مرگ آهستهٔ ستارگان آغاز شده است

به‌نظر می‌رسد نه‌تنها شرایط روی زمین رو به آشفتگی می‌رود، بلکه در مقیاسی بسیار بزرگ‌تر، کل کیهان نیز روندی نزولی را طی می‌کند. طبق اعلام دانشگاه بریتیش کلمبیا، گروهی متشکل از ۱۷۵ اخترشناس در یک پروژه‌ی گسترده که «علائم حیاتی» کیهان را بررسی کرده است، به این نتیجه رسیده‌اند که جهان از دوران پویایی و درخشندگی خود عبور کرده و آرام‌آرام به سوی آینده‌ای تاریک حرکت می‌کند؛ آینده‌ای که در آن زایش ستاره‌های تازه به‌تدریج کاهش می‌یابد و در نهایت به سکون کامل می‌رسد. در پایان مسیر، خبری از روشنایی نیست؛ تاریکی حاکم مطلق خواهد شد. داگلاس اسکات، کیهان‌شناس دانشگاه بریتیش کلمبیا و یکی از پژوهشگران این پروژه، می‌گوید: «از این‌جا به بعد، جهان هر لحظه سردتر و بی‌جان‌تر خواهد شد.» در این پژوهش که هنوز به مرحله‌ی داوری علمی نرسیده، اسکات و همکارانش حجم وسیعی از داده‌های نوری را تحلیل کرده‌اند؛ داده‌هایی که از ترکیب مشاهدات تلسکوپ فضایی اقلیدسِ آژانس فضایی اروپا و ماهواره‌ی هرشل (با قابلیت رصد فروسرخ دور) به دست آمده‌اند. این ترکیب بی‌سابقه، بزرگ‌ترین مجموعه‌ی کهکشانی تاکنون را تشکیل داده: حدود ۲٫۶ میلیون کهکشان. رایلی هیل، سرپرست اصلی این مقاله و پژوهشگر دانشگاه بریتیش کلمبیا، توضیح می‌دهد: «در گذشته نمونه‌ها محدود بودند یا گروه‌های مهمی از کهکشان‌ها در داده‌ها نادیده می‌ماندند. اما پوشش اقلیدس چنان وسیع است که اکنون می‌توان دمای غبار را با دقتی اندازه‌گیری کرد که جای هیچ تردیدی باقی نماند.» دمای غبار یکی از مهم‌ترین معیارهای تعیین وضعیت یک کهکشان است. پژوهشگران می‌دانند که کهکشان‌هایی با نرخ بالاتر ستاره‌سازی، به‌طور معمول غبار گرم‌تری دارند، زیرا دماهای بالاتر نشانه‌ی وجود ستاره‌های پرجرم و جوان است. ستاره‌ها سرچشمه‌ی نور جهان‌اند؛ آن‌ها محیط لازم برای شکل‌گیری سیارات را فراهم می‌کنند و حتی هنگام مرگ نیز با انفجارهای عظیم خود، عناصر سنگین را در سراسر فضا پخش می‌کنند. دانه‌های غباری که در این پژوهش اندازه‌گیری شده‌اند محصول…

توسط مهتاب جهاندار

لحظات اولیه ابرنواختر، انفجاری به شکل زیتون را در مشاهدات پیشگامانه نشان می‌دهد

دانشمندان در 10 آوریل 2024 یک ابرنواختر نزدیک به زمین را مشاهده کردند ما از همه پیامدهای معمول در امان هستیم، زیرا نزدیکی غیرزمانی زمین به انفجار، به دانشمندان بینشی در مورد جهان اولیه می‌دهد که در آن ستاره‌ها گاهی در انفجارهای زیتونی شکل نامتقارن می‌میرند.

توسط مهتاب جهاندار

اخترشناسان موفق شدند برای اولین‌بار شکل اولیهٔ یک انفجار ستاره‌ای را ثبت کنند

دانش پذیرفته‌شده در اخترفیزیک می‌گوید که ستارگان شکل کروی خود را به‌دلیل تعادل دقیق میان دو نیروی اساسی حفظ می‌کنند: از یک‌سو فشار گرانشی که ستاره را به‌درون می‌فشارد و از سوی دیگر فشار ناشی از همجوشی هسته‌ای در مرکز ستاره که رو به بیرون است.

