در خرداد ۱۳۹۷، ماموریت هایابوسا ۲ از سازمان فضایی ژاپن (JAXA) به سیارک ریوگو با شماره ۱۶۲۱۷۳ رسید. این سیارک حدود ۱۵ ماه مورد مطالعه قرار گرفت و برای این کار، کاوشگرهای کوچک و یک فرودگر نیز به کار گرفته شدند. در نهایت، هایابوسا ۲ موفق به جمع‌آوری نمونه‌های ارزشمندی از این سیارک شد و در آذر ۱۳۹۹ آن‌ها را به زمین بازگرداند.
نمونه‌های ریوگو از مواد بسیار قدیمی و دست نخورده تشکیل شده‌اند که به دانشمندان کمک می‌کنند اطلاعاتی درباره شکل‌گیری اولیه منظومه شمسی، حدود ۴.۶ میلیارد سال پیش، به دست آورند.
مقدار نمونه جمع‌آوری شده از ریوگو کم و حدود ۵.۴ گرم بود. اما ابزارهای علمی برای تحلیل ویژگی‌های شیمیایی آن به نمونه‌ای بزرگتر نیاز ندارند و حتی این مقدار کم اطلاعات زیادی به ما می‌دهد.
تحقیقات و تکنیک‌های مورد استفاده
در تحقیقات جدید، دانشمندان نمونه‌های ریوگو را با استفاده از منبع فوتون پیشرفته (APS) آزمایشگاه ملی آرگون مورد آزمایش قرار دادند. APS یک شتاب‌دهنده ذرات است که فوتون‌ها را تقریباً با سرعت نور شتاب می‌دهد و اشعه ایکس را تولید می‌کند. این اشعه برای تحلیل نمونه‌های ریوگو و تعیین میزان اکسیداسیون آهن به کار رفته است.
این تحقیق با عنوان ‘تشکیل و تکامل سیارک کربن‌دار ریوگو: شواهد مستقیم از نمونه‌های بازگشتی‘ در مجله علمی Science منتشر شده است و تتسویا ناکامورا از دانشگاه توهوکو در ژاپن نویسنده اصلی این مقاله است.
ویژگی‌های سیارک ریوگو
ریوگو یک سیارک نادر از نوع Cb است و ترکیبی از ویژگی‌های سیارک‌های نوع C و نوع B را دارا است. این سیارک کوچک، حدود ۹۰۰ متر قطر دارد و به دلیل نزدیکی به زمین و چرخش آهسته، گزینه مناسبی برای نمونه‌برداری بوده است.
اهداف علمی از ماموریت هایابوسا ۲
نمونه‌برداری از سیارک ریوگو به دانشمندان این فرصت را می‌دهد که به سوالات کلیدی درباره تاریخچه منظومه شمسی پاسخ دهند:
- ریوگو در کجا و چگونه شکل گرفته است؟
- ترکیبات شیمیایی و معدنی موجود در سیارک چیست؟
- مواد موجود در ریوگو چه واکنش‌های شیمیایی را از سر گذرانده‌اند؟
- چگونه ریوگو از بدنه مادر خود جدا شده است؟
نتایج کلیدی تحقیق
در این تحقیق، محققان پیروتیت (سولفید آهن) و آب همراه با دی‌اکسید کربن را در نمونه‌ها شناسایی کرده‌اند. این نتایج نشان می‌دهد که بدن مادر ریوگو در ناحیه بیرونی منظومه شمسی، جایی که آب به صورت یخ وجود دارد، شکل گرفته است. طبق برآورد محققان، سیارک مادر حدود ۱.۸ تا ۲.۹ میلیون سال پس از شروع شکل‌گیری منظومه شمسی ایجاد شده است.
نتیجه‌گیری
تحقیقات جدید روی سیارک ریوگو نشان می‌دهد که این سیارک از موادی بسیار قدیمی و نادر ساخته شده و حاوی مواد آلی و معدنی با ارزش است. این نمونه‌ها اطلاعات مهمی درباره چگونگی شکل‌گیری منظومه شمسی و احتمالا پیدایش حیات در زمین ارائه می‌دهند. با جمع‌آوری داده‌ها و نمونه‌ها از این سیارک، دانشمندان درک بهتری از تاریخچه منظومه شمسی به دست می‌آورند.
سوالات متداول
۱. ماموریت هایابوسا ۲ چه زمانی به سیارک ریوگو رسید؟
ماموریت هایابوسا ۲ در خرداد ۱۳۹۷ به سیارک ریوگو رسید.
۲. مقدار نمونه‌های جمع‌آوری شده از سیارک ریوگو چقدر بود؟
مقدار نمونه‌های جمع‌آوری شده از سیارک ریوگو حدود ۵.۴ گرم بود.
۳. چرا سیارک ریوگو برای ماموریت هایابوسا ۲ انتخاب شد؟
ریوگو به دلیل نزدیکی به زمین، چرخش آهسته و غنی بودن از مواد آلی انتخاب شد. این ویژگی‌ها، آن را به گزینه‌ای مناسب برای نمونه‌برداری تبدیل کردند.
۴. چه ترکیباتی در نمونه‌های ریوگو یافت شد؟
در نمونه‌های ریوگو پیروتیت، آب و دی‌اکسید کربن یافت شد که نشانه‌ای از وجود یخ در بدنه اصلی سیارک است.
