جونو، فضاپیمای ناسا، آماده است تا نزدیکترین پرواز خود در بیش از دو دهه گذشته را به سمت قمر آتشفشانی مشتری، آیو، انجام دهد. این مأموریت به دانشمندان کمک می‌کند تا اطلاعات بیشتری درباره ساختار آیو و فعالیت آتشفشانی‌اش به دست آورند.
این پرواز جونو را به ۹۳۰ مایل (۱۵۰۰ کیلومتر) از سطح آیو می‌رساند و فرصتی استثنایی برای بررسی آتشفشان‌های این قمر فراهم می‌کند. این نزدیکترین پرواز جونو به آیو نیست، اما داده‌های ارزشمندی از سطح آن جمع‌آوری می‌کند. نزدیکترین پرواز به آیو در سال ۱۳۷۹ توسط فضاپیمای گالیله انجام شد که به فاصله ۱۱۲ مایل از سطح قمر رسید.
جونو که در سال ۱۳۷۹ پرتاب شد، در سال ۱۳۹۴ به مدار مشتری رسید و از آن زمان تاکنون اطلاعات مهمی درباره این سیاره و قمرهای آن جمع‌آوری کرده است.
اسکات بولتون، محقق ارشد جونو، در بیانیه‌ای گفت: “هدف اصلی ما بررسی تغییرات در فعالیت آتشفشانی آیو، جریان‌های گدازه و تأثیرات این فعالیت‌ها بر میدان مغناطیسی مشتری است.”
چرا بررسی آیو مهم است؟
آیو، قمر مشتری، به دلیل صدها آتشفشان فعال خود معروف است و دانشمندان به دنبال درک دلیل این فعالیت شدید هستند. نیروی جزر و مدی مشتری و قمرهای بزرگ دیگر آن، از جمله اروپا و گانیمد، سبب ایجاد جزر و مدی در آیو می‌شود که همین مسئله باعث فعالیت‌های آتشفشانی در سطح آن است.
آتشفشان‌های آیو می‌توانند مواد آتشفشانی را به جو قمر پرتاب کنند و این مواد سپس توسط میدان مغناطیسی مشتری به دام افتاده و حلقه‌ای از پلاسما در اطراف سیاره تشکیل می‌دهند.
جونو چگونه آیو را بررسی می‌کند؟
سه دوربین جونو در پرواز به آیو فعال خواهند بود. نقشه‌بردار شفق مادون قرمز Jovian، تصویربردار Stellar Reference Unit، و JunoCam که تصاویری با وضوح بالا از سطح آیو را به ثبت می‌رسانند. دوربین JunoCam که برای هشت مدار طراحی شده بود، اکنون به بررسی‌های طولانی‌تری از قمر می‌پردازد و برای دریافت اطلاعات بیشتر به کار گرفته می‌شود.
اثرات پرتوهای کیهانی بر روی جونو در حال نمایان شدن است و تیم فنی برای کاهش این تأثیرات تلاش می‌کند تا عملکرد فضاپیما برای مأموریت‌های آتی حفظ شود.
پایان مأموریت جونو
جونو، پس از پایان مأموریت اولیه خود در سال ۱۳۹۹، تا سال ۱۴۰۴ به بررسی سیستم مشتری ادامه خواهد داد. این فضاپیما پس از اتمام مأموریت، احتمالاً به جو مشتری وارد شده و در آنجا سقوط می‌کند.
نتیجه‌گیری
مأموریت جونو در بررسی قمرهای مشتری، به ویژه آیو، اهمیت زیادی در درک ما از فعالیت‌های آتشفشانی و تأثیرات آن‌ها بر سیستم مغناطیسی مشتری دارد. با این بررسی‌ها، دانشمندان می‌توانند به شناخت بهتری از قمرهای مشتری و نقش آن‌ها در سیستم مشتری برسند. این مأموریت به ما کمک می‌کند تا به دانش بیشتری درباره ساختار منظومه شمسی و فرایندهای دینامیک در سیارات دست یابیم.
سوالات متداول
۱. چرا جونو به آیو نزدیک می‌شود؟
جونو به آیو نزدیک می‌شود تا داده‌های دقیق‌تری از فعالیت‌های آتشفشانی این قمر جمع‌آوری کند و تأثیرات آن بر میدان مغناطیسی مشتری را بررسی کند.
۲. آیو چرا آتشفشانی‌ترین قمر منظومه شمسی است؟
نیروهای جزر و مدی حاصل از گرانش مشتری و سایر قمرهای آن، سبب بالا و پایین رفتن سطح آیو و در نتیجه ایجاد آتشفشان‌های فراوان می‌شود.
۳. جونو چطور به جمع‌آوری داده‌های آیو کمک می‌کند؟
جونو با استفاده از دوربین‌های پیشرفته خود و ابزارهایی همچون نقشه‌بردار مادون قرمز، داده‌های دقیقی از گرمای آیو و تغییرات سطحی آن به دست می‌آورد.
