یک مطالعه اخیر نشان می دهد که فوران آتشفشانی زیر آب تونگا با قدرت بزرگترین بمب هسته ای ایالات متحده رقابت می کند و یک ‘مگا سونامی’ تقریباً به ارتفاع یک آسمان خراش ۳۰ طبقه ایجاد می کند.
در ۲۵ دی ۱۴۰۰، آتشفشان زیردریایی Hunga Tonga-Hunga Ha’apai – یک کوه بزرگ مخروطی شکل که در نزدیکی جزایر پادشاهی تونگا در جنوب اقیانوس آرام قرار دارد – با یک انفجار شدید فوران کرد. این فوران بالاترین ستون آتشفشانی ثبت شده را ایجاد کرد که ارتفاع آن به ۳۵ مایل (۵۷ کیلومتر) رسید. این طغیان باعث ایجاد سونامی در دوردست‌های دریای کارائیب و همچنین امواج جوی شد که چندین بار دور کره زمین را طی کردند.
برای تعیین قدرت فوران، دانشمندان تصاویر اپتیکی و راداری ماهواره‌ای قبل و بعد، نقشه‌های هواپیماهای بدون سرنشین و مشاهدات میدانی را جمع‌آوری کردند تا شبیه‌سازی رایانه‌ای از این فاجعه را تولید کنند.
بر اساس گزارش بنیاد میراث اتمی، آنها دریافتند که قدرت انفجار ممکن است به اندازه ۱۵ مگاتن (میلیون‌ها تن) TNT بوده باشد، که قدرت آن را به اندازه بزرگترین انفجار هسته‌ای ایالات متحده، قلعه براوو، در سال ۱۳۳۲ ساخته است. سام پورکیس، نویسنده ارشد این مطالعه، استاد و رئیس گروه علوم زمین دریایی دانشکده علوم دریایی و جوی دانشگاه میامی روزنستیل، در یک ایمیل گفت: این فوران همچنین می تواند فوران را به ‘بزرگترین انفجار طبیعی در بیش از یک قرن گذشته تبدیل کند.’
این فوران حداقل پنج انفجار را منتشر کرد که یک دقیقه پس از بزرگترین انفجار سونامی تا ارتفاع ۲۷۹ فوت (۸۵ متر) ایجاد کرد. آنها دریافتند که این منجر به امواجی به ارتفاع ۱۴۷ فوت (۴۵ متر) در جزیره توفوا تونگان و ۵۵ فوت (۱۷ متر) در Tongatapu شد.
پورکیس که همچنین دانشمند ارشد بنیاد اقیانوس‌های زنده خالد بن سلطان در آناپولیس، مریلند است، گفت: «داده‌های ما ثابت می‌کند که امواج ایجاد شده توسط انفجار، هونگا تونگا-هونگا هاآپای را به راحتی در لیگ «مگا سونامی» قرار می‌دهد. . ما یک رویداد را در زمان واقعی با استفاده از ابزارهای مدرن مشاهده کرده‌ایم که قبلاً فقط در دوران باستان شناخته شده بود. همه اینها فوق‌العاده هیجان‌انگیز است.»
تا کنون، به دلیل کمبود ابزار علمی در نزدیکی محل فوران، وسعت فوران و پیامدهای آن مبهم بوده است. پورکیس می‌گوید: نظارت بر آتشفشان‌های زیردریایی که از دید معمولی پنهان شده‌اند، بسیار سخت‌تر از آتشفشان‌های روی خشکی هستند.
دانشمندان دریافتند که ماهیت پیچیده و کم عمق زمین های زیر آب منطقه به به دام انداختن امواج کم سرعت ناشی از فوران کمک کرده است. این به نوبه خود به ایجاد یک مگا سونامی کمک کرد که بیش از یک ساعت طول کشید. پورکیس گفت: «ما نشان می‌دهیم که چگونه فوران‌های آتشفشانی زیردریایی می‌توانند سونامی عظیمی ایجاد کنند. مجموعه ای از انفجارهای کوچک ورود انفجار بزرگ را که بزرگترین سونامی را به وجود آورد، تحسین کرد.
دانشمندان گفتند که قدرت فوران سال ۱۴۰۰با فوران کراکاتو در سال ۱۲۶۱ که بیش از ۳۶۰۰۰ نفر را کشت. در مقابل، فوران سال ۱۴۰۰ حدود شش نفر را کشت.
پورکیس گفت که تعداد کم تلفات گواهی بر اثربخشی تمرین های ایمنی و تلاش های آگاهی دهی است که در سال های قبل از فوران در تونگا انجام شده است. دانشمندان خاطرنشان کردند که محل نسبتاً دور فوران از مراکز شهری نیز ممکن است تونگا را از سرنوشت بدتری نجات دهد.
شبیه‌سازی‌های رایانه‌ای همچنین نشان داد که صخره‌های مرجانی که جزایر تونگان را در بر می‌گیرند، به سرکوب امواجی که در نهایت به ساحل راه یافتند، کمک کردند. پورکیس گفت: این یافته نشان می دهد که این صخره ها ممکن است آسیب قابل توجهی را تجربه کرده باشند.
پورکیس خاطرنشان کرد: با این حال، «به وضوح صخره‌ها می‌توانند از چنین آسیب‌هایی بهبود یابند». شواهد باستان‌شناسی سونامی بزرگی را در اواسط قرن پانزدهم نشان می‌دهد که ارتفاع آن تا ۳۰ متر (۹۸ فوت) می‌رسد – یعنی از نظر اندازه شبیه به رویداد سال ۱۴۰۰ است. با این حال، ‘زمانی که در سال ۱۳۹۱، صخره های مرجانی مجمع الجزایر تونگان را با بنیاد اقیانوس های زنده بررسی کردم، متوجه شدیم که صخره ها سالم و پر جنب و جوش هستند. آسیب های ناشی از رویداد ۵۰۰ سال پیش پاک شده بود.’
پورکیس گفت، تحقیقات آینده باید بر روی بهترین راه برای قرار دادن حسگرها برای ثبت داده‌های آتشفشان‌های زیردریایی و خطوط ساحلی جزایر آسیب‌پذیر به عنوان «وسیله‌ای مؤثر برای کنترل آتشفشان‌های زیردریایی» تمرکز کند.
