در فروردین ۱۴۰۳، این کاوشگر رویداد غیرمعمولی را رصد کرد که ستاره‌شناسان آن را EP240408a نامیدند. سپس، در ۸ بهمن ۱۴۰۳، دانشگاه کارنگی ملون اعلام کرد که این انفجار که ابتدا تصور می‌شد یک فوران پرتو گاما باشد، ممکن است نمایانگر نوعی کاملاً جدید از انفجارهای کیهانی قدرتمند باشد.
برندان اوکانر، نویسنده اصلی این پژوهش از دانشگاه کارنگی ملون، اظهار داشت:
“EP240408a برخی از ویژگی‌های چندین پدیده مختلف را دارد، اما هیچ‌کدام را به‌طور کامل در بر نمی‌گیرد. به‌ویژه، مدت‌زمان کوتاه و درخشندگی زیاد آن را نمی‌توان در سناریوهای دیگر به‌راحتی توضیح داد. احتمال دیگر این است که ما در حال مشاهده چیزی کاملاً جدید باشیم!”
محققان یافته‌های خود را در ۸ بهمن ۱۴۰۳ در نشریه Astrophysical Journal Letters منتشر کردند.
یک شیء انفجاری ناشناخته
پس از آنکه کاوشگر اینشتین این انفجار را در آوریل با استفاده از پرتو ایکس مشاهده کرد، تیم تحقیقاتی با استفاده از تلسکوپ‌های مختلف از جمله NuSTAR، Swift، Gemini، Keck، DECam، VLA، ATCA و NICER به بررسی بیشتر آن پرداختند. در ابتدا تصور می‌شد که این انفجار یک فوران پرتو گاما باشد، اما مشاهدات بعدی این نظریه را تأیید نکردند. در حقیقت، ویژگی‌های EP240408a با یک فوران پرتو گاما استاندارد مطابقت نداشت.
اما فوران پرتو گاما چیست؟
فوران پرتو گاما یک انفجار بسیار پرانرژی است که باعث ایجاد یک سیاهچاله می‌شود. این انفجار می‌تواند در نتیجه ادغام دو ستاره نوترونی یا فروپاشی یک ستاره عظیم رخ دهد. نشانه مشخص آن، فوران قدرتمندی از پرتوهای گاما است که از آن ساطع می‌شود.
با این حال، مشاهدات بعدی نشان دادند که EP240408a فاقد همتای درخشان پرتو گاماست. بنابراین، اگر فوران پرتو گاما نبود، چه چیزی می‌توانست باشد؟
اختلال کشندی با جت‌های پرانرژی
یکی از ویژگی‌های عجیب این انفجار این بود که آرایه بسیار بزرگ (VLA) – یک تلسکوپ رادیویی در نیومکزیکو – نتوانست این انفجار را مشاهده کند. اوکانر توضیح داد:
“وقتی چیزی این‌قدر درخشان و برای این مدت طولانی در پرتو ایکس ظاهر می‌شود، معمولاً یک همتای رادیویی بسیار درخشان نیز دارد. اما در این مورد، ما هیچ نشانه‌ای در امواج رادیویی نمی‌بینیم، که بسیار عجیب است.”
این موضوع باعث شد که محققان احتمال اختلال کشندی همراه با جت‌های پرانرژی را مطرح کنند. این پدیده‌های نادر زمانی رخ می‌دهند که یک سیاهچاله فوق‌پرجرم، یک ستاره را از هم می‌درد. تاکنون، ستاره‌شناسان تنها حدود ۱۰۰ مورد از این نوع رویدادها را کشف کرده‌اند.
محققان حدس می‌زنند که ما ممکن است EP240408a را در مرحله اولیه فوران پرتو ایکس، پیش از شکل‌گیری جت‌هایی که امواج رادیویی منتشر می‌کنند، مشاهده کرده باشیم. اوکانر اظهار داشت:
“به نظر من این محتمل‌ترین توضیح برای عدم مشاهده انتشار امواج رادیویی است. امیدواریم که در آینده، این جت‌ها را در طول موج‌های رادیویی مشاهده کنیم – چه با VLA کنونی یا نسل بعدی این تلسکوپ – و بتوانیم این انفجار را برای سال‌ها تحت نظر بگیریم تا اطلاعات بیشتری درباره آن کسب کنیم.”
اما اگر این اتفاق نیفتد، شاید واقعاً با کلاسی کاملاً جدید از اجرام کیهانی روبه‌رو باشیم!
نتیجه‌گیری
دانشمندان دریافتند که انفجار قدرتمند EP240408a یک فوران پرتو گاما نبود. پس این انفجار چه بود؟ شاید یک اختلال کشندی همراه با جت‌های پرانرژی باشد، یا شاید هم چیزی کاملاً جدید و ناشناخته در کیهان رخ داده است!
