- ابرها در اشکال گوناگونی ظاهر می‌شوند. برخی نازک و پراکنده‌اند، برخی پف‌کرده و برخی دیگر به شکل ستون‌های بلند در آسمان دیده می‌شوند. همچنین، ابرها بر اساس ارتفاعشان نسبت به سطح زمین دسته‌بندی می‌شوند.
- ابرها از توده‌های هوایی تشکیل شده‌اند که با بخار آب اشباع شده‌اند. زمانی که قطرات آب درون ابرها به اندازه‌ی کافی بزرگ شوند، باران، برف یا دیگر انواع بارش شکل می‌گیرد.
- اگر بدانید که چگونه برخی ابرها شکل خاص خود را می‌گیرند، می‌توانید وضعیت آب‌وهوا را پیش‌بینی کنید.
پیش‌بینی وضعیت هوا با مشاهده‌ی ابرها
من یک هواشناس هستم و از هشت‌سالگی به پدیده‌های جوی علاقه‌مند شده‌ام. در ایالت مینه‌سوتا بزرگ شدم؛ جایی که آب‌وهوا از کولاک‌های شدید در زمستان تا طوفان‌های سهمگین همراه با گردباد در تابستان تغییر می‌کند. بنابراین، عجیب نیست که بخش زیادی از زندگی‌ام را صرف مطالعه‌ی ابرها کرده‌ام.
تمام ابرها به دلیل اشباع شدن هوا تشکیل می‌شوند. این زمانی اتفاق می‌افتد که هوا آن‌قدر بخار آب جذب می‌کند که به تولید قطرات مایع یا کریستال‌های یخ منجر می‌شود.
اگر بدانید که چگونه برخی ابرها به اشکال خاص خود در‌می‌آیند، می‌توانید وضعیت آب‌وهوا را پیش‌بینی کنید.
«ابرهای عدسی‌شکل بر فراز روستای پترالیا سوپرنا و کوه اتنا، که با برف پوشیده شده است، معلق‌اند.»
ممنون، ترزا! شناخت انواع مختلف ابرها می‌تواند به شما در پیش‌بینی وضعیت هوا کمک کند.
ابرهای کومولوس شبیه توپ‌های پنبه‌ای
ابرهایی که شبیه توپ‌های پنبه‌ای یا گل‌کلم‌های کارتونی به نظر می‌رسند، از قطرات ریز آب مایع تشکیل شده‌اند و کومولوس نام دارند.
این ابرها اغلب نشانه‌ی هوای صاف هستند و در روزهای گرم تابستان که نور خورشید زمین را گرم کرده و هوای گرم بالا می‌رود، شکل می‌گیرند.
با این حال، اگر هوا بسیار گرم و مرطوب باشد و دمای جو بالا به‌شدت سرد باشد، ابرهای کومولوس می‌توانند به سرعت در جهت عمودی رشد کنند و به کومولونیمبوس تبدیل شوند. اگر لبه‌های این ابرها خیلی تیز و مشخص باشند، می‌تواند نشانه‌ای از بارش شدید باران یا برف در آینده‌ی نزدیک باشد.
ابرهای پرمانند سیروس، ابرهای یخی هستند
وقتی ابرهای کومولونیمبوس آن‌قدر بالا می‌روند که به بخش‌های سردتر جو می‌رسند، کریستال‌های یخ شکل می‌گیرند و ابرهای سیروس به وجود می‌آیند.
ابرهای تماماً یخی معمولاً شفاف‌ترند و در برخی موارد می‌توان خورشید یا ماه را از میان آن‌ها دید.
ابرهای سیروس که در بالای یک طوفان رعد و برق شکل می‌گیرند، به اطراف گسترده می‌شوند و ابرهای سندانی‌شکل (آنیل) را تشکیل می‌دهند. این ابرها در ارتفاعی قرار می‌گیرند که جو از یک نقطه‌ی خاص به بعد، با افزایش ارتفاع گرم‌تر می‌شود.
با این حال، بیشتر ابرهای سیروس هیچ ارتباطی با طوفان ندارند. بسیاری از آن‌ها صرفاً در مناطقی از جو با رطوبت بالاتر ظاهر می‌شوند اما بارشی ایجاد نمی‌کنند.
مه و ابرهای استراتوس
ابرها نتیجه‌ی اشباع هوا هستند، اما همین فرآیند می‌تواند در سطح زمین نیز رخ دهد که در این صورت به آن مه گفته می‌شود.
در دماهای زیر صفر، مه می‌تواند روی اشیا نزدیک زمین یخ‌زدگی دانه‌ای (Rime Ice) ایجاد کند.
وقتی ابرها به صورت لایه‌های ضخیم شکل می‌گیرند، اصطلاح استراتوس (به معنی لایه‌ای) به آن‌ها اضافه می‌شود. استراتوس می‌تواند درست بالای سطح زمین ایجاد شود یا کمی بالاتر، که در این حالت التواستراتوس نام دارد. اگر در ارتفاعات بالاتر باشد، به آن سیروستراتوس یا یک لایه‌ی ابر یخی می‌گویند.
اگر رطوبت و نیروی بالابر کافی باشد، ابرهای استراتوس می‌توانند باعث بارش باران یا برف شوند که در این حالت، نیمبواستراتوس نامیده می‌شوند.
اشکال خاص ابرها در کوهستان‌ها
انواع خاص و زیبایی از ابرها می‌توانند هنگام عبور هوا از روی کوه‌ها و سایر موانع طبیعی شکل بگیرند.
برای مثال، ابرهای عدسی‌مانند (لنتیکولار) گاهی شبیه بشقاب‌پرنده‌هایی هستند که درست در بالای قله‌های کوه یا نزدیک آن‌ها معلق‌اند. این ابرها می‌توانند دور از کوه‌ها نیز ایجاد شوند، زیرا باد هنگام عبور از یک رشته‌کوه، اثری مانند امواج درون یک برکه ایجاد می‌کند.
یکی دیگر از انواع نادر، ابرهای پرچمی هستند که در یک سمت کوه از هوای چرخشی افقی شکل می‌گیرند.
نقش مهم باد در حرکت ابرها
اگر به آسمان نگاه کرده باشید، شاید دیده‌اید که لایه‌های مختلفی از ابرها در جهت‌های متفاوتی حرکت می‌کنند. دلیل این پدیده، تغییر جهت باد در ارتفاعات مختلف است.
ابرهای سیروس که در جریان‌های جوی (Jet Stream) حرکت می‌کنند، اغلب در ارتفاع حدود ۱۰ کیلومتری از سطح زمین قرار دارند و می‌توانند با سرعتی بیش از ۳۲۰ کیلومتر بر ساعت حرکت کنند. اما چون بسیار بالا هستند، معمولاً تشخیص سرعت واقعی آن‌ها دشوار است.
