سیاره زهره آخرین مدارگرد اختصاصی خود را از دست داده است. فضاپیمای آکاتسوکی ژاپن، پس از بیش از یک دهه مطالعهی پیاپی جوّ سیارهای نزدیک به زمین، از سوی آژانس کاوشهای هوافضای ژاپن (JAXA) از کار افتاده اعلام شد. این اعلام نه تنها نشاندهندهی موفقیت چشمگیر مأموریت در فراتر رفتن از طول عمر طراحیشدهی آن است، بلکه دشواری نگهداری فضاپیماهای رباتیک قدیمی در محیط خشن زهره را نیز آشکار میسازد.
خط زمانی مأموریت و دستاوردها
به گفتهی JAXA، آکاتسوکی نخستین تلاش ژاپن برای اعزام یک مدارگرد سیارهای بود که در مه ۲۰۱۰ با یک موشک H-IIA پرتاب شد. نخستین تلاش برای ورود به مدار زهره در دسامبر ۲۰۱۰ ناموفق بود؛ با این حال، مهندسان با ابتکاری درخشان توانستند با استفاده از پیشرانهای کنترل وضعیت، فضاپیما را در دسامبر ۲۰۱۵ وارد مدار زهره کنند. آکاتسوکی از مه ۲۰۱۶ فعالیتهای علمی اصلی خود را آغاز کرد و طی سالها به مطالعهی جوّ متلاطم زهره ادامه داد، در حالی که عمر طراحیشدهی آن تنها دو سال بود. ارتباط با فضاپیما در آوریل ۲۰۲۴ قطع شد و JAXA در ۱۸ سپتامبر ۲۰۲۵ به طور رسمی پایان مأموریت را اعلام کرد.
میراث علمی و گامهای بعدی
آکاتسوکی کشفیات مهمی دربارهی پویایی جوّ زهره انجام داد؛ از جمله مشاهدهی لایههای ابر با چرخش فوقسریع (Super-rotation) و امواج گستردهی جوی. این یافتهها نه تنها در درک بهتر زهره مؤثرند، بلکه در پژوهش دربارهی جوّ و اقلیم سیارات فراخورشیدی نیز کاربرد دارند. اکنون که آکاتسوکی خاموش شده است، در پایش زهره خلأیی بهوجود آمده؛ با این حال، ناسا و سایر آژانسها در حال برنامهریزی برای چندین مأموریت آینده از جمله VERITAS و DAVINCI+ هستند تا این خلأ را پر کنند.





