اسپیس نوتااسپیس نوتااسپیس نوتا
  • صفحه اصلی
  • فناوری فضایی
    فناوری فضایینمایش بیشتر
    نمای نزدیک و بی‌سابقه از خورشید؛ تصاویری که نفس را بند می‌آورند
    نمای نزدیک و بی‌سابقه از خورشید؛ تصاویری که نفس را بند می‌آورند
    ۱۱ خرداد ۱۴۰۴ ساعت ۱۱:۰۰
    آیا سیستم‌های رایانه‌ای در سفرهای میان‌ستاره‌ای دوام می‌آورند؟
    آیا سیستم‌های رایانه‌ای در سفرهای میان‌ستاره‌ای دوام می‌آورند؟
    ۸ خرداد ۱۴۰۴ ساعت ۱۳:۰۰
    طرحی نو برای کیوب‌ستی جهت نظارت بر کل آسمان در طول موج فرابنفش پیشنهاد شده است
    طرحی نو برای کیوب‌ستی جهت نظارت بر کل آسمان در طول موج فرابنفش پیشنهاد شده است
    ۸ خرداد ۱۴۰۴ ساعت ۱۰:۰۰
    عکس‌های با کیفیت فوق‌العاده بالا از خورشید، جزئیات خیره‌کننده‌ی طوفان‌های خورشیدی را نشان دادند
    عکس‌های با کیفیت فوق‌العاده بالا از خورشید، جزئیات خیره‌کننده‌ی طوفان‌های خورشیدی را نشان دادند
    ۵ خرداد ۱۴۰۴ ساعت ۱۰:۰۰
    شبیه‌سازی شگفت‌انگیز ابررایانه، نمایی بی‌سابقه از فضای میان ستارگان ارائه می‌دهد
    شبیه‌سازی شگفت‌انگیز ابررایانه، نمایی بی‌سابقه از فضای میان ستارگان ارائه می‌دهد
    ۲ خرداد ۱۴۰۴ ساعت ۱۲:۰۰
  • ماموریت‌های فضایی
    • ماموریت‌های دولتی
    • ماموریت‌های خصوصی
  • نجوم و کیهان‌شناسی
    • ستاره‌ها و سیارات
    • تصاویر فضایی
    • پژوهش‌های علمی
    • دانستنی های علمی
  • محیط زیست و زمین‌شناسی
    • تغییرات اقلیمی
    • زمین‌لرزه‌ها
    • آتشفشان‌ها
خواندن: طوفان‌های مغناطیسی زمین، ماهواره‌ها را زودتر از مدار خارج می‌کنند
به اشتراک بگذارید
اسپیس نوتااسپیس نوتا
  • فناوری فضایی
  • ماموریت‌های فضایی
    • ماموریت‌های دولتی
    • ماموریت‌های خصوصی
  • نجوم و کیهان‌شناسی
    • ستاره‌ها و سیارات
    • تصاویر فضایی
    • پژوهش‌های علمی
    • دانستنی های علمی
  • محیط زیست و زمین‌شناسی
    • تغییرات اقلیمی
    • زمین‌لرزه‌ها
    • آتشفشان‌ها
ما را دنبال کنید
پژوهش‌های علمی

طوفان‌های مغناطیسی زمین، ماهواره‌ها را زودتر از مدار خارج می‌کنند

وقتی خورشید خشمگین می‌شود و طوفان‌هایی به‌سوی زمین می‌فرستد، جو سیاره ما را تغییر می‌دهد.

طوفان‌های مغناطیسی زمین، ماهواره‌ها را زودتر از مدار خارج می‌کنند
وقتی خورشید طغیان می‌کند، جو زمین تحت تأثیر قرار می‌گیرد. در این تصویر، یک فوران قدرتمند جرم تاج خورشیدی از سطح خورشید دیده می‌شود. این پدیده و دیگر انواع آب‌وهوای پرانرژی خورشیدی، هنگام برخورد با زمین می‌توانند جو را منبسط کنند و در نتیجه، مقاومت بیشتری برای ماهواره‌های مدار نزدیک زمین ایجاد شود. اعتبار تصویر: ناسا / رصدخانه دینامیک خورشیدی (SDO)
توسط مونا علی اکبرخان افجه ۲۲ خرداد ۱۴۰۴ ساعت ۱۸:۰۰
7 دقیقه مطالعه

در چنین شرایطی، جو زمین منبسط می‌شود؛ به این معنا که ماهواره‌هایی که در مدار نزدیک زمین (LEO) قرار دارند، با مقاومت بیشتری روبه‌رو می‌شوند. این مقاومت باعث کاهش ارتفاع تدریجی مدار آن‌ها می‌شود؛ پدیده‌ای که به آن «فروپاشی مداری» می‌گویند. یکی از پژوهشگران پیشنهاد می‌کند که می‌توان طراحی ماهواره‌ها را به گونه‌ای تغییر داد تا آسیب‌پذیری آن‌ها کاهش یابد.

