این کهکشان که از تشکیل پرجنب‌وجوش ستاره‌ها سرشار است، نام مستعار «جرقه شبتاب» (Firefly Sparkle) را به خود گرفته است. اما نوری که این «جرقه» به ما می‌فرستد، پس از ۱۳.۲ میلیارد سال سفر به لطف ترکیبی از قدرتمندترین تلسکوپ فضایی ساخته شده و پدیده‌ای به نام لنز گرانشی که فضا-زمان را مانند یک ذره‌بین خم می‌کند، قابل مشاهده است.
مشاهدات به قدری دقیق است که اخترشناسان توانستند ۱۰ خوشه ستاره‌ای مجزا را شناسایی کنند و جرم این کهکشان را در حین شکل‌گیری و رشد در تاریکی سحرگاه کیهانی تخمین بزنند.
لامیا مولا، اخترفیزیکدان از کالج ولسلی ایالات متحده، می‌گوید:
«فکر نمی‌کردم بتوان کهکشانی را که در اوایل تاریخ کیهان وجود داشته است، به این تعداد اجزای مجزا تفکیک کرد. چه برسد به اینکه متوجه شویم جرم آن مشابه راه شیری ما در زمان شکل‌گیری‌اش است.»
او افزود: «در این کهکشان کوچک، فرآیندهای بسیار متنوعی از تشکیل ستاره‌ها در جریان است.»
اولین میلیارد سال تاریخ کیهان، دوره‌ای بسیار جذاب برای پژوهشگران است که به سپیده‌دم کیهانی معروف است. این دوره شامل زمانی است که تمام ماده کیهان از مه آغازین ذرات شکل گرفته و به ستاره‌ها، کهکشان‌ها و همه اجزای دیگر کیهان تبدیل شده است.
اما مطالعه این دوره بسیار دشوار است، زیرا اجرام این دوره چنان دور هستند که حتی با قدرتمندترین تلسکوپ‌ها نیز تنها به‌صورت لکه‌های کم‌نور دیده می‌شوند.
در اینجا، پدیده لنز گرانشی به کمک می‌آید. وقتی جرم بزرگی در فضا وجود دارد، میدان گرانشی عظیم آن فضا-زمان را خم می‌کند، شبیه به اینکه یک توپ بولینگ روی سطح یک ترامپولین قرار بگیرد. نور در حال عبور از چنین لنزی، منحنی مسیر خود را دنبال کرده و در نهایت بزرگ‌نمایی می‌شود.
این اتفاق برای «جرقه شبتاب» نیز رخ داده است. این کهکشان در خط دید ما، پشت خوشه‌ای عظیم از کهکشان‌ها قرار دارد که نور آن ۵.۳ میلیارد سال سفر کرده است. این خوشه به عنوان یک لنز گرانشی عمل کرده و نور کهکشان را کشیده و آن را به شکلی درخشان و بلند تبدیل کرده است.
پژوهشگران این نور را بازسازی کرده و کهکشانی مشابه یک قطره اشک در حال شکوفایی با تولد ستاره‌های جدید مشاهده کردند.
کارتیک آیر، اخترفیزیکدان از دانشگاه کلمبیا، می‌گوید: «بازسازی ما نشان می‌دهد خوشه‌های در حال تشکیل ستاره‌ها توسط نوری پراکنده از ستاره‌های دیگر احاطه شده‌اند. این کهکشان عملاً در حال شکل‌گیری است.»
به دلیل کشیده شدن نور این کهکشان، پژوهشگران توانستند خوشه‌های ستاره‌ای مجزا را شناسایی و جرم کهکشان را تعیین کنند. جرم آن نسبتاً سبک است، مشابه چیزی که از راه شیری نوزاد انتظار می‌رود. همچنین خوشه‌های ستاره‌ای رنگ‌های متفاوتی در طیف نوری نشان می‌دهند، که نشانگر مراحل مختلف تکامل ستاره‌ها است.
یوشیسا آسادا، اخترفیزیکدان از دانشگاه کیوتو ژاپن، می‌گوید:
«از مدت‌ها پیش پیش‌بینی شده بود که کهکشان‌ها در اوایل کیهان از طریق تعاملات و ادغام‌های پیاپی با کهکشان‌های کوچک‌تر شکل می‌گیرند. شاید ما اکنون شاهد این فرآیند در حال وقوع باشیم.»
این کهکشان کوچک یکی از دقیق‌ترین نماهایی را که تاکنون از نحوه رشد کهکشان‌های نوزاد به دست آمده، ارائه داده و فرصتی کمیاب برای درک بهتر کهکشان خودمان فراهم کرده است. اما چنین فرصت‌هایی در حال افزایش است.
ماروشا برداچ، اخترشناس از دانشگاه لیوبلیانا اسلوونی، می‌گوید:
«این تنها اولین نمونه از کهکشان‌هایی است که JWST کشف خواهد کرد. وضوح باورنکردنی وب و قدرت بزرگ‌نمایی لنزهای گرانشی، ما را قادر ساخته است که اجزای کوچک داخل کهکشان‌ها را ببینیم. تیم ما اکنون در حال تحلیل تمامی کهکشان‌های اولیه است و نتایج همه به یک جهت اشاره دارند: هنوز چیزهای زیادی برای یادگیری درباره نحوه شکل‌گیری کهکشان‌های اولیه وجود دارد.»
![import numpy as np import h5py data='/content/drive/MyDrive/SILIXA_iDAS015_181219184621_fieldID000212.h5' data1=h5py.File(data,'r') print(data1.keys()) display(data1) display(data) raw_data = data1['DasRawData']['RawData'] x_axis = np.arange(raw_data.shape[1]) t_axis = np.arange(raw_data.shape[0]) print(x_axis.shape) print(t_axis.shape) import matplotlib.pyplot as plt import numpy as np ns = 30000 fs = 1000 dx = 1.021 nx = 3136 GL = 10 x = np.arange(nx) * dx def u(x, t): return np.exp(-(x - t)**2) def calculate_result(x): return 1/10 * (u(x - 5, t) - u(x + 5, t)) traces = [] for t in range(0,30000): tr = [calculate_result(x_val) for x_val in x] traces.append(tr) traces_array = np.array(traces) print(f"traces_array : {traces_array.shape}")](https://spacenota.ir/wp-content/uploads/2025/05/big-ring-body-420x280.webp)
