اخترشناسان چینی بیش از دو هزار سال با دقت بسیار، رویدادهای آسمانی را ثبت کرده‌اند؛ از جمله «ستارگان مهمان» (اجسام درخشان موقتی)، دنباله‌دارها، گرفت‌ها و هم‌نشینی‌های سیاره‌ای. این ثبت‌ها آرشیوی شگفت‌انگیز از مشاهداتی هستند که در بسیاری موارد، قرن‌ها پیش از منابع غربی به ثبت رسیده‌اند.
با این حال، ترجمه و تفسیر این اسناد با چالش‌های زیادی همراه است: واژگان باستانی باید تفسیر شوند، سامانه‌های مختصاتی تغییر یابند، و ماهیت رویدادهای گذرا از روی توصیف‌هایی گاه بسیار کوتاه، مشخص شود. با این حال، اگر این رویدادها به‌درستی شناسایی شوند، می‌توانند داده‌های کلیدی برای درک پدیده‌های کیهانی فراهم کنند. در غیر این صورت، تبدیل به معماهایی می‌شوند که ممکن است دهه‌ها یا حتی قرن‌ها بی‌پاسخ بمانند.
یکی از این رویدادها، «ستاره مهمان» سال ۷۸۶ هجری شمسی است که در اسناد سلسله مینگ، در مهر آن سال ثبت شده است. این پدیده به‌صورت جرمی زردرنگ و ساکن توصیف شده که بیش از ده روز قابل مشاهده بوده است. این جرم در نزدیکی صورت‌فلکی «نیان‌دائو» (که امروزه در ناحیه‌ای میان دجاجه و روباه‌کوچک در آسمان قرار دارد) مشاهده شد و ویژگی‌هایی مشابه یک نوا (nova) از خود نشان داد: درخشندگی بالا (حدود قدر مطلق -۴ تا ۰)، ثبات رنگ، و منحنی نوری ثابت در طول زمان.
این معمای ۶۰۰ ساله تاکنون چالشی برای اخترشناسان مدرن بوده که نیاز به تحلیل دقیق متون تاریخی داشته است. اما اکنون گروهی از اخترشناسان به رهبری «بوشون یانگ» از دانشگاه علوم و فناوری چین معتقدند توانسته‌اند راز این رویداد را با کشف مدرک جدیدی حل کنند.
آن‌ها به سندی مفصل و رسمی دست یافته‌اند که مدتی کوتاه پس از مشاهده این «ستاره مهمان»، توسط دانشمند درباری هو گوانگ نوشته شده است. این سند که از سوی اداره سلطنتی نجوم صادر شده، شرح دقیقی از جرم ارائه می‌دهد: «اندازه‌ای به بزرگی یک فنجان، با رنگ زرد خالص، صاف و درخشان» که «به‌مدت ده روز بدون حرکت و آرام باقی ماند» و در بخش جنوبی منطقه نیان‌دائو مشاهده شد.
کشف این سند بسیاری از تردیدها درباره اصالت گزارش‌های قبلی را از میان برداشته و تفاوت‌های ترجمه‌ای مهمی را روشن کرده است. استفاده دقیق از واژگان مثبت – مانند «زرد» و «درخشان» – به‌جای کلماتی با بار منفی همچون «پرتو» یا «تیغه»، نشان می‌دهد که اخترشناسان چینی هنگام گزارش به امپراتور، به‌عمد از زبان شوم‌نما پرهیز می‌کردند، در حالی‌که همچنان اطلاعات علمی ارزشمندی ارائه می‌دادند.
تیم پژوهشی نتیجه گرفته که توصیف «ساکن و آرام» بودن این جسم به‌مدت بیش از ده روز، احتمال دنباله‌دار بودن آن را رد می‌کند و منحنی نوری پایدار آن با نوعی نوا با ویژگی «پلاتو» (نمودار مسطح و پایدار) سازگار است. البته رنگ زرد گزارش‌شده باید با احتیاط تفسیر شود، چراکه در فرهنگ چینی معانی خاصی دارد و واژگان رنگی محدود بوده‌اند. با این حال، جسم موردنظر آن‌قدر درخشان بوده که در پس‌زمینه روشن کهکشان راه شیری قابل مشاهده باشد و توجه دانشمندان دربار را جلب کند.
(اعتبار: ناسا)
درخشش این جرم را می‌توان از چند نکته حدس زد: درخشش رنگ‌ها تنها در ستارگانی با قدر کمتر از ۲ دیده می‌شود، و عنوان «ستاره ژو بو» تنها به پدیده‌هایی با درخشش خارق‌العاده اطلاق می‌شده است. این ترکیب از درخشندگی پایدار، دید رنگی، و اهمیت نمادین در گزارش درباری نشان می‌دهد که رویداد سال ۷۸۶ به‌احتمال زیاد یک نوا چشمگیر بوده که برای مدتی طولانی ثبات خود را حفظ کرده است.
تیم پژوهشی اعتماد بالایی دارد که هویت این پدیده را شناسایی کرده است – هرچند، همان‌طور که در علم معمول است، شاید هیچ‌گاه صددرصد مطمئن نباشیم. با ترکیب تحلیل دقیق اسناد تازه‌کشف‌شده و دانش امروزی در فیزیک ستاره‌ای، یانگ و همکارانش توانسته‌اند معمایی چندصدساله را به داده‌ای ارزشمند برای درک رویدادهای ستاره‌ای کهن تبدیل کنند.
این دستاورد نشان می‌دهد که اگر اسناد نجومی باستانی چینی به‌درستی تفسیر شوند، می‌توانند بینش‌هایی ژرف درباره رفتار نواها و تحول ستارگان ارائه دهند. نوا سال ۷۸۶ اکنون به فهرست «ستارگان مهمان» شناسایی‌شده مانند ابرنواختر سحابی خرچنگ در سال ۴۳۲ هجری شمسی پیوسته است، و بار دیگر اهمیت مشاهدات تاریخی را در نجوم مدرن یادآور می‌شود.
