با این حال، زمین توانایی پشتیبانی از حیات را دارد، در حالی که مریخ چنین قابلیتی ندارد. اما زمانی در گذشته مریخ گرمتر و مرطوبتر بوده و میتوانسته حیات را پشتیبانی کند. بررسی حیات روی زمین نشان میدهد که نوعی باکتری به نام اکستریموفیلها میتوانند در سختترین شرایط زمینی زندگی کنند. ازاینرو، ممکن است مکانهایی در مریخ وجود داشته باشند که از این نوع باکتریهای سختجان حمایت کنند. مقالهای جدید این امکان را با مطالعه مقاومترین باکتریهای زمینی که احتمالاً میتوانند در زیر سطح مریخ زنده بمانند، بررسی کرده است.
مریخ که اغلب بهخاطر ظاهر قرمزش بهعنوان “سیاره سرخ” شناخته میشود، چهارمین سیاره از خورشید است و در فاصله متوسط ۲۲۸ میلیون کیلومتری به دور خورشید میچرخد. جو نازکی دارد که عمدتاً از دیاکسید کربن تشکیل شده است و دمای سطح آن از حدود ۱۲۵- درجه سانتیگراد تا ۲۰ درجه سانتیگراد متغیر است. مریخ دارای ویژگیهای زمینشناسی شگفتانگیزی است، ازجمله بزرگترین آتشفشان منظومه شمسی به نام کوه المپوس و یک سیستم وسیع از درهها به نام درههای مارینر. برخلاف زمین، مریخ دو قمر کوچک به نامهای فوبوس و دیموس دارد که تصور میشود سیارکهای به دام افتاده باشند.
جو مریخ بسیار نازک است و اگرچه دیاکسید کربن اصلیترین ترکیب آن است، مقدار کمی متان نیز در حدود ۰.۰۰۰۰۳ درصد از کل جو وجود دارد. منشأ متان در جو مریخ بهطور کامل درک نشده است. ممکن است این گاز حاصل فرآیندهای زیستی، مانند متابولیسم میکروبها، باشد یا از طریق فرآیندهای زمینشناختی، مانند فعالیتهای آتشفشانی، تولید شده باشد. وجود متان دانشمندان را به بررسی امکان وجود اشکال ابتدایی حیات در مریخ علاقهمند کرده است.
در مقالهای که اخیراً توسط بوتورینی آ. از دانشگاه بارسلونا و تیمش منتشر شده، محیط مریخ و قابلیت آن برای پشتیبانی از متانوژنها، نوعی اکستریموفیل از خانواده Methanobacteriaceae، مورد بررسی قرار گرفته است. این باکتریهای اولیه در برخی از غیرمهماننوازترین مناطق زمین یافت شدهاند. بهعنوان مثال، این موجودات در آبهای گرم چشمههای لیدی در آیداهو به خوبی رشد میکنند و پایه زیستشناسی آنها بر متان استوار است. این یافتهها احتمال جالبی را مطرح میکند که مناطقی از مریخ ممکن است بهعنوان زیستگاه برای این موجودات عمل کنند.
شرایط سطح مریخ بهخوبی شناخته شده است. با وجود تشعشعات پرانرژی ناشی از پرتوهای کیهانی و تابش خورشید، همراه با شرایط خشک و سرد و تفاوت زیاد دما بین روز و شب، سطح مریخ برای هیچیک از انواع حیات شناختهشده مناسب نیست. اما با بررسی عمیقتر، شرایط زیرسطحی کمی امیدوارکنندهتر به نظر میرسند. در چند متری زیر سطح مریخ، مواد سطحی میتوانند از ورود تشعشعات جلوگیری کنند. دما در این مناطق زیرسطحی بالاتر و پایدارتر است که احتمال وجود آب مایع را مطرح میکند. شواهدی وجود دارد که نشان میدهد آب زیرسطحی در برخی مناطق مریخ به سطح نفوذ کرده و به دلیل مواجهه با شرایط سطحی تبخیر شده است. همچنین، با وجود نمک، آب زیرسطحی میتواند در دماهای پایینتر به حالت مایع باقی بماند.
تیم پژوهشی نتیجه گرفتهاند که متانوژنها در محیطهای خصمانه روی زمین که مشابه برخی مناطق مریخ هستند، به خوبی زندگی میکنند. آنها منطقه جنوبی پهنه آسیدالیا را بهعنوان مکانی برای جستوجوی این موجودات شناسایی کردهاند، زیرا این منطقه دارای سطوح بالای عناصر تولیدکننده گرمای رادیوژنیک است که نشاندهنده احتمال وجود آب زیرسطحی است. این یافتهها این امکان جالب را مطرح میکند که دستکم بهصورت نظری، حیات اولیه میتواند حتی امروز در مریخ وجود داشته باشد؛ فقط باید آن را پیدا کنیم!