اخترشناسان موفق به کشف شواهدی قوی از مرحلهی تولد یک سیاهچالهی کلانجرم شدهاند؛ یافتهای که میتواند درک ما از شکلگیری این اجرام پررمزوراز را دگرگون کند.
سیاهچالههای کلانجرم از اسرارآمیزترین موجودات کیهانیاند. این هیولاهای گرانشی با جرمی برابر میلیونها تا دهها میلیارد خورشید، تقریباً در مرکز همهی کهکشانها جا خوش کردهاند و همچون قلبی تاریک، ستارگان و گازها را در رقصی کیهانی به دور خود میچرخانند.
اما هنوز دقیقا نمیدانیم آنها چگونه به دنیا میآیند. آیا در طول زمان با جذب ماده رشد میکنند، یا مستقیماً از فروپاشی ابرهای چگال گاز در فضا پدید میآیند؟
اخیراً دانشمندان نوری باستانی از جفتکهکشانی مشاهده کردند که پس از ۸.۳ میلیارد سال به زمین رسیده است. به باور آنها، در مرکز این پیکربندی، یک سیاهچالهی کلانجرم در حال تولد است—اتفاقی که تا امروز هرگز مستقیماً دیده نشده بود.
اخترشناس برجسته، پیتر ون دوکوم، میگوید: «تصور میکنیم در حال مشاهدهی زایش یک سیاهچالهی کلانجرم هستیم؛ پدیدهای بیسابقه در علم.»
این دو کهکشان در حال برخورد، ساختاری شبیه نماد بینهایت (∞) ایجاد کردهاند. دانشمندان این آرایش را «کهکشان اینفینیتی» نامیدهاند؛ کشفی که در پروژهی COSMOS-Web با استفاده از تلسکوپ جیمز وب انجام شده است.
هر لوب این ساختار بینهایت، دارای هستهای درخشان و میزبان یک سیاهچالهی کلانجرم است. اما در محل برخورد این دو بخش، تودهای درخشان سوم ظاهر شده که توجه پژوهشگران را جلب کرد.
بررسی امواج مختلف از این ناحیه نشان داد که سیاهچالهی سوم نیز در همین محل در حال شکلگیری است؛ در میان گازهای داغ و شوکدیده، گویی شاهد لحظهی تولد آن هستیم. این یافته با نظریهی «فروپاشی مستقیم» همخوانی دارد—روشی که در آن، گازهای فشرده در کهکشان برخوردی مستقیماً به سیاهچاله تبدیل میشوند.
ون دوکوم توضیح میدهد که در برخورد این دو کهکشان دیسکی، ساختارهای حلقهای از ستارهها شکل گرفتند و گازهای بینستارهای تحت فشار شدید قرار گرفتند تا هستهای چگال از ماده به وجود آید که به سیاهچالهای جوان بدل شود.
چنین برخوردهایی هرچند نادر هستند، در دوران اولیهی کیهان رایجتر بودند و نقش مهمی در رشد کهکشانها ایفا میکردند. راهشیری نیز احتمالاً بارها اینگونه ادغامها را تجربه کرده است.