اسپیس نوتااسپیس نوتااسپیس نوتا
  • صفحه اصلی
  • فناوری فضایی
    فناوری فضایینمایش بیشتر
    استفاده از دوربین‌ها به‌عنوان ابزار علمی در ماموریت‌های آرتیمیس ۳ انجام می‌شود
    استفاده از دوربین‌ها به‌عنوان ابزار علمی در ماموریت‌های آرتیمیس ۳ انجام می‌شود
    ۵ تیر ۱۴۰۴ ساعت ۱۱:۰۰
    چگونه می‌توان بادبان‌های خورشیدی را بهتر چرخاند؟
    چگونه می‌توان بادبان‌های خورشیدی را بهتر چرخاند؟
    ۲۵ خرداد ۱۴۰۴ ساعت ۱۴:۰۰
    چگونه "عضلات حبابی" به فضانوردان کمک می‌کنند روی پا بایستند؟
    چگونه “عضلات حبابی” به فضانوردان کمک می‌کنند روی پا بایستند؟
    ۲۴ خرداد ۱۴۰۴ ساعت ۲۱:۰۰
    جهان پر از عدسی‌های طبیعی تلسکوپی است؛ تلسکوپ رومن از آن‌ها برای مطالعه ماده تاریک بهره خواهد گرفت
    جهان پر از عدسی‌های طبیعی تلسکوپی است؛ تلسکوپ رومن از آن‌ها برای مطالعه ماده تاریک بهره خواهد گرفت
    ۲۴ خرداد ۱۴۰۴ ساعت ۲۰:۰۰
    نمای نزدیک و بی‌سابقه از خورشید؛ تصاویری که نفس را بند می‌آورند
    نمای نزدیک و بی‌سابقه از خورشید؛ تصاویری که نفس را بند می‌آورند
    ۱۱ خرداد ۱۴۰۴ ساعت ۱۱:۰۰
  • ماموریت‌های فضایی
    • ماموریت‌های دولتی
    • ماموریت‌های خصوصی
  • نجوم و کیهان‌شناسی
    • ستاره‌ها و سیارات
    • تصاویر فضایی
    • پژوهش‌های علمی
    • دانستنی های علمی
  • محیط زیست و زمین‌شناسی
    • تغییرات اقلیمی
    • زمین‌لرزه‌ها
    • آتشفشان‌ها
خواندن: طوفان‌های مغناطیسی زمین، ماهواره‌ها را زودتر از مدار خارج می‌کنند
به اشتراک بگذارید
اسپیس نوتااسپیس نوتا
  • فناوری فضایی
  • ماموریت‌های فضایی
    • ماموریت‌های دولتی
    • ماموریت‌های خصوصی
  • نجوم و کیهان‌شناسی
    • ستاره‌ها و سیارات
    • تصاویر فضایی
    • پژوهش‌های علمی
    • دانستنی های علمی
  • محیط زیست و زمین‌شناسی
    • تغییرات اقلیمی
    • زمین‌لرزه‌ها
    • آتشفشان‌ها
ما را دنبال کنید
پژوهش‌های علمی

طوفان‌های مغناطیسی زمین، ماهواره‌ها را زودتر از مدار خارج می‌کنند

وقتی خورشید خشمگین می‌شود و طوفان‌هایی به‌سوی زمین می‌فرستد، جو سیاره ما را تغییر می‌دهد.

طوفان‌های مغناطیسی زمین، ماهواره‌ها را زودتر از مدار خارج می‌کنند
وقتی خورشید طغیان می‌کند، جو زمین تحت تأثیر قرار می‌گیرد. در این تصویر، یک فوران قدرتمند جرم تاج خورشیدی از سطح خورشید دیده می‌شود. این پدیده و دیگر انواع آب‌وهوای پرانرژی خورشیدی، هنگام برخورد با زمین می‌توانند جو را منبسط کنند و در نتیجه، مقاومت بیشتری برای ماهواره‌های مدار نزدیک زمین ایجاد شود. اعتبار تصویر: ناسا / رصدخانه دینامیک خورشیدی (SDO)
توسط مونا علی اکبرخان افجه ۲۲ خرداد ۱۴۰۴ ساعت ۱۸:۰۰
7 دقیقه مطالعه

در چنین شرایطی، جو زمین منبسط می‌شود؛ به این معنا که ماهواره‌هایی که در مدار نزدیک زمین (LEO) قرار دارند، با مقاومت بیشتری روبه‌رو می‌شوند. این مقاومت باعث کاهش ارتفاع تدریجی مدار آن‌ها می‌شود؛ پدیده‌ای که به آن «فروپاشی مداری» می‌گویند. یکی از پژوهشگران پیشنهاد می‌کند که می‌توان طراحی ماهواره‌ها را به گونه‌ای تغییر داد تا آسیب‌پذیری آن‌ها کاهش یابد.

