این سیاهچاله در مرکز خوشه کهکشانی “برساووش” قرار دارد و امواج صوتی منتشرشده از آن، ۵۷ و ۵۸ اکتاو بالاتر منتقل شدهاند تا برای شنوایی انسان قابل شنیدن شوند.
نتیجه این فرآیند، که ناسا در سال ۱۴۰۱ منتشر کرد، صدایی غیرزمینی و به نوعی زوزهمانند است که هم مرموز و هم تا حدودی خشمگین به نظر میرسد. این اولین بار بود که این امواج صوتی استخراج شده و قابل شنیدن شدند.
اما این موضوع از چه قرار است؟ ما نمیتوانیم صدا را در فضای بیهوا بشنویم، اما این به معنای نبودن صدا نیست.
در سال ۱۳۸۱، ستارهشناسان چیزی واقعاً شگفتانگیز کشف کردند: امواج صوتی که در گازهای فراوان اطراف سیاهچاله کلانجرم در مرکز خوشه کهکشانی “برساووش” منتشر میشوند؛ خوشهای که حالا به دلیل نالههای وهمآورش شناخته میشود.
ما نمیتوانیم این امواج را در فرکانس اصلیشان بشنویم. این امواج شامل پایینترین نت شناساییشده در جهان هستند که بسیار پایینتر از محدوده شنوایی انسان است.
اما در فرآیند جدید صوتیسازی، این ضبطها چندین اکتاو بالا برده شده و همچنین نتهای بیشتری از سیاهچاله افزوده شده است تا بتوانیم تصور کنیم این صداها چگونه در فضای میانکهکشانی طنینانداز میشوند.
پایینترین نت، که در سال ۱۳۸۱ شناسایی شد، یک نت سی بمل است که ۵۷ اکتاو پایینتر از “دو” وسط است؛ در این فرکانس، مدتزمان یک چرخه صوتی، ۱۰ میلیون سال است. در حالی که پایینترین فرکانس قابل شنوایی برای انسان، یک بیستم ثانیه است.
این امواج صوتی بهصورت شعاعی (از مرکز به بیرون) از سیاهچاله کلانجرم در مرکز خوشه “برساووش” استخراج شده و در جهت خلاف عقربههای ساعت پخش شدند تا صداها از تمام جهات با فرکانسهایی ۱۴۴ کوادریلیون تا ۲۸۸ کوادریلیون برابر بالاتر از فرکانس اصلی شنیده شوند.
نتیجه، صدایی وهمآور است که مانند بسیاری از امواج ثبتشده از فضا، وقتی به فرکانسهای شنیداری تبدیل میشوند، بسیار شگفتانگیز هستند.
این صداها تنها یک کنجکاوی علمی نیستند. گازها و پلاسمای کمچگالی که بین کهکشانهای خوشههای کهکشانی حرکت میکنند، معروف به “محیط میانخوشهای”، بسیار چگالتر و گرمتر از محیط میانکهکشانی بیرون از خوشهها هستند.
انتشار امواج صوتی در محیط میانخوشهای یکی از مکانیزمهایی است که از طریق آن، محیط میانخوشهای میتواند گرم شود، زیرا این امواج انرژی را از طریق پلاسما منتقل میکنند.
این گرما همچنین به ما اجازه میدهد امواج صوتی را شناسایی کنیم. زیرا محیط میانخوشهای به دلیل دمای بسیار بالایش، در پرتوهای ایکس بسیار درخشان است.
رصدخانه پرتو ایکس “چاندرا” نهتنها امکان کشف اولیه این امواج صوتی را فراهم کرد، بلکه پروژه صوتیسازی را نیز ممکن ساخت.
یکی دیگر از سیاهچالههای کلانجرم معروف نیز به روش صوتیسازی پرداخته شده است. سیاهچاله M87*، که اولین بار با همکاری عظیم تلسکوپ “افق رویداد” تصویربرداری شد، در همان زمان با ابزارهای دیگر نیز تصویربرداری شده بود.
این ابزارها شامل “چاندرا” برای پرتو ایکس، “هابل” برای نور مرئی و آرایه میلیمتری/زیرمیلیمتری بزرگ آتاکاما برای امواج رادیویی بودند.
این تصاویر جت عظیمی از ماده را نشان دادند که از فضای بلافاصله بیرون از سیاهچاله کلانجرم پرتاب شده بود، با سرعتی که به نظر میرسید سریعتر از نور در خلا است (این یک توهم است، اما بسیار جالب است). اکنون این تصاویر نیز صوتیسازی شدهاند.
برای روشنشدن موضوع، این دادهها، مانند صدای خوشه “برساووش”، از ابتدا امواج صوتی نبودند، بلکه نور در فرکانسهای مختلف بودند.
دادههای رادیویی، که دارای پایینترین فرکانس هستند، در صوتیسازی پایینترین زیر و بمی را دارند. دادههای نوری در محدوده میانی قرار دارند و پرتوهای ایکس در بالاترین زیر و بمی هستند.
تبدیل دادههای تصویری به صدا میتواند روشی جذاب برای تجربه پدیدههای کیهانی باشد و همچنین ارزش علمی دارد.
گاهی اوقات، تبدیل یک مجموعه داده میتواند جزئیات پنهانی را آشکار کند و امکان کشفهای دقیقتری در مورد جهان مرموز و وسیع اطراف ما را فراهم کند.