فضاپیمای خصوصی ژاپنی به نام Resilience لحظاتی پیش از فرود برنامه‌ریزی‌شده‌اش بر سطح ماه، ارتباط خود را از دست داد و به دلیل سرعت بیش از حد، به‌جای فرود نرم، دچار «فرود سخت» شد و سقوط کرد.
این فضاپیما که ساخت شرکت ژاپنی ispace است، روز پنج‌شنبه، خرداد ۱۴۰۴، در تلاشی برای انجام نخستین فرود ماه‌نوردی خصوصی ژاپن، در منطقه‌ای به نام Mare Frigoris (دریای سرما) در سمت نزدیک ماه قصد فرود داشت. اما تنها یک دقیقه و ۴۵ ثانیه پیش از زمان فرود برنامه‌ریزی‌شده، ارتباط آن قطع شد. بررسی‌های اولیه نشان می‌دهد نقصی در تجهیزات فنی موجب شد حسگر فاصله‌سنج لیزری فضاپیما نتواند به‌درستی فاصله تا سطح ماه را تشخیص دهد و در نتیجه، فضاپیما نتوانست به‌اندازه کافی کاهش سرعت دهد.
این دومین شکست ispace در تلاش برای فرود بر ماه است. نخستین تلاش نیز در فروردین ۱۴۰۲ به دلیل خاموش شدن فضاپیما پیش از فرود با شکست مواجه شد.
مدیرعامل ispace، تاکشی هاکامادا، در یک نشست خبری پس از حادثه گفت:
«می‌خواستیم مأموریت دوم را با موفقیت انجام دهیم، اما متأسفانه موفق به فرود نشدیم. از همه کسانی که ما را حمایت کردند، صمیمانه پوزش می‌طلبیم.»
به‌گفته ispace، داده‌های اولیه نشان می‌دهد فضاپیما حدود ۱۹۲ متر با سطح ماه فاصله داشته که فرود با مشکل مواجه شده است. مشخص نیست که سرعت بالای فضاپیما باعث ایجاد اختلال در داده‌های لیزری شده یا برعکس.
از امید تا سقوط؛ مأموریت دوم Hakuto-R
فضاپیمای Resilience که در چارچوب پروژه Hakuto-R مأموریت دوم ساخته شده، حدود ۲.۳ متر ارتفاع و ۱۰۰۰ کیلوگرم وزن داشت. «Hakuto» در افسانه‌های ژاپنی به معنای خرگوش سفید است؛ نامی که ispace از زمان رقابت در جایزه Lunar X Google در سال ۱۳۹۶ برای پروژه‌های قمری‌اش حفظ کرده است.
Resilience در تاریخ ۱۵ ژانویه با موشک فالکون ۹ اسپیس‌ایکس به فضا پرتاب شد. در این مأموریت، محموله‌های علمی مختلفی نیز به همراه فضاپیما بود، از جمله:
- دستگاه اندازه‌گیری پرتوهای کیهانی از دانشگاه مرکزی تایوان
- سامانه تولید هیدروژن و اکسیژن از آب ماه، محصول شرکت ژاپنی Takasago
- آزمایش رشد جلبک از شرکت مالزیایی Euglena (به‌عنوان منبع غذایی احتمالی برای آینده)
همچنین یک روور کوچک به‌نام Tenacious نیز در این مأموریت حضور داشت که قرار بود پس از فرود، خاک سطح ماه را جمع‌آوری کند. این روور حامل یک مینی‌خانه هنری به‌نام Moonhouse بود؛ یک خانه سوئدی قرمز و سفید طراحی‌شده توسط هنرمند Mikael Gensberg. اما با سقوط فضاپیما، این طرح‌ها نیز تحقق نیافت.
درس‌هایی برای آینده
با وجود شکست، شرکت ispace همچنان بر آینده امیدوار است. آن‌ها برنامه‌ریزی کرده‌اند تا در سال۱۴۰۶ دو مأموریت جدید به ماه انجام دهند، با فضاپیمایی پیشرفته‌تر به‌نام Apex 1.0 که دو برابر Resilience وزن خواهد داشت (حدود ۲ تن).
مدیر مالی ispace، جومپی نوزاکی، گفت:
«می‌دانیم که این مسیر آسان نیست، اما ارزش تلاش دارد.»
هاکامادا نیز در پاسخ به خبرنگاری که از احساسات او پس از شکست پرسیده بود، گفت:
«الان زمان گریه نیست. اول باید علت دقیق این شکست دوم را مشخص کنیم. مهم‌ترین کار ما همین است.»
رقابت داغ در کاوش‌های خصوصی ماه
شکست Resilience در حالی رخ داد که رقابت جهانی در زمینه کاوش‌های خصوصی ماه در حال افزایش است.
از مأموریت شکست‌خورده Beresheet اسرائیل در سال ۱۳۹۷ گرفته تا مأموریت Peregrine شرکت Astrobotic در دی ۱۴۰۲، همه نشان می‌دهند که فرود نرم بر ماه حتی برای شرکت‌های پیشرفته نیز چالشی بزرگ است.
در مقابل، شرکت Intuitive Machines در بهمن ۱۴۰۲ توانست با فضاپیمای Odysseus یک فرود موفق در نزدیکی قطب جنوب ماه انجام دهد، هرچند که فضاپیما پس از فرود واژگون شد. همچنین فضاپیمای Blue Ghost در اسفند ۱۴۰۲ با موفقیت مأموریت خود را به پایان رساند.
