دوقلوهای افسانهای وویجر شاید بهعنوان محبوبترین کاوشگرهای فضایی ناسا شناخته شوند؛ اما پیش از آنها، مسیر بهسوی اعماق منظومه شمسی توسط دو مأمور پیشتاز دیگر هموار شده بود.
وویجر ۱ و ۲ نزدیک به نیم قرن است که در سفری بیپایان در گسترهی منظومه شمسی و فراتر از آن در حرکتاند. این دو فضاپیما با عبور از سیارات غولپیکر گازی مانند مشتری، زحل، اورانوس و نپتون، پردهای از رمز و رازهای کیهانی را کنار زدند. ورودشان به فضای میانستارهای، نقطهی عطفی بود که آنها را به نخستین ساختههای بشری تبدیل کرد که از مرز منظومهی خورشیدی گذر کردند. با این وجود، وویجرها اولین تلاشها در این مسیر نبودند، قبل از آنها نیز فضاپیماهایی طراحی شده بودند که آرزوی کشف نواحی ناشناختهی فضای دوردست را در سر داشتند.
پیش از آنکه صفحه طلایی معروف وویجر به پرچمدار ارتباطات میانستارهای بدل شود، پایونیر ۱۰ و ۱۱ حامل اولین پیامهای انسانساز به کیهان بودند. این پلاکها شامل نمایش موقعیت منظومهی شمسی با بهرهگیری از نبض تپاخترها، محل دقیق زمین و تصویری نمادین از زن و مرد برهنه در کنار خود فضاپیما بودند، روایتی ساده اما پرمعنا برای تمدنهای احتمالی فرازمینی.
اگرچه پایونیرها چند سال زودتر از وویجرها به فضا پرتاب شدند، اما به دلیل سرعت کمتر، اکنون در رتبههای پایینتری از نظر فاصله از زمین قرار دارند. وویجر ۱ امروز رکورددار دورترین فضاپیمای بشری است و وویجر ۲ نیز از سال ۲۰۲۳ جایگاهش را بالاتر از پایونیر ۱۰ تثبیت کرده. پایونیر ۱۱ نیز در رتبهی چهارم ایستاده و هرسه در مسیر گذر از ستارگانی چون دبران و لاندا عقاب در آیندهای میلیونسالهاند.
ناسا برای سالها پس از عبور فضاپیماها از سیارات بیرونی، به دریافت سیگنال آنها ادامه داد. آخرین تماس پایونیر ۱۰ در سال ۲۰۰۳ و پایونیر ۱۱ در سال ۱۹۹۵ برقرار شد، هر دو از میلیاردها کیلومتر آنسوتر. اما همین پیگیریهای بلندمدت منجر به مشاهدهی پدیدهای مرموز شد: هر دو فضاپیما برخلاف پیشبینیها، در حال کاهش سرعت بودند، انحرافی اندک اما تأملبرانگیز که هنوز هم توجه دانشمندان را به خود جلب کرده است.
در نخستین روزهای تحلیل رفتار پایونیرها، برخی دانشمندان احتمال میدادند که شاید درک کنونی ما از گرانش در فواصل بسیار دور کامل نباشد. اما عدم مشاهده چنین رفتاری در دیگر فضاپیماها، این فرضیه را کنار زد و نشان داد منشأ این پدیده درون خود پایونیرهاست. بررسیهای بعدی فاش کرد که گرمای ساطعشده از مولدهای رادیوایزوتوپی و سایر اجزای داخلی فضاپیما، نیرویی اندک اما پیوسته در جهت مخالف حرکت تولید میکرد؛ نیرویی که باعث کند شدن تدریجی آنها شد.
درست همانطور که نامشان وعده میداد، پایونیرها آغازگر عصری نو در کاوش کیهانی بودند. تأثیر علمی و الهامبخش آنها فراتر از خودشان رفت و بذر مأموریتهایی چون وویجر و نیوهورایزنز را کاشت. کاوشگری که پس از عبور از پلوتو و جرم یخی آروکوت، به پنجمین سفیر فضایی تبدیل شد که منظومه خورشیدی را ترک میکند. مأموریتهای پایونیر نقش کلیدی در شناخت سیارههای عظیم گازی و نواحی دوردست منظومه شمسی داشتند—شناختی که تا امروز هم مسیر علم را هدایت میکند.