مرزی مشخص میان پایان جو زمین و آغاز فضای بیرونی وجود ندارد. با افزایش ارتفاع، چگالی لایه‌های جوی کاهش می‌یابد و حتی در مدار نزدیک زمین، ماهواره‌ها از میان لایه‌ای بسیار رقیق از جو فوقانی زمین عبور می‌کنند. همین موضوع باعث ایجاد نیروی مقاومت و در نتیجه اندکی افت مداری می‌شود؛ افتی که معمولاً نگران‌کننده نیست.

اما در زمان طوفان ژئومغناطیسی، ذرات پرانرژی خورشیدی با برخورد به ترموسفر (دومین لایه بالایی جو، درست در زیر اگزوسفر) باعث گرم شدن و انبساط آن می‌شوند. ترموسفر از ارتفاع حدود ۸۰ کیلومتری شروع می‌شود و تا حدود ۷۰۰ کیلومتر ادامه دارد. نام این لایه از خاصیت جذب گرمای خورشید گرفته شده است. در هنگام طوفان‌های خورشیدی، دمای آن بیشتر شده و انبساط بیشتری پیدا می‌کند. به همین دلیل، ماهواره‌ها معمولاً از ورود به بخش‌های پایینی این لایه خودداری کرده و در ارتفاعی بالاتر از ۴۰۰ کیلومتر قرار می‌گیرند. اما در جریان یک طوفان خورشیدی، حتی این ارتفاع نیز می‌تواند چالش‌برانگیز شود.

پژوهش جدیدی نشان می‌دهد که اگرچه پیش‌بینی دقیق‌تر طوفان‌های خورشیدی بخشی از راه‌حل است، طراحی متفاوت ماهواره‌ها نیز می‌تواند مؤثر باشد. این پژوهش با عنوان «طوفان‌های ژئومغناطیسی و فروپاشی مداری ماهواره‌ها» توسط یوشیتا باروآ از مؤسسه آموزش و پژوهش علوم هند انجام شده است.

باروآ می‌نویسد: «طوفان ژئومغناطیسی باعث انتقال انرژی باد خورشیدی به جو زمین می‌شود که منجر به گرم شدن ژولی و انبساط ترموسفر خواهد شد. این پدیده پیامدهای مهمی برای طول عمر ماهواره‌های مدار نزدیک زمین دارد.»

او در مقاله‌اش تأثیر انواع مختلف طوفان‌های ژئومغناطیسی بر ماهواره‌ها را بررسی کرده و همچنین به طراحی ماهواره‌ها و روش‌هایی برای کاهش اثرات این طوفان‌ها پرداخته است.

رویدادهای پرانرژی مختلفی در سطح خورشید رخ می‌دهد که باعث شکل‌گیری «آب‌وهوای فضایی» می‌شوند. شراره‌های خورشیدی، فوران‌های تاج خورشیدی (CME)، ذرات پرانرژی خورشیدی (SEP) و جریان‌های پرسرعتی که از حفره‌های تاج خورشیدی منتشر می‌شوند، همگی تأثیرات متفاوتی بر جو زمین دارند. این جریان‌های پرسرعت که با سرعتی بین ۴۰۰ تا ۸۰۰ کیلومتر در ثانیه حرکت می‌کنند، نواحی تعامل جریان (SIR) و نواحی تعامل هم‌چرخشی (CIR) را تشکیل می‌دهند.

CME induced storm 20250611 20281 1
این شکل نشان می‌دهد که یک طوفان قدرتمند ناشی از فوران جرم تاج خورشیدی (CME) چگونه بر ماهواره Swarm C در سال ۱۳۹۴ تأثیر گذاشته است. پنل بالا زمان اختلال طوفان (Dst) را نشان می‌دهد، پنل دوم چگالی جرمی ترموسفر را نمایش می‌دهد، پنل سوم نرخ کاهش ارتفاع مداری را نشان می‌دهد و پنل پایینی کاهش کلی ارتفاع مدار را نمایش می‌دهد. در طول این طوفان، ماهواره در مجموع ۳۷ متر از ارتفاع مدار خود را از دست داد.
اعتبار تصویر: باروآ و همکاران، ۲۰۲۵.

در این پژوهش، داده‌های ماهواره‌های Swarm متعلق به آژانس فضایی اروپا (ESA) مورد بررسی قرار گرفته‌اند. در سال ۱۳۹۴، دو طوفان ژئومغناطیسی زمین را تحت تأثیر قرار دادند که یکی از آن‌ها بسیار قدرتمند و ناشی از یک CME بود.

