این چیست؟
چهار سیاره‌ی غول‌پیکر منظومه‌ی شمسی: مشتری، زحل، اورانوس و نپتون.
کجا قرار دارند؟
فاصله‌ای بین ۳۶۵ میلیون تا ۲.۸ میلیارد مایل (۵۸۷ میلیون تا ۴.۵ میلیارد کیلومتر) از زمین.
چه زمانی منتشر شد؟
۱۹ آذر ۱۴۰۳.
چرا این موضوع خاص است؟
این مونتاژ نمادین شامل تصاویری از مشتری، زحل، اورانوس و نپتون است که بین سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۴۰۳در چارچوب پروژه‌ی میراث جو سیارات بیرونی (OPAL) تلسکوپ هابل گرفته شده‌اند. دانشمندان از طریق این پروژه به دنبال درک شرایط جوی سیارات بیرونی و تغییرات آن‌ها در طول زمان هستند. آن‌ها با انجام رصدهای سالانه، زمانی که این سیارات به زمین نزدیک‌ترند، تغییرات آب‌وهوایی آن‌ها را دنبال می‌کنند.
به دلیل فاصله‌ی زیاد این سیارات از خورشید و زاویه‌ی چرخش متفاوتشان نسبت به محور مداری، آن‌ها تغییرات فصلی و شرایط جوی کاملاً متفاوتی نسبت به زمین دارند. بررسی این تفاوت‌ها می‌تواند به درک بهتر شرایط موجود در سیارات خارج از منظومه‌ی شمسی کمک کند.
مروری بر تغییرات جوی سیارات غول‌پیکر:
مشتری
با مدار ۱۲ ساله‌ی زمین و انحراف محوری ۳ درجه‌ای، مشتری تغییرات فصلی محدودی دارد. تصاویر OPAL از سال ۱۳۹۳تا ۱۴۰۳—به‌ویژه تصاویر سال‌های ۱۳۹۳، ۱۳۹۷ و ۱۴۰۳ که در این مونتاژ برجسته شده‌اند—نشان‌دهنده‌ی تغییرات در ساختار ابرها و جابه‌جایی نقطه‌ی بزرگ قرمز هستند. ستاره‌شناسان از فیلترهای مختلف (که در این تصاویر نمایش داده نشده‌اند) برای بررسی ضخامت ابرها، طوفان‌های بزرگ، ارتفاعات و ترکیبات شیمیایی آن‌ها استفاده کرده‌اند.
زحل
زحل با انحراف محوری ۲۶.۷ درجه‌ای، تغییرات فصلی قابل توجهی را تجربه می‌کند. از آنجایی که این سیاره دارای حلقه است، هابل قادر به ثبت تصاویری از آن به‌صورت لبه‌ای است. در این حالت، حلقه‌های فوق‌العاده نازک زحل تقریباً نامرئی به نظر می‌رسند. این پدیده هر ۱۵ سال یک‌بار رخ می‌دهد و رویداد بعدی در مارس و نوامبر ۲۰۲۵ خواهد بود. مشاهدات نشان داده‌اند که ارتفاع ابرهای زحل و سرعت بادهای آن هر سال به‌طور نامحسوسی تغییر می‌کند. با توجه به مدار ۲۹ ساله‌ی زحل، تغییرات فصلی آن تقریباً هر ۷ سال یک‌بار رخ می‌دهد و انتظار می‌رود که در طول هر انتقال فصلی، تغییرات بیشتری مشاهده شود.
اورانوس
با انحراف محوری تقریباً ۹۰ درجه‌ای، به‌صورت خوابیده به دور خورشید می‌چرخد. به دلیل مدار ۸۴ ساله‌ی آن، یک نیمکره‌ی سیاره به مدت ۴۲ سال در تاریکی فرو می‌رود. هابل تاکنون افزایش روشنایی کلاهک قطبی شمالی اورانوس را در هر سال ثبت کرده است، زیرا این ناحیه به‌تدریج به سمت خورشید متمایل می‌شود. این روند احتمالاً ادامه خواهد داشت و انتظار می‌رود که حلقه‌های اورانوس در سال ۱۴۰۷ به‌صورت کاملاً رو‌به‌رو دیده شوند.
نپتون
مشاهدات OPAL در مورد نپتون دو کشف مهم را نشان داده است. نخست، لکه‌های تاریک مرموزی که به شکل غیرمعمولی در حال حرکت بودند و سپس ناپدید شدند. دوم، ارتباط بین تغییرات آب‌وهوایی نپتون و چرخه‌ی ۱۱ ساله‌ی خورشیدی. با وجود دریافت تنها ۱/۱۰۰۰ از نوری که زمین از خورشید دریافت می‌کند، به نظر می‌رسد که آب‌وهوای نپتون تحت تأثیر فعالیت خورشیدی قرار دارد.
پروژه‌ی OPAL همچنان به رصد این غول‌های بیرونی ادامه خواهد داد و پایگاه داده‌های آن به‌مرور زمان گسترش می‌یابد تا دانشمندان بتوانند تغییرات طولانی‌مدت در جو این سیارات را بررسی کنند. انتظار می‌رود که تلسکوپ هابل تا اواسط دهه‌ی ۱۴۰۹ همچنان به فعالیت خود ادامه دهد.
