با این حال، برخی موجودات زنده توانسته‌اند در این محیط خشن دوام بیاورند.
ترکیب شیمیایی دریاچه ناترون آن‌قدر تند و خشن است که بیشتر جانداران نمی‌توانند در آن زندگی کنند. این دریاچه از نوع «سودا»ست، به این معنا که دارای مقادیر زیادی سدیم و کربنات حل‌شده در آب است. به دلیل این غلظت بالا از نمک‌ها و مواد معدنی، pH آب آن می‌تواند به عدد ۱۰.۵ برسد که تقریباً هم‌سطح با آمونیاک است. جانورانی که در ساحل این دریاچه می‌میرند، به‌صورت مومیایی‌هایی آهکی حفظ می‌شوند.
دریاچه ناترون در امتداد شکاف شرق آفریقا قرار دارد؛ یک مرز تکتونیکی گسلی که قاره آفریقا را به دو پاره تقسیم می‌کند. این موقعیت زمین‌ساختی باعث می‌شود که دریاچه تحت تأثیر فرایندهای آتشفشانی شکل بگیرد. این فعالیت‌ها مقدار زیادی سدیم‌کربنات و کلسیم‌کربنات تولید می‌کنند که از تپه‌های اطراف وارد دریاچه می‌شود یا از طریق چشمه‌های آب‌گرم از زیر زمین وارد آب دریاچه می‌گردد. از آنجا که ناترون به هیچ رودخانه یا دریا راه ندارد، غلظت مواد شیمیایی آن در تمام سال بسیار بالا باقی می‌ماند.
تنها شمار اندکی از جانوران می‌توانند چنین سطحی از نمک و قلیاییت را تحمل کنند. تماس مستقیم با آب این دریاچه می‌تواند پوست و چشم موجودات را بسوزاند. با این حال، برخی جانداران خاص مانند فلامینگوهای کوتوله (Lesser flamingos) و گونه‌ای تیلاپیا توانسته‌اند خود را با این شرایط وفق دهند و در اطراف دریاچه رشد کنند.
در واقع، به گفته سازمان مدیریت حیات‌وحش تانزانیا، دریاچه ناترون مهم‌ترین زیستگاه تولیدمثل برای فلامینگوهای کوتوله در جهان است. حدود ۱.۵ تا ۲.۵ میلیون فلامینگو – معادل حدود ۷۵ درصد از کل جمعیت این گونه – در همین دریاچه جوجه‌آوری می‌کنند. پاهای این پرندگان با پوستی ضخیم و فلس‌دار پوشیده شده که آن‌ها را از سوختگی ناشی از آب محافظت می‌کند. در فصل خشک، فلامینگوها بر روی جزایری که در داخل دریاچه پدید می‌آیند آشیانه می‌سازند، و به‌دلیل شرایط سخت محیطی، جوجه‌هایشان از بیشتر شکارچیان در امان می‌مانند.
علاوه بر قلیایی بودن شدید، دریاچه ناترون به‌قدری کم‌عمق است که دمای آب آن در گرم‌ترین زمان سال می‌تواند به ۶۰ درجه سانتی‌گراد (۱۴۰ درجه فارنهایت) برسد. این دریاچه تنها نیم متر عمق و حدود ۱۵ کیلومتر عرض دارد، اما اندازه‌ی آن با تغییرات بارندگی و ورودی رودخانه‌ها در فصل‌های مختلف کوچک و بزرگ می‌شود.
با کوچک شدن دریاچه، میکروارگانیسم‌هایی که از نمک تغذیه می‌کنند رشد می‌کنند. موجوداتی مانند «هالوارکیا» (میکروارگانیسم‌های شورپسند بدون هسته) و سیانوباکتری‌ها (جلبک‌های سبز-آبی) باعث می‌شوند رنگ دریاچه طیف‌های گوناگون قرمز پیدا کند. به گفته رصدخانه زمین ناسا، رنگ‌دانه‌های این میکروب‌ها دلیل اصلی رنگ صورتی بدن فلامینگوهای کوتوله نیز هست، چون غذای اصلی آن‌ها همین جلبک‌هاست.
(عکس از: Anup Shah/Getty Images)
دریاچه ناترون در سال ۱۳۹۲ به‌واسطه عکس‌های «نیک برنت»، عکاس معروف، خبرساز شد. او در کتاب سرزمین ویران‌شده، تصاویری از جانوران مرده در کناره‌های این دریاچه منتشر کرد که به‌نظر می‌رسید تبدیل به «سنگ» شده‌اند. این جانوران – عمدتاً پرندگان و خفاش‌ها – در اثر ترکیب قوی سدیم‌کربنات در آب حفظ شده بودند. برنت آن‌ها را روی شاخه‌ها یا روی سطح آب قرار داد تا به‌گونه‌ای نشان دهد که “در مرگ دوباره زنده شده‌اند”.
او در کتابش نوشت:
«به‌طور غیرمنتظره‌ای، این موجودات – انواع پرندگان و خفاش‌ها – را در امتداد ساحل دریاچه ناترون پیدا کردم. هنوز مشخص نیست دقیقاً چگونه می‌میرند.»
در میان پرندگانی که در تصاویر کتاب دیده می‌شوند، می‌توان به کبوتری وحشی و یک عقاب ماهی‌خوار اشاره کرد. این پرندگان نه در ناترون تغذیه می‌کنند و نه در آن تولیدمثل دارند، اما در تالاب‌های آب‌شور و نواحی آب شیرین پیرامون دریاچه زندگی می‌کنند. به گفته‌ی سازمان حیات‌وحش تانزانیا، این اکوسیستم‌ها همچنین میزبان فلامینگوهای بزرگ، پلیکان‌ها، شترمرغ‌ها، بوفالوها، گورخرها و بسیاری دیگر از جانوران هستند.
