و امسال این جایزه به تیمی از دانشجویان تعلق گرفت که پیشنهاد تشکیل یک پنل برای بررسی خطرات احتمالی در صورت دستکاری در سیارکها را مطرح کردهاند.
این پیشنهاد برنده، خواستار تشکیل «پنل تغییر مدار سیارک» (PAOA) است؛ نهادی که به بررسی خطرات نوظهور ناشی از تغییرات ناخواسته در مدار سیارکها میپردازد. چنین تغییراتی میتوانند در جریان عملیات استخراج از سیارکها، مأموریتهای تحقیقاتی یا حتی در صورت بروز نقص فنی در فضاپیما و ایجاد برخورد با سیارکها رخ دهند و آنها را وارد مسیرهای خطرناک کنند.
جایزه شوایکارت به نام فضانورد آپولو ۹، «راستی شوایکارت»، نامگذاری شده؛ کسی که پس از دوران فعالیت در ناسا، در حوزه سیاستگذاری عمومی و صنعت مخابرات نیز فعال بود. او سالهاست که از تلاشها برای شناسایی سیارکهای خطرناک و طراحی برنامههایی برای دفاع سیارهای حمایت میکند. از جمله فعالیتهای برجسته او، کمک به تأسیس بنیاد B612 است؛ یک سازمان غیردولتی که به افزایش آگاهی درباره سیارکها میپردازد.
«دانیکا رمی»، رئیس بنیاد B612، گفت که جایزه شوایکارت «روح نوآوری و حل مسئله به شکل گروهی» را پاس میدارد؛ همانگونه که خود شوایکارت نیز تجسم آن بود. او در بیانیهای گفت: «پیشنهاد برنده امسال کاملاً تجسم این روحیه است، چرا که به چالشهای حیاتی آینده در فضا توجه دارد و راهحلی سنجیده و عملی برای حفاظت از سیاره ما ارائه میدهد.»
سرپرست تیم برنده، «جردن استون» است؛ دانشجوی دکتری در «امپریال کالج لندن». دیگر اعضای تیم نیز «جیم بوهلر» از دانشگاه سانتیاگو دِ کامپوستلا در شیلی، «یوسف صالح» از دانشگاه قاهره در مصر، و «کوسوکه ایکیا» از امپریال کالج لندن هستند.
استون گفت که این ایده از یک گفتوگوی آنلاین درباره امکان تبدیل سیارکها به سلاح الهام گرفت و زمانی جدی شد که استاد راهنمایش درباره جایزه شوایکارت به او گفت. او ادامه داد: «در گروه چت پروژه Cosmic Futures نوشتم که آیا کسی علاقهمند است روی این ایده کار کند؟» و به این ترتیب با همتیمیهایش در این پیشنهاد برنده آشنا شد.
(اعتبار: بنیاد B612)
گرچه امروز انحراف یک سیارک به سمت زمین جزو نگرانیهای فوری بشر نیست، اما در درازمدت مسئلهای است که باید به آن توجه شود. در سال ۱۴۰۱، مأموریت DART ناسا عمداً یک فضاپیما را به سیارکی کوبید تا ببیند برخورد چگونه مدار آن را تغییر میدهد. یافتههای این مأموریت و مأموریتهای بعدی میتواند به دانشمندان در منحرف کردن سیارکهای تهدیدآمیز کمک کند.
شرکتهایی مانند AstroForge قصد دارند پا را فراتر بگذارند و به استخراج منابع فلزی و باارزش از سیارکهای نزدیک زمین بپردازند. AstroForge تنها یکی از چند شرکت خصوصی است که سیارکها را مرز نوینی برای استخراج منابع میدانند. اگر اینها به نظرتان شبیه داستانهای علمیتخیلی میآید، بیراه نیست — در چند قسمت از سریال علمیتخیلی For All Mankind (برای تمام بشریت) در +Apple TV، ماجرای انحراف یک سیارک برای عملیات استخراج به تصویر کشیده شده است.
