ستارهشناسان با استفاده از یک آرایه تلسکوپ رادیویی جهانی، تصویری بسیار واضح از بلازار OJ 287 ثبت کردهاند که نشان میدهد جت ذرات آن به شدت خمیده است. این جت پیچخورده شواهد قانعکنندهای ارائه میدهد مبنی بر اینکه هسته OJ 287 نه یک، بلکه دو سیاهچاله ابرپرجرم را در مداری تنگ در خود جای داده است. برای دههها، چرخه تقریباً ۱۲ ساله شرارههای OJ 287 به یک سیاهچاله ثانویه اشاره داشت و تصویر جدید این مدل را تأیید میکند. در واقع، به نظر میرسد این شدیدترین سیستم سیاهچاله دوتایی است که تاکنون مشاهده شده است. محققان میگویند این یافته، OJ 287 را به “کاندیدایی ایدهآل برای تحقیقات بیشتر در مورد ادغام سیاهچالهها و امواج گرانشی مرتبط” تبدیل میکند.
جت پیچخورده یک جفت کیهانی را آشکار میکند
طبق این مطالعه، ستارهشناسان با استفاده از یک تداخلسنج رادیویی زمین-فضا، تصویری بسیار واضح از مرکز OJ 287 تهیه کردند. این تصویر نشان میدهد که جت سه بار در فاصله تقریباً ۰.۳ سال نوری به شدت خم میشود و طی چند سال حدود ۳۰ درجه تغییر میکند. چنین پیچشهای چشمگیری که تا این حد نزدیک هستند، به طور طبیعی با یک سیاهچاله دوم که بر پایه جت فشار میآورد، توضیح داده میشوند. این با تصویر چرخه شعلهور ۱۲ ساله OJ 287 مطابقت دارد: یک همراه با جرم تقریبی ۱۵۰ میلیون برابر خورشید تقریباً هر ۱۲ سال از طریق دیسک برافزایشی اولیه فرو میرود و باعث فورانهای درخشان و خم شدن جت میشود. مشاهدات حتی موج ضربهای را که در جت تشکیل میشد، ثبت کرد و انفجاری از پرتوهای گاما را که توسط ماهوارههای فرمی و سویفت ناسا دیده شده است، آزاد کرد. ستارهشناسان میگویند این جت پیچ خورده و روبان مانند، واضحترین مدرک از دو سیاهچاله فوق عظیم است که در یک کشمکش گرانشی قفل شدهاند.
سیاهچالههای OJ 287 در نهایت ادغام خواهند شد، اما این اتفاق برای مدت زمان طولانی رخ نخواهد داد. در این میان، مدار آنها امواج گرانشی با طول موج بسیار بلند ساطع میکند که آشکارسازهای فعلی نمیتوانند آنها را تشخیص دهند. دانشمندان انتظار دارند آرایههای زمانسنج تپاخترها که حرکت ستارههای نوترونی دور را رصد میکنند، ممکن است این سیگنال موج گرانشی ضعیف را تشخیص دهند. با نگاهی به آینده، ماموریتهای فضایی آینده مانند رصدخانهی LISA که توسط ESA/NASA برنامهریزی شده است (دههی ۲۰۳۰) میتوانند ادغام نهایی چنین جفتهای ابرپرجرمی را ثبت کنند.