علم از میل ما به درک ناشناخته‌ها سرچشمه می‌گیرد. گاهی برای رسیدن به این درک، نیاز به تلاش و سرمایه‌گذاری زیادی است تا بتوان سامانه‌هایی ساخت که توانایی شناخت پدیده‌های نو را داشته باشند. در چنین مواردی، داشتن یک نقشه راه علمی که جامعه پژوهشی متمرکز بر یک حوزه خاص بتواند حول آن هم‌راستا شود—حتی اگر درباره جزئیات آن اختلاف‌نظر داشته باشند—برای پیشبرد علم بسیار مفید است.
در اخترشناسی و علوم فضایی، این نقشه‌های راه معمولاً به شکل «بررسی‌های ده‌ساله» (Decadal Surveys) تدوین می‌شوند که توسط آکادمی‌های ملی آمریکا تهیه شده و مسیر آینده‌ی یک رشته تخصصی را مشخص می‌کنند.
با این حال، معمولاً گزارش‌های تکمیلی نیز منتشر می‌شوند که پیشنهادهای ارائه‌شده در این بررسی‌های ده‌ساله را به برنامه‌های اجرایی قابل پیاده‌سازی تبدیل می‌کنند؛ برنامه‌هایی که کارشناسان آن حوزه در طول ده سال بعدی آن‌ها را دنبال می‌کنند. یکی از این برنامه‌های اجرایی به‌تازگی توسط دو دانشمند ارشد برنامه «اکتشاف سیارات فراخورشیدی» ناسا (ExEP) در سایت arXiv منتشر شده است؛ هرچند نسخه‌ی نهایی آن با عنوان Rev H، در ژانویه ۲۰۲۵ به‌صورت داخلی در دسترس قرار گرفته بود.
در این سند، دکتر «کارل استیپلفلت» و دکتر «اریک ماماجک»، ۱۷ هدف علمی را فهرست کرده‌اند که برنامه ExEP قصد دارد طی ۳ تا ۵ سال آینده روی آن‌ها تمرکز کند.
بسیاری از این اهداف به آنچه در مقاله “علم پیش‌نیاز” (Precursor Science) برای رصدخانه جهان‌های قابل زیست (HWO) نامیده شده، اختصاص دارند. HWO ترکیبی از دو مأموریت فضایی بزرگ مقیاس پیشنهادی پیشین یعنی LUVOIR و HabEx است که در بررسی ده‌ساله ۱۳۹۹ به‌عنوان یک اولویت اصلی توصیه شد؛ مأموریتی با هدف شناسایی و بررسی ۲۵ سیاره‌ی فراخورشیدی بالقوه قابل سکونت در طول عمر خود. این بررسی همچنین پیشنهاد داده بود که یک «برنامه بلوغ فناوری» (Technology Maturation Program) برای تلسکوپ‌های عظیم اجرایی شود تا خطرات فنی را کاهش داده و چرخه توسعه آن‌ها را تسریع کند.
اما برای درک نیازهای این مأموریت جهت تحقق هدف بررسی ۲۵ سیاره قابل زیست، ابتدا باید شناختی پایه‌ای از این اهداف علمی به دست آورد. برای مثال، برآورد نرخ وقوع سیارات سنگی معتدل (شکاف شماره ۵) یا فهم این‌که سامانه‌های تلسکوپی مختلف قادر به کشف چه انواعی از سیارات هستند (شکاف شماره ۶). حتی این برآورد از بازدهی هم به اطلاعات ناقصی وابسته است؛ مانند میزان غبار زودیاکالی فراخورشیدی (شکاف شماره ۱۱).
درک جو سیارات فراخورشیدی پیش از آغاز کار HWO برای موفقیت آن حیاتی است. سه شکاف به این موضوع اشاره دارند، که نخستین آن (مشاهدات طیف‌سنجی جو سیارات کوچک) همان چیزی است که HWO برایش طراحی شده است. مدل‌سازی این جوها (شکاف شماره ۲) و شناخت ویژگی‌های طیفی آن‌ها (شکاف شماره ۱۳) نیز نقشی کلیدی در موفقیت مأموریت ایفا خواهند کرد.
تفسیر داده‌های طیف‌سنجی و درک الگوهای شکل‌گیری سیارات و ستاره‌های میزبان‌شان، اهداف علمی دیگر این برنامه را تشکیل می‌دهند. چه تعیین ویژگی‌های فیزیکی سیارات (شکاف شماره ۳) و چه تعیین ویژگی‌های دقیق ستارگان میزبان آن‌ها (شکاف شماره ۷)، شناخت آنچه HWO قرار است مشاهده کند، پیش از آغاز رصدها، برای تحلیل درست داده‌ها ضروری خواهد بود.
HWO تنها مأموریت جست‌وجوی سیارات فراخورشیدی نیست.
نکته مفید این گزارش آن است که راهکارهای موجود برای رفع این شکاف‌ها را نیز فهرست کرده و حتی به پروژه‌هایی که روی این موضوعات کار می‌کنند نیز لینک داده است؛ از جمله پایگاه داده‌ی «کدری سیارات فراخورشیدی» (Exoplanet Opacity Database) مربوط به شکاف شماره ۲، و چالشی در حوزه تحلیل داده‌های تصویربرداری زمینی با کنتراست بالا (شکاف شماره ۳). اگر کسی علاقه‌مند به مشارکت در این حوزه‌ها باشد، این مطالعه مسیرهای شروع خوبی را ارائه می‌دهد.
البته شکاف‌های دانشی تنها بخشی از تصویر کلی کاوش‌های فضایی هستند. کاهش ۴۷ درصدی بودجه «مدیریت مأموریت‌های علمی ناسا» (SMD) تأثیر چشمگیری بر پروژه‌هایی مانند HWO خواهد گذاشت. با این حال، به نظر می‌رسد نویسندگان این گزارش هنوز از جمع ۴۰۰۰ کارمند ناسا که در سه ماه گذشته برنامه استعفای داوطلبانه را پذیرفتند، خارج مانده‌اند. در شرایطی که تغییرات بودجه و نیروی انسانی ادامه دارد، کسانی که در پی یافتن دنیایی قابل سکونت خارج از زمین هستند، همچنان با دقت این روندها را دنبال می‌کنند و امیدوارند این گزارش بتواند راهنمایی برای حرکت به‌سوی هدف نهایی‌شان باشد: کشف جهانی دیگر که شاید قابل سکونت باشد.
