پژوهشگران آمریکایی اخیراً موفق شدند راز محاسبات نجومی مایاها را فاش کنند؛ سیستمی پیچیده که این تمدن باستانی را قادر میساخت خورشیدگرفتگیها را با دقتی شگفتآور پیشبینی کند. کلید این دانش در «کدکس درسدن» پنهان بود، متنی باستانی که محتوای آن شامل اخترشناسی، طالعبینی و تقویمهای دقیق مایاها بود و به صورت کتابی از پوست درخت با ۷۸ صفحه نگارش یافته بود.
متأسفانه بسیاری از اسناد و کتابهای مایاها در دوران استعمار اسپانیا نابود شد و تنها بخشهای پراکندهای از آن باقی ماند. اما با جمعآوری همین قطعات، محققان توانستند روشهای دقیق پیشبینی پدیدههای آسمانی توسط این تمدن را بازسازی کنند.
برای مایاها، خورشیدگرفتگیها اهمیت مذهبی و اجتماعی داشت. در چنین زمانهایی، آیینهای آیینی و قربانیها برای حفظ توازن کیهانی انجام میشد و کاهنان میدانستند چگونه نظم جهان را تثبیت کنند.
یکی از جدولهای کدکس درسدن به «نگهبانان روز» امکان میداد خورشیدگرفتگیها را در یک چرخه ۱۱٬۹۶۰ روزه (حدود ۴۰۵ ماه قمری) پیشبینی کنند. پیش از این تصور میشد که مایاها پس از پایان هر چرخه جدول را از ابتدا آغاز میکردند، اما این روش با دقت نجومی آنها سازگار نبود و خطا ایجاد میکرد.
مطالعه تازه جان جاستسون، زبانشناس دانشگاه آلبانی، و جاستین لوری، باستانشناس دانشگاه ایالتی نیویورک، نشان داد که مایاها جدول جدید را نه در پایان چرخه، بلکه از ماه ۳۵۸ جدول فعلی شروع میکردند و با تنظیمهای جزئی در ماه ۲۲۳، پیشبینیها را با دقت بالا حفظ میکردند. این سیستم باعث میشد خورشیدگرفتگیها با اختلاف تنها حدود دو ساعت و ۲۰ دقیقه پیشبینی شوند و در بازههای طولانی، خطای کل کمتر از یک ساعت باقی بماند.
این کشف دوباره نشان میدهد که مایاها نه تنها در ریاضیات و تقویمسازی مهارت داشتند، بلکه درک عمیقی از کیهان و الگوهای آسمانی داشتهاند، تواناییای که تمدنهای معاصر آن زمان را حیرتزده میکرد.





