این ماموریت میتواند به دانشمندان کمک کند تا بینشهای بیشتری درباره شکلگیری و تکامل ونوس بدست آورند و دلیل تفاوت تکامل آن با زمین را بررسی کنند، با اینکه هر دو سیاره تقریباً اندازه مشابهی دارند.
در اینجا، این مفهومی شگفتانگیز را با دکتر گیلوم آویس، پژوهشگر دائمی در مرکز ملی تحقیقات علمی فرانسه (CNRS) و نویسنده اصلی مفهومی این ماموریت، بررسی میکند. او در مورد انگیزه پشت ماموریت VATMOS-SR، مزایا و محدودیتها، نتایج مهمی که امیدوارند با این ماموریت به دست آورند، مراحل انجام تحقیقات در خصوص نگرانیهای نمونهبرداری، گامهای بعدی برای عملیاتی شدن VATMOS-SR و اینکه چه چیزهایی این ماموریت میتواند درباره جستجوی زندگی در جو ونوس به ما بیاموزد، صحبت میکند. بنابراین، انگیزه پشت مفهومی ماموریت VATMOS-SR چه بود؟
دکتر آویس به میگوید: “انگیزه علمی به منشأ و تکامل جو سیارات مربوط میشود. ما جو زمین را به خوبی میشناسیم و اطلاعاتی از جو باستانی زمین داریم. برای ونوس، اندازهگیریهایی در دهه ۷۰ میلادی انجام شده است، اما تنها دادههای بسیار جزئی داریم. بازگرداندن نمونهای از جو ونوس به ما این امکان را میدهد که محدودیتهای زیادی را برای تحویل عناصر فرار به سیارات فرازمینی بلافاصله پس از تشکیل منظومه شمسی تعیین کنیم. در واقع، این دو سیاره از نظر اندازه، موقعیت نسبت به خورشید و غیره شباهت زیادی دارند، اما تکامل آنها متفاوت شده و دلیل این تفاوت همچنان یک معماست.”
هدف اصلی VATMOS-SR بررسی سه موضوع علمی است: منابع عناصر فرار در جو ونوس، مقایسه تعداد عناصر فرار امروز با زمان تشکیل آنها در میلیاردها سال پیش و بررسی گازهایی که از درون ونوس به جو آن منتقل شدهاند (که به آن “گازدهی” گفته میشود). این ماموریت به گونهای طراحی شده است که چندین نمونه جو به حجم یک لیتر را از ارتفاع حدود ۱۱۰ کیلومتری (۶۸ مایلی) از سطح ونوس جمعآوری کند، در حالی که با سرعت بیش از ۱۰ کیلومتر بر ثانیه (۶ مایل بر ثانیه) حرکت میکند.
مفهموم ماموریت VATMOS-SR بر اساس طرح قبلی به نام “پیکان کوپید” که در کنفرانس علوم ماه و سیارات در سال ۲۰۱۸ ارائه شد، ساخته شده است. تفاوت اصلی این است که VATMOS-SR نمونهها را به زمین بازمیگرداند، در حالی که “پیکان کوپید” قرار بود نمونهها را در همان ونوس تحلیل کند.
دکتر آویس در مورد مزایا و محدودیتهای VATMOS-SR میگوید: “مزیت بزرگ این است که ابزارهای آزمایشگاهی ما برای تعیین غلظت و ترکیب ایزوتوپی عناصر فرار بسیار دقیق هستند. این وضعیت خیلی بهتر از اندازهگیریهای درونمحیطی با ابزارهایی است که روی فضاپیما نصب میشود و محدودیتهای زیادی دارند. یکی از محدودیتها این است که برای بازگشت نمونه به زمین، نمونهبرداری با سرعت بالا (۱۰-۱۳ کیلومتر بر ثانیه) انجام میشود، که این باعث میشود گازها جدا شوند. ما میتوانیم این اثر را اصلاح کنیم، اما این یک محدودیت است.”
هرچند زمین و ونوس اندازههای مشابهی دارند، اما از نظر ویژگیها، به ویژه دما و فشار سطحی، تفاوتهای چشمگیری دارند. دمای متوسط سطح زمین ۱۵ درجه سلسیوس است، در حالی که دمای سطح ونوس ۴۶۲ درجه سلسیوس است. فشار سطح زمین ۱۴.۷ psi است، در حالی که فشار سطح ونوس تقریباً ۹۲ برابر بیشتر است.
دکتر آویس میگوید: “هدف این است که منشأ و تکامل جو ونوس را درک کنیم تا بهتر بتوانیم سیاره خواهر زمین را بشناسیم و همچنین بفهمیم چه چیزی یک سیاره را قابل سکونت میکند یا نه.” این موضوع برای درک سیارات فراخورشیدی و جو آنها نیز بسیار مهم است.
مراحل بعدی برای تبدیل VATMOS-SR به واقعیت شامل تشکیل یک تیم اروپایی از دانشمندان و مهندسان و همکاری با همکاران آمریکایی و ژاپنی است. این طرح ممکن است در سال ۱۴۰۵ توسط آژانس فضایی اروپا بررسی شود.
با وجود اینکه هنوز زندگی در جو ونوس ممکن به نظر نمیرسد، این ماموریت میتواند اطلاعاتی در مورد تاریخ تکاملی ونوس و احتمال زندگی در گذشته آن ارائه دهد.