مرزی مشخص میان پایان جو زمین و آغاز فضای بیرونی وجود ندارد. با افزایش ارتفاع، چگالی لایه‌های جوی کاهش می‌یابد و حتی در مدار نزدیک زمین، ماهواره‌ها از میان لایه‌ای بسیار رقیق از جو فوقانی زمین عبور می‌کنند. همین موضوع باعث ایجاد نیروی مقاومت و در نتیجه اندکی افت مداری می‌شود؛ افتی که معمولاً نگران‌کننده نیست.

اما در زمان طوفان ژئومغناطیسی، ذرات پرانرژی خورشیدی با برخورد به ترموسفر (دومین لایه بالایی جو، درست در زیر اگزوسفر) باعث گرم شدن و انبساط آن می‌شوند. ترموسفر از ارتفاع حدود ۸۰ کیلومتری شروع می‌شود و تا حدود ۷۰۰ کیلومتر ادامه دارد. نام این لایه از خاصیت جذب گرمای خورشید گرفته شده است. در هنگام طوفان‌های خورشیدی، دمای آن بیشتر شده و انبساط بیشتری پیدا می‌کند. به همین دلیل، ماهواره‌ها معمولاً از ورود به بخش‌های پایینی این لایه خودداری کرده و در ارتفاعی بالاتر از ۴۰۰ کیلومتر قرار می‌گیرند. اما در جریان یک طوفان خورشیدی، حتی این ارتفاع نیز می‌تواند چالش‌برانگیز شود.

پژوهش جدیدی نشان می‌دهد که اگرچه پیش‌بینی دقیق‌تر طوفان‌های خورشیدی بخشی از راه‌حل است، طراحی متفاوت ماهواره‌ها نیز می‌تواند مؤثر باشد. این پژوهش با عنوان «طوفان‌های ژئومغناطیسی و فروپاشی مداری ماهواره‌ها» توسط یوشیتا باروآ از مؤسسه آموزش و پژوهش علوم هند انجام شده است.

باروآ می‌نویسد: «طوفان ژئومغناطیسی باعث انتقال انرژی باد خورشیدی به جو زمین می‌شود که منجر به گرم شدن ژولی و انبساط ترموسفر خواهد شد. این پدیده پیامدهای مهمی برای طول عمر ماهواره‌های مدار نزدیک زمین دارد.»

او در مقاله‌اش تأثیر انواع مختلف طوفان‌های ژئومغناطیسی بر ماهواره‌ها را بررسی کرده و همچنین به طراحی ماهواره‌ها و روش‌هایی برای کاهش اثرات این طوفان‌ها پرداخته است.

رویدادهای پرانرژی مختلفی در سطح خورشید رخ می‌دهد که باعث شکل‌گیری «آب‌وهوای فضایی» می‌شوند. شراره‌های خورشیدی، فوران‌های تاج خورشیدی (CME)، ذرات پرانرژی خورشیدی (SEP) و جریان‌های پرسرعتی که از حفره‌های تاج خورشیدی منتشر می‌شوند، همگی تأثیرات متفاوتی بر جو زمین دارند. این جریان‌های پرسرعت که با سرعتی بین ۴۰۰ تا ۸۰۰ کیلومتر در ثانیه حرکت می‌کنند، نواحی تعامل جریان (SIR) و نواحی تعامل هم‌چرخشی (CIR) را تشکیل می‌دهند.

CME induced storm 20250611 20281 1
این شکل نشان می‌دهد که یک طوفان قدرتمند ناشی از فوران جرم تاج خورشیدی (CME) چگونه بر ماهواره Swarm C در سال ۱۳۹۴ تأثیر گذاشته است. پنل بالا زمان اختلال طوفان (Dst) را نشان می‌دهد، پنل دوم چگالی جرمی ترموسفر را نمایش می‌دهد، پنل سوم نرخ کاهش ارتفاع مداری را نشان می‌دهد و پنل پایینی کاهش کلی ارتفاع مدار را نمایش می‌دهد. در طول این طوفان، ماهواره در مجموع ۳۷ متر از ارتفاع مدار خود را از دست داد.
اعتبار تصویر: باروآ و همکاران، ۲۰۲۵.

در این پژوهش، داده‌های ماهواره‌های Swarm متعلق به آژانس فضایی اروپا (ESA) مورد بررسی قرار گرفته‌اند. در سال ۱۳۹۴، دو طوفان ژئومغناطیسی زمین را تحت تأثیر قرار دادند که یکی از آن‌ها بسیار قدرتمند و ناشی از یک CME بود.