اما اگر یک مأموریت علمی یا معدنی در فضا بهاشتباه مدار یک سیارک را تغییر دهد و آن را در مسیر برخورد با زمین بیندازد چه خواهد شد؟ دقیقاً چنین خطر هستیشناسیای است که پنل PAOA قصد دارد به آن بپردازد.
استون و همتیمیهایش چند سناریوی ممکن برای وارد کردن سیارک به مدار خطرناک مطرح کردهاند: برخورد تصادفی با فضاپیما، تغییر مدار بر اثر حذف بخشی از جرم سیارک، بیرونزدگی مواد از سطح آن، یا حتی نیروهای کوچک و پیوسته مانند تابش گرمایی یا خروجی گازهای موتورهای فضاپیما.
نهادهایی مانند اداره امور فضایی سازمان ملل (UNOOSA) از قبل به بررسی اقدامات لازم در صورت خطر طبیعی ناشی از سیارک پرداختهاند. این اداره در سال ۱۳۹۳ به راهاندازی گروه مشورتی برنامهریزی مأموریتهای فضایی (SMPAG) و شبکه بینالمللی هشدار سیارکی (IAWN) کمک کرد تا هماهنگی برای دفاع سیارهای را تقویت کند. اما پنل PAOA قرار است گامی فراتر برود و مجموعهای از بهترین رویهها (best practices) را برای فعالیتهای نزدیک به اجرام نزدیکزمین تدوین کند.
استون گفت: «ما میخواهیم از الگوی پیشین SMPAG و IAWN برای تشکیل پنل استفاده کنیم. هدف ما این است که از طریق UNOOSA و COPOUS (کمیته سازمان ملل در امور استفاده صلحآمیز از فضای ماورای جو) آن را شکل دهیم. میخواهیم کارشناسان دفاع سیارهای و دینامیک مداری — کسانی که با مانور دادن فضاپیما در اطراف سیارکها آشنا هستند — را گرد هم بیاوریم و از آنها بخواهیم گزارشی تهیه کنند.»
این گزارش وظایف PAOA را روشن میکند و مراحل بعدی را برای مقابله با خطراتی که در آینده با توسعه سفرهای فضایی به سیارکها ایجاد میشود، مشخص خواهد کرد. استون در پایان افزود: «اگر اشتباه کنم و واقعاً نیازی به PAOA نباشد، اشکالی ندارد؛ فقط مهم این است که این خطر مورد توجه قرار بگیرد.»
(اعتبار: AstroForge)
استون گفت که آنها ایده خود را با برخی پژوهشگران حوزه سیارکها در میان گذاشتهاند، اما هنوز با فعالان بخش خصوصی فضایی وارد گفتوگو نشدهاند. یکی از پیشنهادهای آنها، ایجاد صندوقی برای جبران خسارت در صورت بروز حادثه ناشی از سیارک است؛ مشابه صندوق بینالمللی جبران آلودگیهای نفتی.
او تأکید کرد: «میخواهیم در بیان ایدهمان محتاط باشیم. نمیخواهیم طوری برداشت شود که در تلاش برای توقف استخراج از سیارکها هستیم. بلکه برعکس، در واقع داریم از آن حمایت میکنیم، چون یک خطر بالقوه را مشخص کردهایم — اینکه تغییر مدار سیارکها میتواند بسیار خطرناک باشد — و میخواهیم راهحلی برای آن بیابیم.»
چهار دانشجوی عضو تیم برنده، جایزه نقدی ۱۰ هزار دلاری بههمراه تندیس موزهای که یک شهابسنگ روی آن نصب شده را در مراسمی در رصدخانه لاول آریزونا و در روز جهانی سیارک (۹ تیر) دریافت خواهند کرد. استون گفت که ۶ هزار دلار از جایزه به پروژه Cosmic Futures اهدا خواهد شد و هر کدام از اعضا هزار دلار برای استفاده شخصی دریافت میکنند.