قدرتمندترین تلسکوپ فضایی بشر، توجه خود را به خطرناک‌ترین سیارک شناخته‌شده در منظومه شمسی معطوف کرده است.
طبق گزارش آژانس فضایی اروپا (ESA)، تیمی بین‌المللی از ستاره‌شناسان مجوز استفاده اضطراری از تلسکوپ جیمز وب (JWST) را برای رصد سیارک ۲۰۲۴ YR4 در ماه‌های آینده دریافت کرده‌اند. این جرم آسمانی، که به اندازه یک ساختمان است، در آذر ۱۴۰۳ توسط سیستم هشدار برخورد سیارک ناسا (ATLAS) کشف شد و در حال حاضر در صدر فهرست پایش سیارک‌های این سازمان قرار دارد. احتمال برخورد این سیارک با زمین در آذر ۱۴۱۱ حدود ۱ به ۴۳ (معادل ۲.۳٪) برآورد شده است.
اندازه‌گیری تهدیدهای بالقوه: راهکارها و تکنیک‌ها
ستاره‌شناسان تخمین می‌زنند که قطر این سیارک حدود ۵۵ متر (۱۸۰ فوت) است، یعنی تقریباً به اندازه ارتفاع برج کج پیزا. برخورد چنین جرمی باعث انقراض گسترده مانند برخورد سیارک غول‌پیکر چیکسولوب که ۶۶ میلیون سال پیش نسل دایناسورها را منقرض کرد، نخواهد شد. اما سیارکی با این اندازه می‌تواند ویرانی منطقه‌ای به بار آورد، مشابه برخورد تونگوسکا که در سال ۱۲۸۶، حدود ۸۰ میلیون درخت را در جنگل‌های سیبری از بین برد.
با این حال، اندازه فعلی سیارک ۲۰۲۴ YR4 تنها یک برآورد بر اساس داده‌های تلسکوپ‌های زمینی است. این تلسکوپ‌ها، به دلیل وجود جو زمین، فقط نور خورشید منعکس‌شده از سطح سیارک را مشاهده می‌کنند، که تصویری ناقص از اندازه واقعی آن ارائه می‌دهد. در حقیقت، این جرم فضایی ممکن است بسیار بزرگ‌تر از آن چیزی باشد که به نظر می‌رسد.
طبق گفته مقامات ESA، “به طور کلی، هرچه سیارک درخشان‌تر باشد، احتمالاً بزرگ‌تر است، اما این رابطه به شدت به میزان بازتاب سطح آن بستگی دارد.” بر اساس این گزارش که در روز دوشنبه (۲۲ بهمن) منتشر شد، “سیارک ۲۰۲۴ YR4 می‌تواند ۴۰ متر (۱۳۰ فوت) قطر داشته باشد و سطح آن بسیار بازتابی باشد، یا ۹۰ متر (۲۹۵ فوت) قطر داشته باشد و سطحی با بازتاب کم داشته باشد.”
ESA تأکید کرد که “بهبود تخمین اندازه ۲۰۲۴ YR4 بسیار مهم است، زیرا خطر ناشی از یک سیارک ۴۰ متری کاملاً متفاوت از خطر یک سیارک ۹۰ متری است.”
جیمز وب: نگاهی نو به کیهان
رصدهای پیشِ روی جیمز وب به طور قابل‌توجهی درک ما از اندازه این سیارک را بهبود خواهد بخشید. برخلاف تلسکوپ‌های زمینی که نور منعکس‌شده از سیارک را بررسی می‌کنند، ابزارهای فروسرخ جیمز وب گرمای ساطع‌شده از سیارک را مطالعه خواهند کرد. این امر به تعیین اندازه واقعی و ترکیب سطحی آن کمک خواهد کرد. علاوه بر این، تلسکوپ فضایی جیمز وب، در مقایسه با همتایان زمینی خود که باید از میان جو زمین اجرام نزدیک به زمین را رصد کنند، دید بسیار واضح‌تری از این سیارک خواهد داشت. (به همین دلیل، تلسکوپ‌های نسل بعدی ناسا و ESA که برای شکار سیارک‌ها طراحی شده‌اند، از فناوری فروسرخ استفاده خواهند کرد.)
طبق اعلام ESA، جیمز وب اولین بار در ماه مارس، زمانی که سیارک به بیشترین میزان درخشندگی خود می‌رسد، آن را رصد خواهد کرد. سپس در ماه اردیبهشت، هنگامی که سیارک از خورشید دور می‌شود، بار دیگر آن را مشاهده خواهد کرد. این آخرین فرصت برای رصد این جرم آسمانی خواهد بود تا زمانی که در سال ۱۴۰۶ بار دیگر به زمین نزدیک شود.
در مجموع، تیم تحقیقاتی برای این پروژه از حدود چهار ساعت زمان رصد تلسکوپ جیمز وب استفاده خواهد کرد. زمان رصد این تلسکوپ به‌طور سخت‌گیرانه‌ای از طریق یک فرآیند رقابتی تخصیص داده می‌شود، اما این مشاهدات از “زمان اختیاری مدیر” تأمین خواهد شد؛ زمانی محدود که برای رصدهای حساس به زمان در نظر گرفته شده و نمی‌توان منتظر دوره بعدی پیشنهادات تحقیقاتی برای آن‌ها ماند.
تمام داده‌های حاصل از این مشاهدات، پس از انتشار، به‌طور عمومی در دسترس قرار خواهند گرفت.
