این موضوع نشان می‌دهد که این موجودات مقاوم شاید توانایی زندگی روی مریخ را داشته باشند.
مطالعه‌ای جدید نشان می‌دهد که برخی از گونه‌های حیات زمینی به نام گلسنگ‌ها (lichens) آن‌قدر مقاوم هستند که شاید بتوانند در شرایط سخت مریخ دوام بیاورند.
دانشمندان به این نتیجه رسیدند پس از آن‌که در یک آزمایش آزمایشگاهی، این گلسنگ‌ها را در مدت کمتر از یک روز در معرض پرتویی معادل یک سال تابش مریخی قرار دادند — و آن‌ها نه‌تنها زنده ماندند، بلکه همچنان از نظر متابولیکی فعال باقی ماندند.
مریخ جایی آسان برای زندگی نیست. این سیاره‌ی سرخ در واقع یک بیابان بزرگ است با جوّی بسیار رقیق، دمای پایین و بدون آب مایع در سطح آن. اما بزرگ‌ترین مانع حیات در مریخ، نبود میدان مغناطیسی قوی است — چیزی که در زمین ما را از بمباران همیشگی پرتوهای کیهانی و شراره‌های خورشیدی محافظت می‌کند؛ پرتوهایی که می‌توانند سلول‌های زنده را نابود یا DNA آن‌ها را جهش دهند.
با این حال، گروهی از موجودات زنده وجود دارند که ممکن است بتوانند این شرایط شدید را تحمل کنند: گلسنگ‌ها. این‌ها ساختارهای همزیستی هستند که از قارچ‌ها و باکتری‌های فتوسنتزکننده یا جلبک‌ها تشکیل شده‌اند. این موجودات ترکیبی، که یک ارگانیسم مستقل به حساب نمی‌آیند ولی به عنوان گونه‌ای در درخت حیات دسته‌بندی می‌شوند، برای بقا با یکدیگر همکاری می‌کنند. بسیاری از آن‌ها افراط‌دوست (extremophile) هستند؛ یعنی می‌توانند برای مدت‌های طولانی خشکی کامل یا دمای بسیار بالا و پایین را تحمل کنند. حتی برخی گونه‌ها پس از قرار گرفتن مستقیم در خلأ فضا نیز زنده مانده‌اند.
در این مطالعه جدید که در تاریخ۱۱ فروردین در مجله‌ی IMA Fungus منتشر شده، پژوهشگران بررسی کردند که دو گونه از گلسنگ‌ها — به نام‌های Diploschistes muscorum و Cetraria aculeata — چگونه به تابش یونیزه‌کننده در شرایط شبیه‌سازی‌شده‌ی مریخ واکنش نشان می‌دهند.
برای این منظور، آن‌ها این موجودات را درون اتاق خلأ ویژه‌ای در مرکز تحقیقات فضایی آکادمی علوم لهستان در ورشو قرار دادند که فشار جو، دما و ترکیب جو مریخ را شبیه‌سازی می‌کرد. سپس در عرض تنها ۵ ساعت، دوزی از تابش را به آن‌ها اعمال کردند که معادل یک سال تابش مریخی بود. هر دو گونه توانستند در طول آزمایش‌ها فعال بمانند.
(اعتبار تصویر: ویکی‌مدیا / آلبرتو سالگرو (چپ) / تِین توسان (راست))
کایا اسکوبالا، پژوهشگر مؤسسه گیاه‌شناسی در دانشگاه یاگیلونیا لهستان، در بیانه ای می‌گوید:
«این یافته‌ها درک ما را از فرآیندهای زیستی در شرایط شبیه‌سازی‌شده‌ی مریخ گسترش می‌دهد و نشان می‌دهد که موجودات دارای آب چگونه به تابش یونیزه‌کننده پاسخ می‌دهند. در نهایت، این تحقیق دید ما را نسبت به سازگاری گلسنگ‌ها و توان بالقوه آن‌ها برای استعمار محیط‌های فرازمینی عمیق‌تر می‌کند.»
در میان این دو گونه، D. muscorum بیشترین مقاومت را در برابر تابش نشان داد و آسیب کمتری به سلول‌هایش وارد شد. این موضوع نشان می‌دهد که برخی گونه‌های گلسنگ برای بقا در مریخ مناسب‌تر از سایرین هستند.
البته احتمال این‌که هیچ گونه‌ای بتواند بدون پشتیبانی در مدت طولانی در مریخ زنده بماند کم است؛ چراکه در سطح مریخ هیچ آب مایعی وجود ندارد، که برای همه‌ی اشکال حیات شناخته‌شده روی زمین ضروری است. به همین دلیل هم هست که احتمال وجود حیات زنده در مریخ در حال حاضر بسیار پایین در نظر گرفته می‌شود.
نامزدهای مریخی: نگاهی به زندگی و چالش‌های فضایی
به گفته‌ی پژوهشگران، این آزمایش‌ها نشان می‌دهد که گلسنگ‌ها می‌توانند گزینه‌هایی مناسب برای مأموریت‌های آینده به مریخ باشند. البته گونه‌های مقاوم دیگری غیر از D. muscorum هم وجود دارند که می‌توانند در این سفر همراه شوند.
با این حال، گلسنگ‌ها تنها موجوداتی نیستند که توانایی بقا روی سیاره سرخ را دارند.
(اعتبار تصویر: تیم مأموریت مریخ ۱۶۰ / انجمن مریخ)
میکروارگانیسم‌های تک‌سلولی مانند باکتری‌ها نیز ممکن است بتوانند در صورت محافظت از تابش، مثلاً در زیر سطح زمین، زنده بمانند. تحقیقات پیشین نشان داده‌اند که این میکروب‌ها می‌توانند حتی صدها میلیون سال در حالت خواب‌مانند در زیر سطح مریخ باقی بمانند.
با این حال، اولین گونه‌ی زمینی که به مریخ خواهد رسید، احتمالاً بدترین تطابق را با شرایط آنجا دارد — یعنی انسان‌ها. ناسا قصد دارد اولین مأموریت سرنشین‌دار به مریخ را در دهه ۱۴۰۹ انجام دهد، جایی که انسان‌ها مزه‌ی سختی زنده ماندن در آنجا را خواهند چشید.
