تصاویر جدیدی از تلسکوپ فضایی جیمز وب (JWST) از یک دیسک سیارهساز گیجکننده منتشر شده است که به طرز چشمگیری عاری از دیاکسید کربن و در عین حال غنی از آب در مناطق بالقوه شیرین سیارهای مانند زمین است. این دیسکها معمولاً بخار آب زیادی دارند، اما در اینجا تقریباً هیچ بخار آبی یافت نمیشود که دانشمندان را گیج کرده است. جنی فردیانی، دانشجوی دکترا در دانشگاه استکهلم و نویسنده اصلی این مطالعه که در ۲۹ آگوست در نجوم و اخترفیزیک منتشر شد، میگوید: این اختلاف قابل توجه، ایدههای موجود در مورد چگونگی شکلگیری سیارات را به چالش میکشد.
این سیستم ستارهای که XUE 10 نام دارد، در NGC 6357 واقع شده است که تخمین زده میشود ۸۰۰۰ سال نوری از زمین فاصله دارد. این کشف شگفتانگیز نشان میدهد که مدلهای کلاسیک شیمی دیسک ممکن است به طور جهانی اعمال نشوند و سوالات جدیدی را در مورد چگونگی پیدایش چنین سیارات مضر، سنگی و حتی بالقوه قابل سکونت ایجاد میکند.
فردیانی میگوید دو توضیح احتمالی برای این پدیده عجیب وجود دارد. یکی از این احتمالات این است که تابش شدید فرابنفش از ستاره جوان یا ستارگان عظیم مجاور، ممکن است آب منظومه را در اوایل تاریخ آن تبخیر کند. احتمال دیگر این است که گرد و غبار محلی به دلیل فرآیندهای خاص محیطی، حاوی دی اکسید کربن بیشتری نسبت به آب باشد.
JWST که از موقعیت خود در یک نقطه لاگرانژ پایدار و دور از نویز زمین رصد میکند، تنها پلتفرمی است که میتواند چنین عکسی از رنگآمیزی حرارتی بگیرد. آینههای قوی آن حتی میتوانند شیمی دیسکهای تشکیل سیاره در اطراف ستارگان جوان در مناطق تشکیل ستارهای با جرم بالا را مطالعه کنند.
با ارتقاء حساسیت پهن باند به آرایه میلیمتری/زیرمیلیمتری بزرگ آتاکاما (ALMA) در شیلی تا دهه ۲۰۳۰، میتوان مخازن گاز و غبار سرد را تصویربرداری کرد. در همین حال، تلسکوپ بسیار بزرگ (ELT) که قرار است در سال ۲۰۲۷ به آن دسترسی پیدا شود، قادر خواهد بود زیرساختارهای دیسکهای تابش شده را که به طور بالقوه ردپایی از ابرسیارهها را نشان میدهند، تشخیص دهد.