هزاران ماهواره اینترنتی که در مدار زمین قرار گرفته‌اند، به‌طور ناخواسته سیگنال‌های ضعیف کیهانی را که برای رمزگشایی از اسرار جهان استفاده می‌شوند، دچار اختلال کرده‌اند. اکنون، پژوهشی پیشگامانه از دانشگاه کرتین نشان می‌دهد که تلاش برای اتصال جهانی، به مانعی پیش‌بینی‌نشده در مسیر بزرگ‌ترین کشفیات علمی بشر تبدیل شده است؛ از درک ماده تاریک گرفته تا آزمودن نظریه‌های اینشتین.
شرکت‌هایی مانند اسپیس‌اکس با هدف فراهم‌کردن اینترنت پرسرعت در سراسر زمین، به‌ویژه در مناطق دورافتاده، شبکه‌های عظیم ماهواره‌ای راه‌اندازی کرده‌اند. پروژه استارلینک با بیش از ۷۰۰۰ ماهواره، بزرگ‌ترین صورت فلکی ماهواره‌ای فعال در جهان است. با اینکه این ماهواره‌ها مزایای زیادی برای ارتباطات جهانی فراهم کرده‌اند، اما یک اثر جانبی ناخواسته نیز به همراه دارند: اختلال در یکی از بلندپروازانه‌ترین پروژه‌های علمی بشر.
اختلالی که از دل فناوری بیرون آمد
(اعتبار تصویر: نیروی هوایی ایالات متحده)
پژوهشگران دانشگاه کرتین بزرگ‌ترین بررسی جهانی در زمینه‌ی انتشارهای رادیویی با فرکانس پایین از ماهواره‌ها را انجام دادند. آن‌ها با استفاده از تجهیزات مربوط به پروژه‌ی تلسکوپ میدان‌گسترده (SKA)، بیش از ۷۶ میلیون تصویر از آسمان را بررسی کردند. نتیجه نگران‌کننده بود: بیش از ۱۱۲٬۰۰۰ مورد تابش رادیویی از ۱٬۸۰۶ ماهواره استارلینک شناسایی شد. در برخی مجموعه‌داده‌ها، تا ۳۰ درصد از تصاویر دچار تداخل بودند.
مشکل تنها در تعداد زیاد ماهواره‌ها نیست؛ تنها در بازه‌ای چهارماهه از زمان انجام مطالعه، ۴۷۷ ماهواره جدید استارلینک پرتاب شده‌اند. مشکل اصلی این است که ماهواره‌ها از الکترونیک داخلی خود به‌طور ناخواسته امواج رادیویی نشت می‌دهند؛ امواجی که قابل پیش‌بینی یا فیلتر کردن نیستند. در برخی موارد، حتی ماهواره‌ها در فرکانس‌هایی تابش داشتند که به‌طور رسمی برای اخترشناسی رادیویی محافظت‌شده‌اند — مانند ۷۰۳ ماهواره‌ای که در فرکانس ۱۵۰٫۸ مگاهرتز شناسایی شدند.
اخترشناسی رادیویی؛ باستان‌شناسی کیهانی
(اعتبار تصویر: SPDO/TDP/DRAO/Swinburne Astronomy Productions)
اخترشناسی رادیویی نوعی باستان‌شناسی کیهانی است. تلسکوپ‌های رادیویی، سیگنال‌های فوق‌العاده ضعیفی را از کهکشان‌های دور، سیاهچاله‌ها و حتی بازمانده‌های مهبانگ (بیگ‌بنگ) ثبت می‌کنند. این سیگنال‌ها میلیاردها سال در فضا سفر کرده‌اند تا به زمین برسند، اما حالا ممکن است در نزدیکی زمین، توسط نویز الکترونیکی ماهواره‌ها گم یا نابود شوند.
«دیلن گریگ»، دانشجوی دکتری و نویسنده اصلی این پژوهش، می‌گوید استارلینک در حال حاضر اصلی‌ترین و پرتکرارترین منبع اختلال احتمالی برای اخترشناسی رادیویی به‌شمار می‌رود. این تابش‌ها، سیگنال‌های عمدی نیستند، بلکه نویزهای ناخواسته‌ای از اجزایی چون پردازنده‌ها و سیستم‌های تغذیه ماهواره‌ها هستند و به همین دلیل هم شناسایی و اجتناب از آن‌ها دشوار است.
لحظه‌ای سرنوشت‌ساز برای دانش بشری
تلسکوپ SKA که اکنون در حال ساخت است، قرار است به پرسش‌های بنیادینی پاسخ دهد؛ از چگونگی شکل‌گیری اولین ستارگان گرفته تا بررسی ماهیت ماده تاریک و آزمودن نظریه‌های نسبیت اینشتین. اما همه‌ی این کشفیات نیاز به چیزی حیاتی دارند: «سکوت رادیویی» — یعنی محیطی عاری از اختلالات الکترومغناطیسی مصنوعی.
«پروفسور استیون تینگی»، یکی از نویسندگان این پژوهش، تأکید می‌کند که قوانین بین‌المللی فعلی، تنها بر سیگنال‌های عمدی تمرکز دارند و تابش‌های ناخواسته را پوشش نمی‌دهند. البته، استارلینک در حال حاضر هیچ قانونی را زیر پا نگذاشته و گفت‌وگوهای سازنده‌ای نیز با شرکت اسپیس‌اکس صورت گرفته است.
راه حل چیست؟ تعادل بین پیشرفت و دانش
چالش اصلی، یافتن تعادلی بین اتصال جهانی و حفظ مسیر علم است. اینترنت ماهواره‌ای، مزایای بزرگی برای آموزش، بهداشت و توسعهٔ مناطق دورافتاده دارد. اما در آستانهٔ تحولی عظیم در علم نجوم، دانشمندان خواستار بازنگری در سیاست‌ها هستند — سیاست‌هایی که تأثیرات ناخواسته‌ی فناوری‌های نوین را نیز در نظر بگیرند.
راه‌حل این نیست که جلوی پیشرفت را بگیریم؛ بلکه باید مطمئن شویم که پیشرفت فناورانه ما ناخواسته درِ فهم منشأ کیهان را به روی ما نمی‌بندد.
