روز جهانی اقیانوس‌ها از سال ۱۳۷۱ هر ساله در حدود تاریخ ۱۸ خرداد برگزار می‌شود. این روز فرصتی است برای گرامی‌داشت پیوند ما با اقیانوس‌های زمین – حتی اگر در نزدیکی ساحل زندگی نکنیم – و برای آموختن راه‌هایی که می‌توانیم از زیستگاه‌های دریایی محافظت کنیم. امسال، این روز در تاریخ ۱۸ خردادجشن گرفته می‌شود.
موضوع امسال روز جهانی اقیانوس‌ها، “شگفتی: حفاظت از آنچه ما را زنده نگه می‌دارد” است.
این روز به منظور برجسته‌کردن شگفتی‌های اقیانوس و نقش حیاتی آن در زندگی انسان‌ها و سایر موجودات زنده روی زمین برگزار می‌شود.
موضوع سال۱۴۰۴
بر اساس گفته‌های برگزارکنندگان روز جهانی اقیانوس‌ها:
«شگفتی اقیانوس، چیزی است که ما را مجذوب خود می‌کند و اغلب انگیزه‌ی ما برای محافظت از آن می‌شود.»
شگفتی، بنیان دانش علمی است؛ جذابیتی که در پسِ ماجراجویی نهفته است؛ کنجکاوی‌ای که نوآوری را پیش می‌برد؛ و ریشه‌ای از حکمت سنتی.
در برابر چالش‌های روزافزون و نگران‌کننده، همین حسِ شگفتی به ما یادآوری می‌کند که بخشی از چیزی بزرگ‌تر هستیم. این حس ما را به پیوند ذاتی‌مان با زمین و یکدیگر بیدار می‌سازد، افق درک‌مان از امکان‌ها را گسترش می‌دهد، خلاقیت را نیرو می‌بخشد و تصمیم‌گیری‌ها را به‌سوی خیر جمعی هدایت می‌کند.
در روز جهانی اقیانوس‌ها امسال، ما شگفتی بنیادین اقیانوس را جشن می‌گیریم؛ هم از آنچه در دل خود دارد، و هم از آنچه در ما برمی‌انگیزد. همچنین، از تصمیم‌گیرندگان می‌خواهیم در تعیین سرنوشت اقیانوس‌ها، این شگفتی را فراموش نکنند.
چرا اقیانوس‌های زمین این‌قدر مهم‌اند؟
کریستی نوشته: «۲۰ دقیقه پیش از غروب، نور واقعاً جادویی بود. خوشحالم که آنجا بودم تا این پرتوهای زیبای نور (و البته پرنده‌ها 😊) را ثبت کنم.»
ممنون کریستی!
در ادامه ببینید چگونه می‌توانید روز جهانی اقیانوس‌ها را جشن بگیرید.
اقیانوس‌های زمین برای بقای انسان حیاتی‌اند. بیش از نیمی از اکسیژن موجود در جو زمین از طریق فتوسنتز فیتوپلانکتون‌ها و جلبک‌های دریایی تأمین می‌شود.
علاوه بر این، میلیون‌ها نفر برای تأمین غذای خود به ماهی‌ها و دیگر جانوران دریایی وابسته‌اند.
مطالعات بر روی برخی جانداران دریایی منجر به تولید داروهای نوین شده‌اند.
همچنین، جریان‌های اقیانوسی – معروف به “نوار نقاله جهانی” – نقش مهمی در تنظیم اقلیم زمین دارند.
شاید یکی از بهترین دلایل برای پاسداشت و محافظت از اقیانوس‌های زمین را بتوان در ویدیویی از سال ۱۳۹۲ یافت؛ در آن، سیلویا اِرل، اقیانوس‌شناس برجسته و پژوهشگر ارشد انجمن نشنال جئوگرافیک، می‌گوید:
«من اقیانوس را قلب آبی سیاره می‌دانم.»
او همچنین می‌افزاید:
«ما نیز، موجوداتی دریایی هستیم.»
تاریخچه‌ی روز جهانی اقیانوس‌ها
ایده‌ی اولیه‌ی روز جهانی اقیانوس‌ها در سال ۱۳۷۱ از سوی کانادا و در نشست جهانی زمین در ریودوژانیرو برزیل مطرح شد.
این روز از آن زمان به‌صورت غیررسمی در ۱۸ خرداد برگزار می‌شد تا اینکه در سال ۱۳۸۷، سازمان ملل آن را به رسمیت شناخت.
از آن پس، دو نهاد “پروژه اقیانوس” و “شبکه جهانی اقیانوس” هماهنگی این رویداد را در سطح بین‌المللی بر عهده دارند.
این سازمان‌ها می‌گویند که هر سال مشارکت و آگاهی عمومی در سراسر جهان افزایش یافته است.
ما اکنون می‌دانیم که فعالیت‌های انسانی آسیب‌های فراوانی به سلامت اقیانوس‌ها وارد کرده‌اند؛ مانند آلودگی، صید بی‌رویه، اسیدی‌شدن آب دریاها به‌دلیل افزایش دی‌اکسید کربن، گرم‌شدن آب‌ها و تخریب زیستگاه‌های دریایی.
کارهای زیادی برای جبران این آسیب‌ها لازم است.
شما چه کاری می‌توانید انجام دهید؟
سیسیل نوشته: «اکنون زمان جزر و مد شاهی (King Tides) در سواحل اورگن است. زمانی از سال که خورشید، ماه و زمین در یک راستا قرار می‌گیرند و این هم‌راستایی باعث افزایش کشش گرانشی آن‌ها و در نتیجه بالا آمدن سطح جزر و مد می‌شود.
در این تصویر، موجی خروشان را می‌بینید که با قدرت بر صخره‌ای برخورد می‌کند که به دل اقیانوس پیش‌روی کرده است.»
ممنون سیسیل!
کارهای زیادی هست که حتی به‌تنهایی و در هر روزی – نه فقط امروز – می‌توانید انجام دهید.
مثلاً اگر نزدیک دریا زندگی می‌کنید، می‌توانید در پاکسازی ساحل مشارکت کنید.
اگر هم از دریا دور هستید، می‌توانید فروشندگان و رستوران‌های غذای دریایی را تشویق کنید که محصولات خود را از منابع پایدار تأمین کنند (برنامه‌ی Seafood Watch آکواریوم مونتری‌بی منبع خوبی در این زمینه است).
همچنین، همه‌ی ما می‌توانیم با استفاده از کیسه‌های خرید پارچه‌ای، بطری‌های آب قابل‌استفاده‌ی مجدد، و محصولات زیست‌تخریب‌پذیر به‌جای پلاستیک، در کاهش آلودگی نقش داشته باشیم.
سیسیل نوشته: «با اینکه جزر و مد در حال بالا آمدن است، سطح آب هنوز پایین است و مرغ‌های دریایی در کنار خلیجی هلالی‌شکل گرد هم آمده‌اند. تعدادی از آن‌ها با جریان باد در حال پروازند. گل‌های زردی که روی تپه‌ی بالادست دیده می‌شوند، خردل وحشی هستند.»
ممنون سیسیل!
