• شهاب‌سنگ‌های آگوآس زارکاس در اردیبهشت ۱۳۹۸ در کاستاریکا به زمین افتادند. این شهاب‌سنگ‌ها گل‌گلی بودند و حاوی خاک رس، ترکیبات آلی و آب بودند.
• شهاب‌سنگ‌های گل‌گلی معمولاً ضعیف‌تر از شهاب‌سنگ‌های سنگی هستند و راحت‌تر خرد می‌شوند. اما شهاب‌سنگ‌های آگوآس زارکاس قوی‌تر از حد معمول بودند. چرا؟
• سنگ آسمانی اصلی که شهاب‌سنگ‌ها از آن به وجود آمد، تصادف‌های زیادی با دیگر سنگ‌های آسمانی نداشت. همچنین ترک‌های معمولی در آن وجود نداشت. بنابراین، نسبت به حد معمول قوی‌تر باقی ماند.
این شهاب‌سنگ‌ها غنی از خاک رس، ترکیبات آلی و مواد معدنی دارای آب هستند. همانطور که انتظار می‌رود، معمولاً ضعیف‌تر از شهاب‌سنگ‌های سنگی هستند. اما همیشه به اندازه‌ای که فکر می‌شود، ضعیف نیستند. تیمی بین‌المللی از دانشمندان تجزیه و تحلیل جدیدی از شهاب‌سنگ‌های گل‌گلی آگوآس زارکاس انجام داده‌اند که در اردیبهشت ۱۳۹۸ در نزدیکی آگوآس زارکاس، کاستاریکا به زمین افتادند. این تیم در ۱ فروردین ۱۴۰۴ اعلام کرد که این شهاب‌سنگ‌ها قوی‌تر از اکثر شهاب‌سنگ‌ها بودند و بخش بیشتری از سنگ آسمانی اصلی در برخورد با جو زمین نسبت به معمول باقی ماند.
تیم تحقیقاتی نتایج خود را در ۲۹ اسفند ۱۴۰۳ در نشریه Meteoritics & Planetary Science منتشر کردند.
شهاب‌سنگ‌های آگوآس زارکاس
شهاب‌سنگ‌های آگوآس زارکاس در تاریخ ۳ اردیبهشت ۱۳۹۸ در آگوآس زارکاس، کاستاریکا به زمین افتادند. برای دانشمندان، این رویداد یکی از بزرگترین کشف‌های شهاب‌سنگ‌ها از این نوع بود. نویسنده اصلی و اخترشناس پیتر جنیسکنز از موسسه SETI و مرکز تحقیقات ناسا در این باره گفت: “۲۷ کیلوگرم (۶۰ پوند) سنگ بازیابی شد که این بزرگترین سقوط از این نوع از زمان سقوط مشابه شهاب‌سنگ‌ها در نزدیکی مرچیسون استرالیا در سال ۱۳۴۸ هجری شمسی است.”
جغرافی‌دان جراردو سوتو از دانشگاه کاستاریکا در سان خوزه، با نقل قول از فضانورد نیل آرمسترانگ روی ماه، افزود: “یافتن شهاب‌سنگ‌های آگوآس زارکاس نیز قدمی کوچک برای انسان بود، اما جهشی بزرگ برای مطالعه شهاب‌سنگ‌ها.” تا کنون ۷۶ مقاله در مورد این شهاب‌سنگ نوشته شده است. سقوط آگوآس زارکاس خبری بزرگ در کشور بود. هیچ دیگر شهاب‌سنگی به این میزان گزارش و سپس بازیابی نشده بود.
