ژاپن با گذشت ۱۵ سال از آغاز پروژه «سیاره C» رسماً پایان مأموریت را اعلام کرد. این پروژه که با نام آکاتسوکی یا مدارگرد اقلیمی زهره شناخته میشود، با اعلام خاتمه فعالیت آن به این معناست که در حال حاضر هیچ کاوشگر فعالی در مدار زهره وجود ندارد.
در مه ۲۰۱۰ آژانس اکتشافات هوافضای ژاپن آکاتسوکی را به سمت زهره، «خواهر زمین»، پرتاب کرد. مراحل آغازین مأموریت مطابق برنامه پیش نرفت؛ در دسامبر همان سال فضاپیما باید با یک احتراق کنترلشده وارد مدار میشد، اما موتور اصلی بهدلیل نقص فنی تنها سه دقیقه فعال ماند و بهجای کاهش سرعت کافی، آکاتسوکی از زهره فاصله گرفت.
این شکست میتوانست مأموریت را متوقف کند اما مهندسان با استفاده از سامانههای کنترلی کمکی مسیر سفینه را اصلاح کردند. پس از تلاشهای مهندسی، در سال ۲۰۱۵ جاکسا اعلام کرد آکاتسوکی بالاخره وارد مدار زهره شده و میتواند فعالیت علمی خود را رسماً آغاز کند.
جاکسا توضیح داد که مدار جدید آکاتسوکی بیضوی است؛ نزدیکترین نقطه آن حدود ۴۰۰ کیلومتر و دورترین نقطه حدود ۴۴۰ هزار کیلومتر از سطح زهره است. دوره مداری فضاپیما حدود ۱۳ روز و ۱۴ ساعت برآورد شد و جهت حرکتش با جهت چرخش زهره همسان بود.
گرچه مدار آکاتسوکی همان مسیر برنامهریزیشده نبود، همین وضعیت غیرمنتظره اجازه داد دادههای منحصربهفردی از جو زهره گردآوری شود؛ از جمله نقشهبرداری ابرها با دوربینهای فرابنفش و فروسرخ، ثبت صاعقهها و اندازهگیری ساختار عمودی جو بهروشهای رادیویی. این مشاهدات مجموعهای بیسابقه درباره دینامیک جوی زهره در اختیار پژوهشگران گذاشت.
با گذشت سالها آکاتسوکی با مشکلاتی روبهرو شد و در ۲۰۱۶ مجبور شد دو تا از پنج دوربینش را خاموش کند. فضاپیماها بینهایت عمر نمیکنند؛ در ۲۰۲۴ ارتباط جاکسا با آکاتسوکی قطع شد و حالا، بیش از یک سال بعد، تیم مأموریت رسماً اعلام کرد که این آخرین کاوشگر فعال زهره دیگر عملیات نمیکند.
در بیانیه جاکسا آمده است که ارتباط با آکاتسوکی اواخر آوریل ۲۰۲۴ در جریان یک حادثه و در حالی که فضاپیما برای حفظ طولانیمدت وضعیت در حالت کنترل با دقت پایین قرار داشت، از دست رفت. تلاشهای بازیابی بینتیجه ماند و با توجه به اینکه فضاپیما مدتها فراتر از عمر طراحیشده کار کرده بود، تصمیم به خاتمه مأموریت گرفته شد.
جاکسا خاطرنشان کرد آکاتسوکی بیش از هشت سال بهطور مداوم جو زهره را رصد کرد و نتایجی در حوزه هواشناسی سیارهای به دست آورد؛ از کشف بزرگترین موج کوهستانی شناختهشده در منظومه شمسی تا شناسایی مکانیسمهایی که چرخش سریع جو زهره را نگه میدارد و استفاده از روشهای پیشرفته دادهکاوی که برای اولینبار روی زهره بهکار رفت.
اگرچه اکنون کاوشگری فعال در مدار زهره وجود ندارد، طرحهایی برای بازگشت هست. ناسا برنامههای طولانیمدتی شامل وریتاس، داوینچی و مأموریت مشترک با آژانس فضایی اروپا به نام انویژن را برای اواخر دهه ۲۰۲۰ و اوایل ۲۰۳۰ درنظر گرفته است.
با این حال سرنوشت هر سه مأموریت به تصویب بودجه مربوط میشود و احتمال دارد در صورت کاهش بودجهها لغو شوند. امید بر این است که بودجهها برقرار بمانند تا مأموریتهای آینده بتوانند اطلاعات بیشتری درباره این همتای داغ و پرچالش زمین فراهم کنند و نشانگان احتمالی زیستی آن را دقیقتر بررسی کنند.