در تصویری شگفت‌انگیز که در آسمان شب گرفته شده، ستاره دنباله‌دار C/2024 G3 (ATLAS) – که برخی آن را «دنباله‌دار بزرگ ۱۴۰۳» می‌نامند – پس از آخرین عبورش از نزدیکی خورشید برای صدها هزار سال آینده، به زیبایی می‌درخشد.
🔹 چیست؟ ستاره دنباله‌دار C/2024 G3 (ATLAS)
🔹 کجاست؟ در آسمان شب بر فراز شیلی، در بخش داخلی منظومه شمسی
🔹 چه زمانی ثبت شده است؟ 24 بهمن ۱۴۰۳
چرا این دنباله‌دار خاص است؟
C/2024 G3 که «دنباله‌دار بزرگ ۱۴۰۳» نام گرفته، درخشان‌ترین دنباله‌دار پیش‌بینی‌شده برای مشاهده از زمین در سال جاری است. این جرم آسمانی در ۱۷ فروردین ۱۴۰۳ توسط سامانه هشدار آخرین برخورد سیارکی (ATLAS) کشف شد. مدار آن غیرتناوبی است، به این معنی که پس از این سفر، برای صدها هزار سال دیگر به نزدیکی خورشید باز نخواهد گشت.
این دنباله‌دار در ۲۴ دی ۱۴۰۳ به حضیض مداری خود – نزدیک‌ترین فاصله از خورشید – رسید و در آن زمان تقریباً ۱۳ میلیون کیلومتر (۸ میلیون مایل) از خورشید فاصله داشت، یعنی درون مدار عطارد. در آن روز، درخشندگی آن به بیشینه مقدار خود با قدر -۳.۸ رسید. (در مقیاس قدر ظاهری، هرچه عدد کمتر باشد، جسم درخشان‌تر است. به عنوان مقایسه، سیاره زهره که در «رژه سیارات» فعلی دیده می‌شود، اکنون دارای قدر -۴.۸ است.)
مشاهده‌گران نیمکره جنوبی توانستند این دنباله‌دار را پیش و پس از حضیض ببینند، اما در نیمکره شمالی، فقط در حوالی حضیض در روز قابل مشاهده بود.
آیا این دنباله‌دار از هم پاشیده است؟
پس از گذر از حضیض، نشانه‌هایی از فروپاشی در آن دیده شد، اما همچنان دم‌های درخشانی از خود به نمایش گذاشت. اکنون که در مسیر خروج از منظومه شمسی است، به تدریج کم‌نور می‌شود. اگر بقایای آن پابرجا بماند، طبق محاسبات مداری بلندمدت سیستم افمریس JPL Horizons، این دنباله‌دار احتمالاً ۶۰۰,۰۰۰ سال دیگر دوباره از زمین قابل مشاهده خواهد بود.
طبق گزارش پایگاه داده رصد دنباله‌دارها (COBS)، درخشندگی آن اکنون به قدر ۸ رسیده است، که بسیار کم‌نور محسوب می‌شود.
تصویری بی‌نظیر از یک دنباله‌دار کم‌یاب
این تصویر خیره‌کننده، که در ۵ بهمن ۱۴۰۳ بر فراز شهر آنداکولو در شیلی ثبت شده، این دنباله‌دار کم‌یاب را به نمایش می‌گذارد. سزار بریسنیو، مدیر تلسکوپ تحقیقاتی اخترفیزیکی جنوبی، این تصویر را با یک دوربین بدون آینه DSLR، لنز ۸۵ میلی‌متری و تنظیمات ISO 160۰ ثبت کرده است. او ۱۰ عکس ۳۰ ثانیه‌ای را ترکیب کرد تا این نمای شگفت‌انگیز را بسازد.
این تصویر نشان می‌دهد که نزدیکی به خورشید چگونه ظاهر دنباله‌دار را تغییر داده است. یکی از ویژگی‌های قابل توجه، ماده بخارشده از هسته یخی آن است که به دنباله‌دار شکلی منحصربه‌فرد می‌دهد. هنگامی که دنباله‌دار به خورشید نزدیک می‌شود، یخ‌های آن تصعید شده و از حالت جامد به گاز تبدیل می‌شوند، که باعث ایجاد دم‌های بلند و جوی به نام «گیسو» در اطراف هسته می‌شود.
🔹 ویژگی‌های قابل توجه در تصویر:
✅ گیسوی درخشان در گوشه پایین سمت چپ، که هسته را پنهان کرده است.
✅ دو دم مجزا:
- دم غباری که از ذرات سنگین‌تر تشکیل شده و با نور خورشید بازتابیده می‌شود.
- دم یونی که از گازهای یونیزه‌شده تشکیل شده و تحت تأثیر میدان مغناطیسی خورشید قرار دارد، به همین دلیل جهت آن متفاوت است.
در حالی که رد کم‌رنگ ماهواره‌های مصنوعی در تصویر دیده می‌شود، پس‌زمینه ستاره‌ای رؤیایی، این دنباله‌دار را به درخشش واقعی خود می‌رساند. تصویر دیگری که بریسنیو در همان شب ثبت کرد، این جرم آسمانی چشم‌گیر را در پس‌زمینه کوه‌های شیلی در نزدیکی دریا نشان می‌دهد، در حالی که آسمان در گرگ‌ومیش عصر به طرز خیره‌کننده‌ای شفاف است.