CIR induced storm 20250611 20314
این تصویر نشان می‌دهد که یک طوفان با شدت متوسط که بر اثر ناحیه‌ی تعامل هم‌چرخشی (CIR) ایجاد شده بود، چگونه بر ماهواره Swarm C تأثیر گذاشت. با اینکه این طوفان از طوفان‌های ناشی از CME ضعیف‌تر بود، اما مدت‌زمان بیشتری ادامه داشت. در نتیجه، ماهواره در مجموع ۹۷٫۶ متر از ارتفاع مدار خود را از دست داد.
اعتبار تصویر: باروآ و همکاران، ۲۰۲۵.

همچنین داده‌های مربوط به یک طوفان خورشیدی متوسط دیگر در همان سال و تأثیر آن بر ماهواره Swarm C تحلیل شده‌اند. این طوفان توسط یک جریان CIR ایجاد شده بود.

در مقاله آمده است: «در طوفان‌های ژئومغناطیسی با شدت مشابه، طوفان‌های ناشی از CIR می‌توانند نسبت به CMEها اثر مخرب‌تری بر عمر مداری ماهواره‌ها داشته باشند.»

پژوهشگران همچنین ضریب بالستیک (BC) ماهواره‌ها را بررسی کرده‌اند؛ پارامتری که با در نظر گرفتن جرم، سطح مقطع عمود بر مسیر حرکت و نیروی مقاومت هوایی تعیین می‌شود و با واحد کیلوگرم بر متر مربع (kg/m²) سنجیده می‌شود. هرچه ضریب بالستیک بالاتر باشد، ماهواره مقاومت کمتری در برابر جو خواهد داشت و فروپاشی مداری کمتری را تجربه خواهد کرد.

برای بررسی تأثیر طراحی بر ضریب بالستیک، پژوهشگران مدل‌سازی‌هایی انجام دادند. باروآ می‌نویسد: «ابتدا مدار ماهواره Swarm C را در طوفان ۲۹ شهریور ۱۳۹۴ شبیه‌سازی کردیم و آن را با داده‌های واقعی مقایسه کردیم. کاهش ارتفاع مداری شبیه‌سازی‌شده در ارتفاع ۴۵۵ کیلومتری برابر با ۱۷٫۲۸ متر بود که با داده واقعی ۱۹٫۳۵ متر همخوانی دارد.»

او همچنین تأثیر همان طوفان را بر ایستگاه فضایی بین‌المللی (ISS) مدل‌سازی کرد. ضریب بالستیک ایستگاه فضایی بسیار پایین‌تر است و طبق مدل‌سازی، در این طوفان مدار آن ۵۴٫۴۴ متر کاهش پیدا می‌کرد. باروآ می‌نویسد: «ضریب بالستیک Swarm C برابر ۳۰۳٫۹ کیلوگرم بر متر مربع است، در حالی که برای یک ماهواره مشابه ISS تنها ۱۰۰ کیلوگرم بر متر مربع است، که این تفاوت باعث کاهش مداری بیشتر در دومی می‌شود.»

وزن ماهواره‌های Swarm تنها ۳۶۹ کیلوگرم است، در حالی که ایستگاه فضایی بین‌المللی حدود ۴۵۰,۰۰۰ کیلوگرم وزن دارد. ابعاد Swarm C حدود ۹٫۱ × ۱٫۵ × ۰٫۸۵ متر است، در حالی که ISS ابعادی در حدود ۱۰۹ × ۷۳ متر دارد.

پژوهشگران خواستار نظارت بهتر بر طوفان‌های ژئومغناطیسی و پیش‌بینی دقیق‌تر آن‌ها شده‌اند. باروآ نیز با تأکید بر اهمیت طراحی مناسب ماهواره‌ها، به این درخواست‌ها پیوسته است.

او در پایان می‌نویسد: «پژوهش ما بر اهمیت پایش و پیش‌بینی آب‌وهوای فضایی و ارزیابی اثرات آن بر فناوری‌های فضایی انسان‌محور تأکید دارد. ویژگی‌های فیزیکی ماهواره‌ها، به‌ویژه ضریب بالستیک آن‌ها، تأثیر قابل‌توجهی بر طول عمر مداری‌شان دارد.»

