یک انیمیشن جدید نشان میدهد که این گردباد از منطقه قطبی به سوی اروپا حرکت کرده است.
اختلال شدیدی در گردباد قطبی منطقه شمال، حلقهی بادهایی که اطراف قطب شمال میچرخند را از جای خود به سمت اروپا رانده است. این مهاجرت میتواند باعث شود در بخشهایی از اروپا و شرق ایالات متحده، دمای هوا در هفته آینده پایینتر از حد میانگین باشد.
گردباد قطبی از ۱۹ اسفند شروع به انحراف از مسیر عادی خود کرد، زمانی که بادهای شدید آن ناگهان جهت خود را از غرب به شرق، به شرق به غرب تغییر دادند. این تغییر جهت معمولاً هر سال رخ میدهد، اما بهطور معمول در اواسط آوریل اتفاق میافتد — بنابراین این تغییر در سال جاری بهطور غیرمنتظرهای زودهنگام رخ داده است، بنا بر گزارشی که در ۱۴ فروردین توسط سازمان ملی اقیانوسی و جوی ایالات متحده (NOAA) منتشر شد.
در این گزارش آمده است: «در بیشتر فصل زمستان، گردباد قطبی قوی بود. اما همانند یک ستارهی پرنوسان جوی، در آخرین لحظه برگ برنده خود را رو کرد، به شکلی چشمگیر از هم پاشید و هوای سردی با خود آورد.»
گردباد قطبی منطقه شمال، حلقهای از بادهای سرد و قوی است که در هر زمستان بر فراز قطب شمال شکل میگیرد. این پدیده همواره وجود دارد، اما در زمستان به دلیل توزیع مجدد گرما از مناطق گرمسیری، تقویت میشود. در زمستان، بادهای گردباد قطبی از غرب به شرق میوزند. در بهار، با تغییر زاویه تابش خورشید و دریافت نور بیشتر توسط قطب شمال، جهت بادها به شرق به غرب تغییر میکند و به دلیل کاهش گرمای ورودی از مناطق گرمسیری، بادها نیز ضعیفتر میشوند.
این بادها در لایه استراتوسفر قرار دارند — لایهای از جو که بین حدود ۱۰ تا ۵۰ کیلومتری سطح زمین گسترده است.
گاهی اوقات، رویدادهایی با عنوان “گرمایش ناگهانی استراتوسفری” میتوانند گردباد قطبی را مختل کنند. این رویدادها زمانی رخ میدهند که امواج بزرگمقیاس جوی، موسوم به امواج راسبی (Rossby waves)، از لایههای پایینتر به استراتوسفر رانده میشوند و باعث افزایش ناگهانی دما میشوند. همانند امواج اقیانوسی، امواج راسبی میتوانند بر فراز گردباد قطبی “بشکنند”، آن را تضعیف کرده و — در موارد شدید — جهت بادهای آن را معکوس کنند.
سال گذشته نیز یک رویداد مشابه باعث معکوس شدن بادهای گردباد قطبی در اوایل مارس شد، اما در آن زمان گردباد توانست دوباره به حالت پایدار برگردد. این بار اما، طبق گفته NOAA، «به نظر نمیرسد گردباد دوباره بتواند جایگاه خود را بازیابد.»
البته این معکوس شدن جهت باد به این معنا نیست که گردباد قطبی بلافاصله وارد حالت خاموشی تابستانی میشود. بلکه اکنون «از مرکز خود دور شده و در اطراف شمال اروپا پرسه میزند.»
پیشبینیهای جدید NOAA نشان میدهد که بعید است گردباد قطبی دوباره به موقعیت معمول خود در بالای قطب شمال بازگردد. همچنین انتظار نمیرود که قدرت زمستانی خود را دوباره بازیابد و احتمالاً به تدریج از بین خواهد رفت و «در شمال اروپا به خواب زمستانی خواهد رفت.»
با تضعیف آن، انتظار میرود گردباد قطبی دمای زیر میانگین را برای شمال اروپا، بخشهایی از آسیا و شرق ایالات متحده به همراه داشته باشد. NOAA نوشته است: «دمای هفته پایانی اسفند در شرق ایالات متحده تقریباً عادی بود، اما آخرین پیشبینیها حاکی از احتمال افزایش روزهای سردتر از معمول در هفته پیش رو هستند.»