توسط مونا علی اکبرخان افجه

آشوب الکتریکی و چسبندگی پنهان بر خاک ماه چگونه بر اکتشافات فضایی اثر می‌گذارند؟

بیشتر افرادی که به اکتشافات فضایی علاقه دارند، خوب می‌دانند که غبار ماه یکی از دشوارترین چالش‌هایی است که باید با آن روبه‌رو شد.

توسط مونا علی اکبرخان افجه

دانشمندان توانستند اسرار یک کد قدیمی متعلق به مایاها را کشف کنند که امکان پیش‌بینی دقیق خورشیدگرفتگی‌ها را فراهم می‌کند

پژوهشگران آمریکایی اخیراً موفق شدند راز محاسبات نجومی مایاها را فاش کنند؛ سیستمی پیچیده که این تمدن باستانی را قادر می‌ساخت خورشیدگرفتگی‌ها را با دقتی شگفت‌آور پیش‌بینی کند.

توسط مهتاب جهاندار

قوی‌ترین شراره خورشیدی سال ۲۰۲۵ منتشر شد

سیاره زمین در معرض یکی از شدیدترین طوفان‌های خورشیدی در بیش از دو دهه اخیر قرار گرفته است.

توسط مهتاب جهاندار

منظومهٔ خورشیدی با سرعتی غافلگیرکننده در حال حرکت در فضاست

اندازه‌گیری سرعت منظومهٔ خورشیدی در گذر از فضای کیهانی، در ظاهر ساده به نظر می‌رسد، اما در عمل یکی از دشوارترین آزمون‌ها برای سنجش درک ما از کیهان‌شناسی است.

توسط مونا علی اکبرخان افجه

دنباله‌دار طلایی C/2025 K1 (ATLAS) اکنون به تکه‌هایی تقسیم شده است

در هشتم اکتبر، دنباله‌دار طلایی C/2025 K1 (ATLAS) به نزدیک‌ترین فاصله خود از خورشید رسید.

توسط مهتاب جهاندار

مطالعه‌ای با کمک هوش مصنوعی هیچ مدرکی دال بر وجود آب مایع در رگه‌های تیره فصلی مریخ پیدا نکرد

خطوط شیب تکراری ایجاد شده توسط رگه‌های تیره و فصلی دامنه‌های مریخ، مدت‌هاست که برای دانشمندان یک معما بوده است.

توسط مهتاب جهاندار

یادگیری ماشین پرده از اختروش‌هایی برداشت که همچون عدسی‌های کیهانی عمل می‌کنند

اختروش‌هایی که به‌عنوان عدسی‌های گرانشی قوی عمل می‌کنند، از نادرترین پدیده‌هایی هستند که در اخترشناسی شناخته شده‌اند.

توسط مونا علی اکبرخان افجه

چرا کهکشان‌های نخستینِ رصدشده با جیمز وب این‌قدر عجیب‌اند؟

تلسکوپ فضایی جیمز وب (JWST) زمان زیادی لازم نداشت تا نشان دهد برداشت ما از جهان اولیه چقدر اشتباه بوده است.

توسط مونا علی اکبرخان افجه

خورشید قوی‌ترین شراره سال ۲۰۲۵ را آزاد می‌کند و باعث قطع سراسری ارتباطات رادیویی می‌شود

۱۱ نوامبر ۲۰۲۵، خورشید یک شراره کلاس X5.1، قوی‌ترین شراره سال را از منطقه فعال AR4274 رها کرد.

توسط مهتاب جهاندار

محققان آسیب‌پذیری‌های تکان‌دهنده‌ای را در ارتباطات ماهواره‌ای افشا می‌کنند

یک مطالعه اخیر، آسیب‌پذیری بالقوه لینک‌های ماهواره‌ای را نشان می‌دهد.

توسط مهتاب جهاندار

شواهد تازه: اقیانوس پایدار انسلادوس ممکن است شرایط لازم برای حیات را فراهم کند

شواهد علمی دربارهٔ قابلیت زیست در اقیانوس گرم و پوشیده از یخ انسلادوس هر روز قوی‌تر می‌شود.

توسط مونا علی اکبرخان افجه

تحقیقات تازه، جست‌وجو برای سرچشمه‌های ناشناخته نوترینوها را هدفمندتر می‌کند

در نگاه نخست، جهان پهناور ممکن است آرام، خاموش و الهام‌بخش به‌نظر برسد؛ اما در واقع، سراسر آن از ذراتی انباشته شده که با سرعتی نزدیک به سرعت نور در حرکت‌اند و انرژی عظیمی را با خود حمل می‌کنند.

توسط مونا علی اکبرخان افجه