منابع:universetoday
این مقاله را به اشتراک بگذارید
Facebook Twitter Telegram
مونا علی اکبرخان افجه
توسط مونا علی اکبرخان افجه
دانشجوی دکتری ژئوفیزیک گرایش لرزه شناسی هستم. ژئوفیزیک به بررسی ابعاد زمین و اتفاقاتی مانند زلزله و لرزه هایی که توسط فعالیت انسان به‌وجود می‌آید، می پردازد. فعالیت در حوزه زمین و فضا از علاقه مندی ام است.
نظر بدهید

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

جدیدترین مطالب

سیاه‌چاله‌های آغازین شاید موتور شکل‌گیری ستارگان اولیه بوده‌اند
سیاه‌چاله‌های آغازین شاید موتور شکل‌گیری ستارگان اولیه بوده‌اند
۱۷ تیر ۱۴۰۴ ساعت ۱۱:۰۰
تئیا زمین را کوبید تا راه را برای تولد زندگی هموار کند
تئیا زمین را کوبید تا راه را برای تولد زندگی هموار کند
۱۷ تیر ۱۴۰۴ ساعت ۱۰:۰۰
تیتان ممکن است خانه‌ی موجودات فضایی باشد – اما در مقیاس کوچک
تیتان ممکن است خانه‌ی موجودات فضایی باشد – اما در مقیاس کوچک
۱۶ تیر ۱۴۰۴ ساعت ۲۰:۰۰
جست‌وجوی ماده تاریک شاید ما را به نوعی تازه از ستارگان برساند
جست‌وجوی ماده تاریک شاید ما را به نوعی تازه از ستارگان برساند
۱۶ تیر ۱۴۰۴ ساعت ۱۹:۰۰
پناهگاه پنگوئن‌ها در خطر؛ A23a، بزرگ‌ترین کوه یخی جهان، در حال متلاشی شدن است
پناهگاه پنگوئن‌ها در خطر؛ A23a، بزرگ‌ترین کوه یخی جهان، در حال متلاشی شدن است
۱۶ تیر ۱۴۰۴ ساعت ۱۱:۰۰

جدیدترین های تکنوتا

آنر X70 در اواسط جولای عرضه خواهد شد
۱۷ تیر ۱۴۰۴ ساعت ۱۲:۰۰
آنر X70 در اواسط جولای عرضه خواهد شد
نسخه جهانی شیائومی ۱۶ راه خود را به سایت صدور گواهی پیدا کرد
۱۷ تیر ۱۴۰۴ ساعت ۱۱:۳۸
نسخه جهانی شیائومی ۱۶ راه خود را به سایت صدور گواهی پیدا کرد
وان‌ پلاس ۱۵تی/۱۵اس با باتری، چیپست و دوربین ارتقا یافته عرضه خواهد شد
۱۶ تیر ۱۴۰۴ ساعت ۲۰:۵۳
وان‌ پلاس ۱۵تی/۱۵اس با باتری، چیپست و دوربین ارتقا یافته عرضه خواهد شد

پربازدیدترین ها

با نیروی همجوشی چگونه می‌توان به سیاره‌ی احتمالا زیست‌پذیر پروکسیما قنطورس رسید؟
پژوهش‌های علمی
با نیروی همجوشی چگونه می‌توان به سیاره‌ی احتمالا زیست‌پذیر پروکسیما قنطورس رسید؟
۱۵ تیر ۱۴۰۴ ساعت ۱۷:۰۰
«کیپو» با پهنایی حیرت‌انگیز، عنوان بزرگ‌ترین ساختار کیهانی را به خود اختصاص داد
پژوهش‌های علمی
«کیپو» با پهنایی حیرت‌انگیز، عنوان بزرگ‌ترین ساختار کیهانی را به خود اختصاص داد
۱۵ تیر ۱۴۰۴ ساعت ۱۲:۰۰
تلسکوپ جیمز وب رازهای جرم خوشه گلوله‌ای را آشکار کرد
پژوهش‌های علمی
تلسکوپ جیمز وب رازهای جرم خوشه گلوله‌ای را آشکار کرد
۱۵ تیر ۱۴۰۴ ساعت ۱۰:۰۰
فضانورد، پدیده نادر «شبح قرمز» را هنگام صاعقه‌ی رو به بالا شکار کرد
پژوهش‌های علمی
فضانورد، پدیده نادر «شبح قرمز» را هنگام صاعقه‌ی رو به بالا شکار کرد
۱۴ تیر ۱۴۰۴ ساعت ۱۷:۰۰
اسپیس نوتا
دسترسی سریع
  • درباره ما
  • تماس با ما
  • تبلیغات
  • لیست بعدا می خوانم
معرفی کوتاه

اسپیس نوتا منبع جامع اخبار و رویدادهای فضایی است که توسط نویسندگان متخصص در این زمینه تهیه می‌شود.

خانواده ما
اسپیس نوتا
تکنوتا
© 1403 کپی مطالب اسپیس نوتا تنها با لینک دادن به سایت امکان‌پذیر است.
  • نقشه سایت
  • تبلیغات