این شباهت میتواند به دانشمندان در درک بهتر تاریخچه اقلیمی سیاره سرخ و جستوجوی نشانههای حیات کمک کند.
بر اساس مطالعهای تازه، تصاویر ماهوارهای، نقشهایی بر سطح مریخ نشان دادهاند که شبیه به «چکیدن رنگ روی دیوار» هستند. این الگوهای آشنا از خاک، نشان میدهند که زمین و مریخ ممکن است تحت تأثیر نیروهای طبیعی مشابهی شکل گرفته باشند. در زمین، این نقشها در شیب کوهستانهای سردی به وجود میآیند که خاک آنها در طول سال یخ میزند و ذوب میشود. اگر مریخ نیز زمانی شرایط مرطوب و یخزده مشابهی داشته، این ساختارها میتوانند سرنخهایی درباره نقش آب مایع در شکلگیری سطح مریخ و امکان وجود حیات ارائه دهند.
جانپل سلیمان، نویسنده اصلی این پژوهش و دانشجوی دکترای زمینشناسی و علوم محیطی در دانشگاه روچستر نیویورک میگوید:
«درک چگونگی شکلگیری این الگوها، بینش ارزشمندی درباره تاریخ اقلیمی مریخ فراهم میکند، بهویژه در مورد امکان چرخههای یخزدگی و ذوب در گذشته. هرچند هنوز مشخص نیست این ساختارها بهتازگی شکل گرفتهاند یا متعلق به گذشتهای دورند.»
او در ادامه افزود: «در نهایت، این پژوهش میتواند به ما در شناسایی محیطهای گذشته یا حال روی سیارات دیگر کمک کند که ممکن است برای وجود حیات مناسب یا محدودکننده باشند.»
نتایج این تحقیق در ۵ فروردین در ژورنال علمی Icarus منتشر شده است.
در زمین، این ساختارهای خاکی به نام «لبههای سولیفلوکشن» (Solifluction Lobes) شناخته میشوند. این پدیده زمانی رخ میدهد که لایهای از خاک یخزده بهصورت جزئی ذوب شده و سست میشود و خاک به آرامی به سمت پایین حرکت میکند؛ نتیجه آن شکلگیری الگوهای موجمانند در دامنه تپههاست. اگرچه مریخ بسیار سردتر از زمین است، این الگوها تنها در عرضهای جغرافیایی بالای مریخ دیده میشوند.
مطالعات پیشین پیشنهاد دادهاند که نواحی قطبی مریخ ممکن است در گذشتهای نزدیک شرایط یخزدگی و ذوب مشابهی را تجربه کرده باشند که همین امر میتواند دلیل پیدایش این ساختارها باشد. اما هنوز پرسشهای زیادی درباره این الگوها در مریخ باقی است، از جمله اینکه چرا این لبهها بهطور قابلتوجهی بزرگتر از نمونههای مشابه در زمین هستند.

(اعتبار تصویر: ناسا/JPL-Caltech/دانشگاه آریزونا)
با بررسی تصاویر دقیق از سطح مریخ که توسط دوربین HiRISE در مدارگرد شناسایی مریخ ناسا گرفته شده، پژوهشگران دریافتند که این اشکال زمینشناسی همان الگوی هندسی پایهای را دارند که در رشتهکوههای راکی، نواحی قطبی و سایر مناطق سرد کوهستانی زمین دیده میشود.
ریچل گلید، یکی از نویسندگان مقاله و استادیار در دانشگاه روچستر، این الگوها را با نقشهایی در سیالات مقایسه کرده و میگوید:
«این ساختارها نمونههایی بزرگ، دانهای و کندحرکت از الگوهای رایجی هستند که در سیالات روزمره میبینیم، مثل رنگی که از روی دیوار شره میکند.»
تیم تحقیق همچنین تأیید کرد که لبههای مریخی بهطور میانگین حدود ۲.۶ برابر بلندتر از لبههای زمینی هستند. آنها پیشنهاد کردند که این تفاوت میتواند به دلیل جاذبه کمتر مریخ باشد؛ چرا که این شرایط اجازه میدهد موجهای رسوبی بزرگتر شوند پیش از آنکه فروبریزند.
این یافتهها فرضیههای قبلی درباره ارتباط لبههای مریخی با یخهای زیرزمینی را تقویت میکند و شکل آنها با بیثباتیهای ناشی از رفتارهای شبهسیال سازگار است. با این حال، پژوهشگران نمیتوانند تنها با استفاده از دادههای ماهوارهای، نقش قطعی آب مایع را در این فرآیند تأیید کنند. آنان پیشنهاد دادهاند که آزمایشهای آزمایشگاهی آینده میتواند بررسی کند که آیا یخ و آب مایع، هر دو برای شکلگیری این الگوهای موجمانند ضروری هستند یا خیر.