این سحابی از نخستین اجرامی بود که با تلسکوپ شخصی خود و با استفاده از تکنیک سه‌رنگ تصویربرداری کردم. تا جایی که به یاد دارم، در نهایت صدها فریم جداگانه ثبت کردم که با ترکیب آن‌ها، تصویری خیره‌کننده به دست آمد. این سحابی در فاصله ۶۵۰ سال نوری از ما و در صورت فلکی دلو (Aquarius) قرار دارد.
این سحابی حاصل مرگ یک ستاره‌ای است که جرمی مشابه خورشید ما دارد. در طول عمر چنین ستارگانی، فرآیند همجوشی در هسته آن‌ها فشاری رو به بیرون ایجاد می‌کند که به نیروی ترموهسته‌ای معروف است. بیشتر عمر یک ستاره، این نیرو با نیروی گرانش که به سمت داخل کشیده می‌شود، در تعادل است و ستاره در وضعیت پایداری باقی می‌ماند. اما در نهایت، پس از طی فرآیندهای مختلف، نیروی ترموهسته‌ای غالب شده و موجب پراکندگی لایه‌های بیرونی ستاره می‌شود. آنچه باقی می‌ماند، یک هسته متراکم و داغ به نام کوتوله سفید است. لایه‌های بیرونی که از ستاره جدا شده‌اند، تحت تأثیر تابش فرابنفش این هسته، درخشان می‌شوند.
تحقیقات جدید درباره سحابی هلیکس: کشفیات شگفت‌انگیز در کیهان
محقق ارشد این مطالعه، “ساندینو استرادا-دورادو”، توضیح می‌دهد: «ما فکر می‌کنیم این سیگنال پرتوی ایکس ممکن است ناشی از بقایای یک سیاره باشد که توسط کوتوله سفید جذب شده است و نشان‌دهنده مرگ سیاره‌ای است که توسط ستاره مرکزی سحابی هلیکس نابود شده است.»
دانشمندان پیش‌تر سیاره‌ای به اندازه نپتون را شناسایی کرده بودند که در مداری نزدیک به کوتوله سفید WD 2226-210 و با دوره گردش کمتر از سه روز حرکت می‌کرد.
مطالعات جدیدتر نشان می‌دهد که ممکن است یک سیاره حتی بزرگ‌تر و مشابه مشتری نیز زمانی در نزدیکی این کوتوله سفید وجود داشته باشد. بر اساس این پژوهش، این سیاره ابتدا در فاصله دورتری از ستاره شکل گرفته اما به دلیل تعاملات گرانشی با سایر سیارات، به تدریج به سمت داخل حرکت کرده است. در نهایت، آن‌قدر به کوتوله سفید نزدیک شده که تحت تأثیر نیروی گرانشی عظیم آن از هم پاشیده است. محققان بر این باورند که این رویداد عامل ایجاد امضای غیرمعمول پرتو ایکس بوده است.
اعتبار: اشعه ایکس: ناسا/CXC/SAO/دانشگاه مکزیک/S. Estrada-Dorado و همکاران؛ فرابنفش: ناسا/JPL؛ نوری: ناسا/ESA/STScI (M. Meixner)/NRAO (T.A. Rector)؛ فروسرخ: ESO/VISTA/J. Emerson؛ پردازش تصویر: ناسا/CXC/SAO/K. Arcand.
این مطالعه نشان می‌دهد که انتشار پرتوهای ایکس در طول سال‌های۱۳۷۰، ۱۳۷۸ و ۱۳۸۱ به کمک تلسکوپ‌های ROSAT، چاندرا و XMM-Newton تقریباً ثابت باقی مانده است. همچنین، مشاهدات یک دوره تناوب ۲.۹ ساعته را در سیگنال پرتوی ایکس نشان می‌دهند که احتمال وجود بقایای سیاره‌ای در مداری بسیار نزدیک به کوتوله سفید را مطرح می‌کند.
تیم تحقیقاتی همچنین این احتمال را بررسی کرد که شاید به جای یک سیاره، یک ستاره کم‌جرم نابود شده باشد. اما به این نتیجه رسیدند که این سناریو کمتر محتمل است، زیرا چنین ستاره‌هایی، با وجود داشتن اندازه‌ای مشابه سیاراتی مانند مشتری، جرم بیشتری دارند و می‌توانند در برابر نیروی گرانشی کوتوله سفید مقاومت بیشتری نشان دهند.
این مطالعه نشان‌دهنده یک فرآیند پیچیده و جالب در نهایت مراحل زندگی ستارگان مشابه خورشید است. این تحقیق به ما می‌گوید که وقتی یک ستاره مشابه خورشید به پایان عمر خود نزدیک می‌شود، نیروهای ترموهسته‌ای می‌توانند لایه‌های بیرونی آن را از بین ببرند و هسته‌ای داغ به نام کوتوله سفید باقی بماند. این فرآیند باعث می‌شود که بقایای سیاره‌ای که به نزدیکی این کوتوله سفید می‌آیند، تحت تأثیر گرانش آن قرار بگیرند و در نهایت به قطعات کوچکتری تبدیل شوند که تابش ایکس آن‌ها را به وضوح قابل مشاهده می‌سازد.
در نهایت، یافته‌های جدید این تحقیق پیشنهاد می‌کند که یک سیاره مشابه مشتری شاید زمانی وجود داشته است که به دلیل تعاملات گرانشی با سیارات دیگر به سمت کوتوله سفید کشیده شده و پس از نزدیکی بیش از حد، تحت تأثیر نیروی گرانشی آن نابود شده است. این نتیجه‌گیری نه تنها اطلاعات جالبی در مورد نحوه مرگ سیارات و ستارگان به ما می‌دهد بلکه یک قدم به فهم بیشتر پدیده‌های پیچیده نجومی و تأثیرات گرانش در سطح بزرگ‌تر نزدیک می‌شویم.