CIR induced storm 20250611 20314
این تصویر نشان می‌دهد که یک طوفان با شدت متوسط که بر اثر ناحیه‌ی تعامل هم‌چرخشی (CIR) ایجاد شده بود، چگونه بر ماهواره Swarm C تأثیر گذاشت. با اینکه این طوفان از طوفان‌های ناشی از CME ضعیف‌تر بود، اما مدت‌زمان بیشتری ادامه داشت. در نتیجه، ماهواره در مجموع ۹۷٫۶ متر از ارتفاع مدار خود را از دست داد.
اعتبار تصویر: باروآ و همکاران، ۲۰۲۵.

همچنین داده‌های مربوط به یک طوفان خورشیدی متوسط دیگر در همان سال و تأثیر آن بر ماهواره Swarm C تحلیل شده‌اند. این طوفان توسط یک جریان CIR ایجاد شده بود.

در مقاله آمده است: «در طوفان‌های ژئومغناطیسی با شدت مشابه، طوفان‌های ناشی از CIR می‌توانند نسبت به CMEها اثر مخرب‌تری بر عمر مداری ماهواره‌ها داشته باشند.»

پژوهشگران همچنین ضریب بالستیک (BC) ماهواره‌ها را بررسی کرده‌اند؛ پارامتری که با در نظر گرفتن جرم، سطح مقطع عمود بر مسیر حرکت و نیروی مقاومت هوایی تعیین می‌شود و با واحد کیلوگرم بر متر مربع (kg/m²) سنجیده می‌شود. هرچه ضریب بالستیک بالاتر باشد، ماهواره مقاومت کمتری در برابر جو خواهد داشت و فروپاشی مداری کمتری را تجربه خواهد کرد.

برای بررسی تأثیر طراحی بر ضریب بالستیک، پژوهشگران مدل‌سازی‌هایی انجام دادند. باروآ می‌نویسد: «ابتدا مدار ماهواره Swarm C را در طوفان ۲۹ شهریور ۱۳۹۴ شبیه‌سازی کردیم و آن را با داده‌های واقعی مقایسه کردیم. کاهش ارتفاع مداری شبیه‌سازی‌شده در ارتفاع ۴۵۵ کیلومتری برابر با ۱۷٫۲۸ متر بود که با داده واقعی ۱۹٫۳۵ متر همخوانی دارد.»

او همچنین تأثیر همان طوفان را بر ایستگاه فضایی بین‌المللی (ISS) مدل‌سازی کرد. ضریب بالستیک ایستگاه فضایی بسیار پایین‌تر است و طبق مدل‌سازی، در این طوفان مدار آن ۵۴٫۴۴ متر کاهش پیدا می‌کرد. باروآ می‌نویسد: «ضریب بالستیک Swarm C برابر ۳۰۳٫۹ کیلوگرم بر متر مربع است، در حالی که برای یک ماهواره مشابه ISS تنها ۱۰۰ کیلوگرم بر متر مربع است، که این تفاوت باعث کاهش مداری بیشتر در دومی می‌شود.»

وزن ماهواره‌های Swarm تنها ۳۶۹ کیلوگرم است، در حالی که ایستگاه فضایی بین‌المللی حدود ۴۵۰,۰۰۰ کیلوگرم وزن دارد. ابعاد Swarm C حدود ۹٫۱ × ۱٫۵ × ۰٫۸۵ متر است، در حالی که ISS ابعادی در حدود ۱۰۹ × ۷۳ متر دارد.

پژوهشگران خواستار نظارت بهتر بر طوفان‌های ژئومغناطیسی و پیش‌بینی دقیق‌تر آن‌ها شده‌اند. باروآ نیز با تأکید بر اهمیت طراحی مناسب ماهواره‌ها، به این درخواست‌ها پیوسته است.

او در پایان می‌نویسد: «پژوهش ما بر اهمیت پایش و پیش‌بینی آب‌وهوای فضایی و ارزیابی اثرات آن بر فناوری‌های فضایی انسان‌محور تأکید دارد. ویژگی‌های فیزیکی ماهواره‌ها، به‌ویژه ضریب بالستیک آن‌ها، تأثیر قابل‌توجهی بر طول عمر مداری‌شان دارد.»