شهاب‌سنگ‌های گل‌گلی قوی‌تر از حد انتظار
شما ممکن است فکر کنید که شهاب‌سنگ‌هایی که حاوی خاک رس، ترکیبات آلی و آب هستند، ضعیف‌تر از شهاب‌سنگ‌هایی هستند که فقط از سنگ ساخته شده‌اند. و شما درست می‌گویید. اما شهاب‌سنگ‌های آگوآس زارکاس نشان دادند که گاهی اوقات حتی شهاب‌سنگ‌های گل‌گلی می‌توانند قوی‌تر از آنچه که انتظار می‌رود باشند. سنگ آسمانی اصلی که شهاب‌سنگ‌ها از آن به وجود آمده بودند، به طور تقریباً عمودی وارد جو زمین شد. آن از سمت غرب-شمال غرب به سرعت ۹ مایل در ثانیه (۱۴.۶ کیلومتر در ثانیه) حرکت می‌کرد. در حقیقت، گرمای شدید باعث شد که بخش زیادی از سنگ تبخیر شود، اما آنقدر که انتظار می‌رفت تکه‌تکه نشد. جنیسکنز توضیح داد: “این سنگ به عمق جو زمین نفوذ کرد تا زمانی که جرم باقی‌مانده در ۱۶ مایل (۲۵ کیلومتر) بالاتر از سطح زمین شکسته شد و جرقه روشنی ایجاد کرد که توسط ماهواره‌ها در مدار تشخیص داده شد.”
این شکستن باعث شد که شهاب‌سنگ‌ها پس از برخورد، روی زمین پیدا شوند.
مجموعه شگفت‌انگیزی از سنگ‌ها
بسیاری از شهاب‌سنگ‌ها از آنجا که بر روی سطوح چمنی در جنگل‌ها فرود آمدند، دست‌نخورده باقی ماندند. آنها همچنین شکل‌های غیرمعمول و رنگ‌های برجسته‌ای داشتند. همکار نویسنده و شهاب‌سنگ‌شناس لورنسی گاروی از مرکز تحقیقات شهاب‌سنگ‌ها در دانشگاه ایالتی آریزونا گفت: “سقوط آگوآس زارکاس مجموعه‌ای شگفت‌انگیز از سنگ‌های پوشیده از لایه‌های ذوب‌شده با شکل‌های مختلف تولید کرد. برخی از سنگ‌ها دارای درخشش آبی زیبایی در لایه ذوب‌شده هستند.”
شهاب‌سنگ‌های دیگر از این نوع معمولاً به عنوان گل‌گلی توصیف می‌شوند، زیرا حاوی مواد معدنی غنی از آب هستند. ظاهراً این بدان معنا نیست که آنها ضعیف هستند.
چرا این شهاب‌سنگ‌ها اینقدر قوی بودند؟
پس چگونه این شهاب‌سنگ‌های گل‌گلی توانستند تا این حد از برخورد جان سالم به در ببرند؟ دانشمندان چند دلیل برای این امر بیان کردند. سنگ آسمانی اصلی آگوآس زارکاس – سنگ والد شهاب‌سنگ‌های کوچک‌تر – تصادف‌های زیادی با دیگر سنگ‌های آسمانی نداشت. محققان تخمین زدند که آخرین تصادف حدود ۲ میلیون سال پیش بوده است. همچنین این سنگ ترک‌هایی که معمولاً سنگ‌های آسمانی را ضعیف می‌کنند، نداشت. بنابراین، از همان ابتدا قوی‌تر از حد معمول بود – حداقل برای یک شهاب‌سنگ گل‌گلی. سنگ آسمانی که وارد جو زمین شد، اندازه‌ای حدود ۲۴ اینچ (۶۰ سانتیمتر) داشت و از یک سیارک بزرگتر آمده بود. محققان گفتند که احتمالاً این سیارک در کمربند سیارکی بین مریخ و مشتری قرار داشت. جنیسکنز گفت: “ما می‌توانیم بگوییم که این جسم از یک سیارک بزرگتر در پایین کمربند سیارکی آمده است، احتمالاً از نواحی بیرونی آن. پس از جدا شدن، ۲ میلیون سال طول کشید تا به هدف کوچک زمین برخورد کند، در حالی که در تمام این مدت از شکستن اجتناب کرده بود.”
شیمی‌دان کاسمیک کیز ولتن از دانشگاه کالیفرنیا در برکلی افزود: “ما شهاب‌سنگ‌های دیگری مانند مرچیسون می‌شناسیم که تقریباً هم‌زمان با همین رویداد جدا شده‌اند، اما بیشتر آنها به تازگی شکسته‌اند.”
