ستارهشناسان با کمک ماهواره نقشهبردار فراخورشیدی گذران (TESS) موفق به کشف سه سیاره هماندازه زمین شدند که بهطور همزمان به دور دو ستاره در منظومه TOI-2267 میچرخند.
هر یک از این سیارات احتمالاً دو بار در روز غروب خورشید را تجربه میکنند، چون هر ستاره بهطور جداگانه در افق غروب میکند؛ منظرهای که بیشباهت به صحنهٔ مشهور فیلم جنگ ستارگان نیست، جایی که لوک اسکایواکر به دو خورشید پای تختش نگاه میکرد.
این یافته TOI-2267 را به نخستین سامانه دوتایی شناختهشده تبدیل میکند که سیاراتش بهطور همزمان حول هر دو ستاره گردش میکنند. تا پیش از این دانشمندان تصور میکردند نزدیکی دو ستاره در سامانههای دوتایی با بیثباتی گرانشی مانع شکلگیری و پایداری سیارات میشود؛ اما کشف جدید این فرضیه را به چالش میکشد و نشان میدهد سیارهزایی در چنین محیطهایی ممکن است.
منظومه TOI-2267 که در فاصلهٔ تقریبی ۱۹۰ سال نوری از زمین واقع شده، بهعنوان یک جفت ستاره «فشرده» شناخته میشود؛ یعنی دو ستاره در فاصلهٔ بسیار کمی از هم میچرخند. طبق مدلهای قبلی، این نزدیکی نباید اجازهٔ شکلگیری سیاره را میداد، اما وجود این سیارات نشان میدهد شرایط واقعی پیچیدهتر و مساعدتر از آن چیزی است که انتظار میرفت.
فرانسیسکو پوئزولوس، رهبر تیم پژوهشی موسسه اخترفیزیک اندلس (IAA-CSIC)، گفت این کشف چند رکورد را شکسته است؛ از جمله اینکه TOI-2267 سردترین و فشردهترین جفت ستارهای است که تاکنون سیارات عبوری اطراف آن مشاهده شدهاند و این اولین منظومه دوتایی است که در آن سیارات همزمان از جلوی هر دو ستاره عبور میکنند.
تیم تحقیق ابتدا از نرمافزار اختصاصی «شرلوک» برای شناسایی سیارات استفاده کرد و سپس رصدهای تکمیلی را با رصدخانههایی مانند SPECULOOS و TRAPPIST انجام داد؛ رصدخانههایی که برای کشف سیارات کوچک پیرامون ستارگان کمنور و سرد طراحی شدهاند و در آشکارسازی ویژگیهای TOI-2267 نقش مهمی ایفا کردند.
منظومه TOI-2267 میتواند بهعنوان یک آزمایش طبیعی برای بررسی چگونگی شکلگیری و بقای سیارات سنگی در محیطهای گرانشی پیچیده عمل کند. این کشف نشان میدهد حتی در شرایطی که پیشتر نامطلوب مینمود، فرایندهای سیارهزایی میتوانند موفق باشند و ما را به بازنگری مدلهای کنونی دعوت میکند.
برای پاسخگویی به پرسشهای جدیدی که این کشف مطرح میکند، تلسکوپ فضایی جیمز وب (JWST) و رصدخانههای زمینی نسل جدید میتوانند ویژگیهای دقیقتر این سیارات را اندازهگیری کنند. پژوهش ارائهشده فرصت نادری فراهم میآورد تا مدلهای شکلگیری سیارات در محیطهای پیچیده آزمایش شوند و تنوع ساختارهای سیارهای کهکشان ما بهتر شناخته شود.