منابع:universetoday
این مقاله را به اشتراک بگذارید
Facebook Twitter Telegram
مونا علی اکبرخان افجه
توسط مونا علی اکبرخان افجه
دانشجوی دکتری ژئوفیزیک گرایش لرزه شناسی هستم. ژئوفیزیک به بررسی ابعاد زمین و اتفاقاتی مانند زلزله و لرزه هایی که توسط فعالیت انسان به‌وجود می‌آید، می پردازد. فعالیت در حوزه زمین و فضا از علاقه مندی ام است.
نظر بدهید

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

جدیدترین مطالب

تلسکوپ جیمز وب: مه در جو پلوتو باعث سردی بیشتر این سیاره کوتوله شده است
تلسکوپ جیمز وب: مه در جو پلوتو باعث سردی بیشتر این سیاره کوتوله شده است
۲۳ خرداد ۱۴۰۴ ساعت ۱۳:۰۰
کهکشانی دور با گرد و غباری مانند راه شیری؛ آیا سیاراتی همچون زمین دارد؟
کهکشانی دور با گرد و غباری مانند راه شیری؛ آیا سیاراتی همچون زمین دارد؟
۲۳ خرداد ۱۴۰۴ ساعت ۱۲:۰۰
خورشید از زاویه‌ای نو: مدارگرد خورشیدی به قطب‌های ناشناخته چشم دوخته است
خورشید از زاویه‌ای نو: مدارگرد خورشیدی به قطب‌های ناشناخته چشم دوخته است
۲۳ خرداد ۱۴۰۴ ساعت ۱۱:۰۰
سنگ‌های قیمتی نارنجیِ ماه، به خشونت‌های دوران گذشته‌اش اشاره دارند
سنگ‌های قیمتی نارنجیِ ماه، به خشونت‌های دوران گذشته‌اش اشاره دارند
۲۳ خرداد ۱۴۰۴ ساعت ۱۰:۰۰
آیا سایه‌بان خورشیدی سیاره‌ای می‌تواند زمین را خنک کند؟ این ماموریت پاسخ می‌دهد
آیا سایه‌بان خورشیدی سیاره‌ای می‌تواند زمین را خنک کند؟ این ماموریت پاسخ می‌دهد
۲۲ خرداد ۱۴۰۴ ساعت ۱۲:۰۰

جدیدترین های تکنوتا

تاریخ رونمایی ویوو ایکس فولد ۵ مشخص شد
تاریخ رونمایی ویوو ایکس فولد ۵ مشخص شد
گوشی جدید وان پلاس با پردازنده مدیاتک Dimensity 8350 در راه است
گوشی جدید وان پلاس با پردازنده مدیاتک Dimensity 8350 در راه است
ریلمی ۱۵ پرو در چهار پیکربندی رم و حافظه داخلی و سه رنگ عرضه خواهد شد
ریلمی ۱۵ پرو در چهار پیکربندی رم و حافظه داخلی و سه رنگ   عرضه خواهد شد

پربازدیدترین ها

ناسا: احتمال برخورد یک سیارک با ماه در سال 1410 افزایش یافته است
پژوهش‌های علمی
ناسا: احتمال برخورد یک سیارک با ماه در سال ۱۴۱۰ افزایش یافته است
۲۱ خرداد ۱۴۰۴ ساعت ۱۱:۰۰
نقشه‌ای از تار و پود کیهان که به اعماق زمان بازمی‌گردد
پژوهش‌های علمی
نقشه‌ای از تار و پود کیهان که به اعماق زمان بازمی‌گردد
۲۱ خرداد ۱۴۰۴ ساعت ۱۰:۰۰
جهان پیچیده‌تر از آن است که فکر می‌کردیم؛ نقشه‌ای بی‌سابقه احتمال خطای بزرگ در نظریه انرژی تاریک را مطرح می‌کند
پژوهش‌های علمی
جهان پیچیده‌تر از آن است که فکر می‌کردیم؛ نقشه‌ای بی‌سابقه احتمال خطای بزرگ در نظریه انرژی تاریک را مطرح می‌کند
۲۰ خرداد ۱۴۰۴ ساعت ۱۳:۰۰
کاوشگر خورشیدی ناسا انفجار مغناطیسی قدرتمندی را در مسیر خورشید مشاهده کرد
پژوهش‌های علمی
کاوشگر خورشیدی ناسا انفجار مغناطیسی قدرتمندی را در مسیر خورشید مشاهده کرد
۱۹ خرداد ۱۴۰۴ ساعت ۱۰:۰۰
اسپیس نوتا
دسترسی سریع
  • درباره ما
  • تماس با ما
  • تبلیغات
  • لیست بعدا می خوانم
معرفی کوتاه

اسپیس نوتا منبع جامع اخبار و رویدادهای فضایی است که توسط نویسندگان متخصص در این زمینه تهیه می‌شود.

خانواده ما
اسپیس نوتا
تکنوتا
© 1403 کپی مطالب اسپیس نوتا تنها با لینک دادن به سایت امکان‌پذیر است.
  • نقشه سایت
  • تبلیغات