۴ میلیون سال پیش در زیر سیرا جنوبی اتفاق افتاده باشد، شولته-پیلکم گفت. «حالا، ما میگوییم، فکر میکنیم هنوز در حال انجام است، بنابراین ما در حال مشاهده آن در حال وقوع هستیم.»
محققان یافتههای خود را در آذرماه در مجله Geophysical Research Letters منتشر کردند. این فرآیند ساخت پوسته قارهای ممکن است در مکانهای دیگر جهان نیز در حال وقوع باشد. شولته-پیلکم افزود که این اتفاق ممکن است در نیوزیلند، فلات آناتولی در ترکیه و کوههای کارپات در شرق اروپا نیز رخ دهد.
همچنین او گفت: «ما میتوانیم برویم و در مکانهای دیگری که مردم پیشنهاد دادهاند که شاید لیتوسفر قبلاً ضخیمتر بوده و حالا جدا شده باشد، به جستجو بپردازیم».